Kasacja od wyroku Sądu Okręgowego

ul. Kwiatowa 12, 01-001 Warszawa, 24.10.2023

Jan Kowalski

Kancelaria Adwokacka "Lex" w Warszawie

ul. Polna 34/2, 02-002 Warszawa

tel. 555 123 456

obrońca Anny Nowak

skazanej z art. 226 § 1 k.k.

II K 123/23

Sąd Najwyższy

Izba Karna

w Warszawie

za pośrednictwem

Sąd Apelacyjny

w Warszawie

Wydział Penalny

Kasacja

od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 15.09.2023 (II AKa 456/23), utrzymującego

w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 15.03.2023 (II K 789/22)

I. Na podstawie art. 520 § 1 k.p.k. zaskarżam powyższy wyrok w całości na korzyść

skazanej.

II. Na podstawie art. 523 § 1 i art. 526 § 1 k.p.k. wyrokowi temu zarzucam mogące mieć

istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia rażące naruszenie przepisów prawa, tj.

obrazę przepisów postępowania w postaci art. 6, 117 § 2 i 2a w zw. z art. 458 k.p.k., poprzez

przeprowadzenie w dniu 15.09.2023 przez Sąd Apelacyjny rozprawy apelacyjnej i

rozpoznanie apelacji od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 15.03.2023 pomimo

usprawiedliwienia nieobecności oskarżonej i jej obrońcy, co w konsekwencji doprowadziło

do wydania przez sąd odwoławczy wyroku z naruszeniem prawa oskarżonego do obrony.

III. Podnosząc powyższy zarzut, na podstawie art. 537 § 1 i 2 k.p.k. wnoszę o uchylenie

zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu w Warszawie do ponownego

rozpoznania.

IV. Na podstawie art. 532 § 1 k.p.k. wnoszę o wstrzymanie wykonania wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z 15.03.2023 (II K 789/22) w sprawie Anny Nowak,

skazanej na karę 2 lat pozbawienia wolności, utrzymanego w mocy wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 15.09.2023 (II AKa 456/23) - do czasu rozpoznania niniejszej

kasacji.

Uzasadnienie

Wyrokiem z 15.03.2023 (II K 789/22) Sąd Okręgowy w Warszawie uznał Annę Nowak za winną popełnienia przestępstwa wyczerpującego dyspozycję art. 226 § 1 w zw. z

art. 64 § 1 k.k. i na podstawie art. 226 § 1 k.k. wymierzył jej karę 2 lat pozbawienia

wolności.

W wyniku apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej Sąd Apelacyjny w Warszawie

wyrokiem z 15.09.2023 (II AKa 456/23) utrzymał zaskarżony wyrok w mocy, uznając

apelację obrońcy za oczywiście bezzasadną.

Zdaniem skarżącego sąd odwoławczy dopuścił się rażącego naruszenia przepisów

postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

W dniu 14.09.2023 o godzinie 14:35 do Sądu Apelacyjnego w Warszawie został przesłany

faksem wniosek obrońcy oskarżonej o odroczenie rozprawy w dniu 15.09.2023

wyznaczonej na godzinę 9:00. We wniosku wskazano, że oskarżona z powodów zdrowotnych

nie może uczestniczyć w rozprawie, przy czym chciałaby wziąć w niej udział osobiście i

jednocześnie łącznie ze swoim obrońcą. Do wniosku załączone zostały recepty oraz

zaświadczenie lekarskie, wskazujące na "silną migrenę z aurą".

W dniu 15.09.2023 sąd odwoławczy, uznając, iż nieobecność oskarżonej i jej

obrońcy nie jest obowiązkowa oraz jest nieusprawiedliwiona, na podstawie art. 450 § 2 i 3

k.p.k. rozpoznał sprawę.

Treść załączonego do wniosku o odroczenie rozprawy zaświadczenia lekarskiego, które

wskazywało na "silną migrenę z aurą", powinna wywołać co najmniej wątpliwości

sądu odwoławczego, czy należy procedować pod nieobecność oskarżonej, czy oskarżona

może rzeczywiście brać udział w rozprawie i przede wszystkim czy miała możliwość

prawidłowego usprawiedliwienia nieobecności przez przedłożenie stosownego zaświadczenia

lekarskiego. Nic też nie stało na przeszkodzie temu, aby odroczyć rozprawę, zważywszy, że

taka sytuacja zaistniała pierwszy raz, i zobowiązać oskarżoną do przedłożenia w terminie 7

dni prawidłowego zaświadczenia lekarskiego albo odczekać 7 dni w celu sprawdzenia, czy

takowe zaświadczenie oskarżona złoży samoistnie.

Zgodnie z listą lekarzy sądowych Sądu Apelacyjnego w Warszawie w obszarze właściwości

tego sądu jest ich jedynie 5, ale nie ma żadnego lekarza sądowego w miejscu

zamieszkania skazanej Anny Nowak, co uniemożliwiało przedstawienie stosownego

zaświadczenia lekarskiego przed terminem rozprawy przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie.

Odległość między miejscem jej zamieszkania a Warszawą, liczba lekarzy sądowych,

charakter schorzenia oskarżonej stwierdzonego tuż przed wyznaczonym terminem rozprawy

odwoławczej powinny prowadzić sąd odwoławczy do konstatacji, że osoba, która

zachorowała na silną migrenę dzień przed rozprawą, nie ma obiektywnych możliwości

usprawiedliwienia niestawiennictwa w sposób wskazany w ustawie.

Bezsporne jest zarazem, że oskarżona wprost wyraziła wolę uczestnictwa w rozprawie,

co wynika z treści wniosku o odroczenie rozprawy. Apelacja obrońcy podważała natomiast

prawidłowe ustalenia faktyczne w sprawie, zarzucając m.in. dowolną ocenę materiału

dowodowego, a zatem pozbawienie oskarżonej możliwości wypowiedzenia się w tym

zakresie stanowiło ewidentne naruszenie jej prawa do obrony.

Udział oskarżonego - i jeżeli ma obrońcę, to także obrońcy - w rozprawie ma charakter

gwarancyjny i obejmuje uczestniczenie zarówno w rozprawie głównej, jak i w rozprawie

przed sądem odwoławczym (por. wyrok SN z 12.05.2020, II KK 123/19, OSNKW 2020/5/45).

Wprawdzie specyfika postępowania drugoinstancyjnego nie przemawia za każdorazowo

obligatoryjnym udziałem oskarżonego w rozprawie, ale przy ocenie znaczenia możliwości

zrealizowania uprawnienia w tym zakresie istotną rolę odgrywa ustalenie, czy przedmiotem

rozpoznania na niej mają być kwestie natury wyłącznie prawnej, czy również - i w jakim

zakresie - natury faktycznej. Wykładnia norm art. 6 ust. 1 i 3 lit. c EKPC dokonywana przez

Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu wskazuje, że jako konieczne traktuje się

dopuszczenie oskarżonych do udziału w rozprawie apelacyjnej co najmniej wówczas, gdy

podnoszone są zarzuty odnoszące się do ustaleń faktycznych, zaś wtedy, gdy sąd odwoławczy

kontroluje wyrok wyłącznie pod względem prawnym, wymagane jest dopuszczenie do

udziału w rozprawie obrońcy (por. wyrok ETPCz z 23.07.2019, 12345/18, LEX nr 1234567).

W postępowaniu odwoławczym w odniesieniu do udziału oskarżonego w rozprawie w

pełni obowiązuje przepis art. 117 § 2 k.p.k. Przepis art. 450 § 3 k.p.k. nie stanowi lex specialis

w stosunku do art. 117 § 2 k.p.k. (por. wyrok SN z 05.03.2018, III KK 456/17, OSNKW 2018/3/25).

Przeprowadzenie rozprawy odwoławczej pod nieobecność obrońcy z wyboru, w sytuacji

gdy oskarżony wnioskował o odroczenie rozprawy z tego powodu, stanowiło - nawet w

wypadku uznania przez sąd, że adwokat wadliwie usprawiedliwił swą nieobecność - rażące

naruszenie przepisu art. 6 k.p.k. Uchybienie to ograniczyło prawa oskarżonego do obrony,

bowiem obrońca oskarżonego został pozbawiony nie tylko możliwości zaprezentowania

własnej apelacji, ale również możliwości ustosunkowania się do zarzutów apelacji

prokuratora i ewentualnego ich odparcia. Naruszenie prawa procesowego, mające charakter

rażący, mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku sądu odwoławczego, co uzasadnia

uwzględnienie wniosku kasacji, tj. uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy

Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym (por.

wyrok SN z 18.09.2017, IV KK 234/17, OSNKW 2017/9/81).

Reasumując, należy stwierdzić, iż oskarżona została pozbawiona najistotniejszego prawa,

jakim jest prawo do obrony. Nie uczestniczyła w rozprawie odwoławczej bez własnej winy,

wnosiła o odroczenie rozprawy, wyraziła wolę osobistego uczestnictwa w rozprawie i zajęcia

końcowego stanowiska wespół ze swoim obrońcą, który także nie był obecny na rozprawie.

Sąd odwoławczy nie wziął pod uwagę wskazanych okoliczności i nie rozważając należycie

treści art. 117 § 2 i 2a k.p.k., rozpoznał sprawę i wydał wyrok niekorzystny dla oskarżonej.

Wniosek o wstrzymanie wykonania wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie uzasadniony jest

tym, że zachodzi duże prawdopodobieństwo wykonania go w pełnym zakresie jeszcze przed

merytorycznym rozpoznaniem kasacji, co w przypadku jej uwzględnienia byłoby oczywiście

niesprawiedliwe dla skazanej Anny Nowak.

Załączniki:

- pełnomocnictwo

- opłata od kasacji

- wykaz lekarzy sądowych

- zaświadczenie lekarza sądowego (oryginał)

- dwa odpisy kasacji z załącznikami

Jan Kowalski