Wskazówki metodyczne badań profilaktycznych pracowników

Załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22.05.2023 r. (poz. 1234)

Wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników

Lp.             Czynnik niebezpieczny, szkodliwy lub uciążliwy                                    Zakres badań profilaktycznych                                    Częstotliwość badań profilaktycznych

I                                    Czynniki fizyczne

1             Hałas                          Badanie lekarskie, badanie otoskopowe i akumetryczne; audiometria tonalna (badanie przewodnictwa powietrznego dla częstotliwości 1000-8000 Hz) obligatoryjna przy hałasie o poziomie 85 dB                          Co roku przez pierwsze 2 lata narażenia, następne co 3 lata

2             Hałas ultradźwiękowy                   Badanie lekarskie, badanie otoskopowe, audiometria tonalna (badanie przewodnictwa powietrznego dla częstotliwości 8000-16000 Hz)                   Co 2 lata

3             Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny górne (drgania miejscowe)                   Badanie lekarskie ze szczególnym uwzględnieniem układów: naczyniowego, nerwowego i kostnego; próba oziębiania z termometrią skórną i próbą uciskową                   Pierwsze badanie okresowe po 6 miesiącach, następne co 2 lata

4             Drgania o ogólnym działaniu na organizm człowieka (drgania ogólne)            Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na dolny odcinek kręgosłupa                   Co 3 lata

5             Promieniowanie jonizujące         Badanie lekarskie, morfologia krwi z rozmazem, retikulocyty; w badaniu narządu wzroku – ocena ostrości widzenia, ocena zdolności rozpoznawania barw, ocena widzenia przestrzennego, ocena pola widzenia, ocena dna oka, ocena przezierności soczewek                   Pracownicy zakwalifikowani do kategorii A – co rok, do kategorii B – co 2 lata

6             Pola elektromagnetyczne         Badanie lekarskie, morfologia krwi, EKG                   Do 40 lat co 3 lata, powyżej 40 lat co 2 lata

7             Sztuczne promieniowanie optyczne (długość fali od 100 nm): a) nadfioletowe (UV)        Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na skórę; w badaniu narządu wzroku – szczególne zwrócenie uwagi na stan spojówek i rogówek oczu, ostrość widzenia i przezierność soczewek                   Co rok, u osób powyżej 45 lat narażonych na UV powyżej 10 lat co pół roku

b) podczerwone (IR)         Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na skórę; w badaniu narządu wzroku – szczególne zwrócenie uwagi na stan spojówek, rogówek oczu i dna oka oraz przezierność soczewek                   Co 2 lata, u osób powyżej 50 lat narażonych na IR powyżej 15 lat co rok

c) laserowe               Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na skórę; w badaniu narządu wzroku – szczególne zwrócenie uwagi na stan spojówek, rogówek oczu i dna oka, ostrość widzenia, pole widzenia i przezierność soczewek                   Co rok

d) widzialne (światło)        Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na skórę; w badaniu narządu wzroku – szczególne zwrócenie uwagi na ostrość widzenia                   Co 2 lata

8             Mikroklimat gorący           Badanie lekarskie, EKG, spirometria, oznaczenie stężenia glukozy i kreatyniny we krwi, badanie ogólne moczu                   Do 40 lat co 2 lata, po 40 latach co rok

9             Mikroklimat zimny            Badanie lekarskie, EKG, spirometria, badanie ogólne moczu, oznaczenie stężenia glukozy i kreatyniny we krwi                   Do 35 lat co 3 lata, po 35 latach co 2 lata; w przypadku pracy w zakresie temperatur od -5°C pierwsze badanie okresowe po 6 miesiącach, następne co rok; w przypadku pracy w temperaturze poniżej -10°C pierwsze badanie okresowe po 3 miesiącach, kolejne co pół roku

10           Zwiększone lub obniżone ciśnienie atmosferyczne      Badanie lekarskie; badania lotniczo-lekarskie odbywają się na podstawie przepisów ustawy z dnia 03.07.2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2017 r. poz. 1540); badania osób wykonujących prace podwodne odbywają się na podstawie przepisów ustawy z dnia 17.10.1997 r. o wykonywaniu prac podwodnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 572)                   Co rok

II                             Pył przemysłowy

1            Pyły nieorganiczne zawierające krzemionkę krystaliczną          Badanie lekarskie, spirometria, rtg klatki piersiowej                   Co 2 lata; rtg klatki piersiowej w badaniu wstępnym, następne po 3 latach narażenia, kolejne co 4 lata; przy stężenich frakcji respirabilnej krzemionki krystalicznej równej lub powyżej wartości 0,1 mg/m3 – po roku narażenia badania okresowe co rok; u narażonych na ziemię okrzemkową i krzemionkową badania okresowe co 3 lata łącznie z rtg klatki piersiowej

2            Pyły węgla (antrakoz)         Badanie lekarskie, spirometria, rtg klatki piersiowej                   Co 3 lata; rtg klatki piersiowej w badaniu wstępnym, następne po 5 latach narażenia, a kolejne co 4 lata

3            Pyły grafitu (grafoza)         Badanie lekarskie, spirometria, rtg klatki piersiowej                   Co 4 lata; rtg klatki piersiowej w badaniu wstępnym, następne po 2 latach narażenia, a kolejne co 3 lata

4            Pyły nieorganiczne zawierające włókna azbestu     Badanie lekarskie, spirometria, rtg klatki piersiowej                   Pierwsze badanie okresowe po 12 miesiącach narażenia, następne co 2 lata; po 10 latach narażenia co rok

5            Pył talku                  Badanie lekarskie, spirometria, rtg klatki piersiowej                   Pierwsze badanie okresowe po 6 miesiącach narażenia, następne co 3 lata; po 8 latach narażenia co 2 lata

6            Pył zawierający metale twarde (np. wolfram, kobalt)            Badanie lekarskie, spirometria, rtg klatki piersiowej                   Pierwsze badanie okresowe po 18 miesiącach narażenia, następne co 3 lata; rtg klatki piersiowej w badaniu wstępnym, a następne co 5 lat

7            Pył zawierający tworzywa sztuczne, w tym sztuczne włókna mineralne      Badanie lekarskie, spirometria, rtg klatki piersiowej                   Co 2 lata, po 7 latach narażenia co rok

8            Pył organiczny pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego, z wyjątkiem pyłów drewna oraz mąki      Badanie lekarskie, spirometria                   Co rok przez pierwsze 2 lata narażenia, następne co 3 lata

9            Pył drewna              Badanie lekarskie, spirometria, rynoskopia przednia                   Co rok przez pierwsze 3 lata narażenia, następne co 2 lata; od 10 lat i po 15 latach narażenia co rok

10          Pył mąki              Badanie lekarskie, spirometria, ze zwróceniem uwagi na: drogi oddechowe, skórę i spojówki                   Co rok przez pierwsze 5 lat, następne co 2 lata

III                            Czynniki chemiczne

1           Akrylowe związki: a) akrylonitryl          Badanie lekarskie                   Co rok

b) akrylany            Badanie lekarskie, spirometria, ALT, AST, GGTP, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi, badanie ogólne moczu                   Co 2 lata

2           Aldehydy: a) akrylowy (akrylaldehyd)   Badanie lekarskie, spirometria                   Co rok

b) formaldehyd         Badanie lekarskie, spirometria                   Co 2 lata

3           Amoniak              Badanie lekarskie, spirometria                   Co rok

4           Arsen i jego związki       Badanie lekarskie, morfologia krwi, ALT, AST, GGTP, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi, badanie ogólne moczu, EKG, rtg klatki piersiowej                   Co rok; pierwsze rtg klatki piersiowej należy wykonać po 3 latach narażenia, a następne co 2 lata

– arsenowodór (arsan)     Badanie lekarskie, morfologia krwi, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi, ALT, AST, GGTP, badanie ogólne moczu, EKG                   Co pół roku

5           Azotu tlenki            Badanie lekarskie, spirometria                   Co 2 lata

6           Bar i jego związki: a) rozpuszczalne w wodzie            Badanie lekarskie, oznaczenie stężenia potasu i wapnia, kinazy kreatynowej we krwi, badanie ogólne moczu, EKG                   Co rok

b) nierozpuszczalne w wodzie          Badanie lekarskie, spirometria, rtg klatki piersiowej                   Co 2 lata; pierwsze rtg klatki piersiowej po 5 latach narażenia, a następne w zależności od wskazań

7           Benzen i jego homologi (toluen, ksylen)        Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na stan i działanie narządu równowagi i badanie akumetryczne; morfologia krwi z rozmazem; ALT, AST                   Benzen: pierwsze badanie okresowe po 6 miesiącach narażenia, następne co rok – dodatkowo: GGTP, ALP, kwas delta-aminolewulinowy Toluen, ksylen: co 2 lata

8           Beryl                Badanie lekarskie, morfologia krwi, badanie ogólne moczu, rtg klatki piersiowej                   Co rok; pierwsze rtg klatki piersiowej należy wykonać po 2 latach narażenia, a następne co 3 lata

9           Brom i jego związki       Badanie lekarskie, spirometria                   Co rok

10         Kadm i jego związki      Badanie lekarskie, rtg klatki piersiowej, spirometria, ALT, AST, GGTP                   Co rok; pierwsze rtg klatki piersiowej należy wykonać po 4 latach narażenia

11         Chlor, chlorowodór i tlenki chloru              Badanie lekarskie, spirometria, rynoskopia przednia                   Co 2 lata

12         Chrom i związki chromu(VI) Badanie lekarskie, rtg klatki piersiowej, spirometria, morfologia krwi, rynoskopia przednia                   Pierwsze badanie okresowe po 9 miesiącach narażenia, następne co rok; rtg klatki piersiowej po 2 latach lub po 5 latach narażenia co 3 lata

13         Cyjanowodór          Badanie lekarskie, ALT, AST, GGTP                   Co pół roku

14         Dwuchloroetan        Badanie lekarskie, ALT, AST, GGTP, badanie ogólne moczu, stężenie bilirubiny, kreatyniny we krwi                   Co rok

15         Dwusiarczek węgla      Badanie lekarskie, ALT, AST, GGTP, badanie ogólne moczu, stężenie kreatyniny we krwi, spirometria, rtg klatki piersiowej                   Co rok; pierwsze rtg klatki piersiowej należy wykonać po 3 latach narażenia, a następne co 2 lata

16         Eter dietylowy lub jego homologi (diizopropylowy, dwuetylenowy) oraz ich chlorowcopochodne lub nitropochodne       Badanie lekarskie, ALT, AST, GGTP, stężenie kreatyniny we krwi, badanie ogólne moczu                   Co rok

17         Fluor i fluorki           Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na układ ruchu i oddechowy, spirometria, rtg kości jednego przedramienia i kości miednicy, po 5 latach narażenia rtg kręgosłupa lędźwiowego                   Co rok; w badaniach okresowych rtg kości jednego przedramienia i miednicy należy wykonywać co 3 lata

18         Fosfor, fosforowodór Badanie lekarskie, spirometria, ALT, AST, GGTP, badanie ogólne moczu, oznaczanie stężenia wapnia i fosforu we krwi, ALP                   Co rok

19         Fosforu związki chlorowe (np. pięciochlorek fosforu)          Badanie lekarskie, spirometria, rtg klatki piersiowej                   Co 2 lata

20         Mangan                 Badanie lekarskie, spirometria, rtg klatki piersiowej                   Pierwsze badanie okresowe po 12 miesiącach narażenia, następne co 2 lata; rtg klatki piersiowej tylko przy badaniu wstępnym oraz gdy wywiad lub badanie przedmiotowe wskazują na zmiany w dolnych drogach oddechowych

21         Miedź                 Badanie lekarskie                   Co 2 lata

22         Nafta (mieszaniny węglowodorów)        Badanie lekarskie ze szczególną oceną układu nerwowego, spirometria, rtg klatki piersiowej                   Co 2 lata; rtg klatki piersiowej co 4 lata

23         Nitrobenzen: a) nitrobenzen, dwunitrobenzen, trójnitrobenzen     Badanie lekarskie, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi                   Co pół roku

b) nitrowe pochodne benzenu lub gliceryny – dwunitrogliceryna     Badanie lekarskie, EKG, morfologia krwi                   Pierwsze badanie okresowe po 9 miesiącach, następne co rok

24         Ołów związki           Badanie lekarskie, morfologia krwi, kwas delta-aminolewulinowy, spirometria, rtg klatki piersiowej                   Pierwsze badanie okresowe po 6 miesiącach narażenia, następne co rok; rtg klatki piersiowej tylko przy badaniu wstępnym oraz gdy wywiad lub badanie przedmiotowe wskazują na zmiany w dolnych drogach oddechowych

25         Rtęć i jej związki        Badanie lekarskie, rtg klatki piersiowej, rtg kości miednicy i podudzia, spirometria, morfologia krwi, badanie ogólne moczu, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi, kwas delta-aminolewulinowy                   Co rok; pierwsze rtg klatki piersiowej po 2 latach narażenia, następne co 3 lata, rtg kości miednicy i podudzia po 4 latach narażenia, następne co 5 lat

26         Rozpuszczalniki: a) alkohole           Badanie lekarskie, ALT, AST, GGTP, spirometria                   Co rok

b) estry (octan etylu), octan butylu (octan n-butylu)      Badanie lekarskie ze szczególną oceną obwodowego układu nerwowego                   Co