Postanowienie o przywróceniu terminu do wniesienia skargi

Dnia 22 marca 2023 r.

II SA/Gd 1234/23

Postanowienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia WSA Anna Kowalska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 28 marca 2023 r.

wniosku Jana Nowaka o przywrócenie terminu do wniesienia skargi

na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku

z 15 lutego 2023 r., SKO.6789/2022,

w przedmiocie podatku od nieruchomości

postanawia

przywrócić termin do wniesienia skargi.

(podpis)

Uzasadnienie

W dniu 20 marca 2023 r. (data stempla pocztowego) Jan Nowak wystąpił do

Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z wnioskiem o przyznanie prawa

pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia radcy prawnego bądź

adwokata z urzędu. W formularzu wniosku wskazał, że domaga się udzielenia prawa pomocy

w związku z wydaną przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Gdańsku decyzją z

15 lutego 2023 r., którą zamierza zaskarżyć.

Postanowieniem referendarza Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z

21 marca 2023 r., II SA/Gd 1235/23, ustanowiono dla skarżącego adwokata, wyjaśniając w

uzasadnieniu postanowienia, że skarżący jest już zwolniony od kosztów sądowych z mocy art.

239 § 1 pkt 1 lit. a PostAdmU.

W dniu 23 marca 2023 r. wpłynęło do tutejszego Sądu pismo Okręgowej Rady Adwokackiej w

Gdańsku z 22 marca 2023 r. informujące, że na pełnomocnika z urzędu dla skarżącego został

wyznaczony adwokat Piotr Wiśniewski.

W dniu 27 marca 2023 r. ustanowiony z urzędu pełnomocnik złożył w imieniu skarżącego, za

pośrednictwem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku, skargę na wyżej

opisaną decyzję Kolegium, wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia skargi.

Do wniosku załączył pismo Okręgowej Rady Adwokackiej w Gdańsku z 22 marca 2023 r. o

wyznaczeniu pełnomocnikiem z urzędu dla Jana Nowaka. Pełnomocnik wskazał, że

skarżący nie złożył w terminie do 17 marca 2023 r. skargi na ww. decyzję.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Gdańsku wniosło o

odrzucenie skargi z uwagi na wniesienie jej po terminie, ewentualnie – w razie przywrócenia

terminu do wniesienia skargi – o oddalenie skargi. W uzasadnieniu Kolegium wskazało, że

skarżący odebrał skarżoną decyzję 17 lutego 2023 r., co wynika ze zwrotnego pocztowego

potwierdzenia jej odbioru.

WOJEWÓDZKI SĄD ADMINISTRACYJNY W GDAŃSKU ZWAŻYŁ,

CO NASTĘPUJE:

Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 53 § 1 PostAdmU skargę do sądu administracyjnego wnosi się w terminie 30

dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Przepis ten jest jednoznaczny i

nie pozostawia wątpliwości co do początku biegu zakreślonego w nim terminu czy też

możliwości jego przesunięcia z uwagi na toczące się w sprawie postępowanie o przyznanie

prawa pomocy, obejmujące ustanowienie pełnomocnika. Jeżeli zatem skarżącemu został

doręczony odpis decyzji bądź innego rozstrzygnięcia w sprawie, to – zgodnie z treścią

wskazanego wyżej przepisu – od tego momentu liczony jest bieg terminu do złożenia skargi,

niezależnie od tego, czy strona ustanowiła pełnomocnika z wyboru, czy też wystąpiła z

wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Termin, o którym mowa w art. 53 § 1 PostAdmU, jest terminem ustawowym i w przypadku

jego uchybienia dopuszczalne jest jego przywrócenie na wniosek strony. Skuteczne

wniesienie skargi i nadanie sprawie dalszego biegu jest możliwe w przypadku złożenia przez

stronę lub jej pełnomocnika, w terminie przewidzianym w art. 87 § PostAdmU, wniosku o

przywrócenie terminu do wniesienia skargi i uwzględnieniu tego wniosku przez sąd.

Stosownie bowiem do art. 86 § 1 PostAdmU, jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności

w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi o przywróceniu

terminu. Postanowienie o przywróceniu terminu może być wydane na posiedzeniu

niejawnym.

Według art. 87 PostAdmU pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia skargi

wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe

prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi do sądu, w którym czynność miała być

dokonana, w ciągu 7 dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu (§ 1 i 3). W piśmie

zawierającym wniosek o przywrócenie terminu należy uprawdopodobnić okoliczności

wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu (§ 2), a równocześnie z wnioskiem strona

powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie (§ 4). Zaznaczyć trzeba, że

uprawdopodobnienie jest środkiem zastępczym dowodu w znaczeniu ścisłym, nie daje

pewności, lecz tylko wiarygodność (prawdopodobieństwo) twierdzenia o jakimś fakcie i może

być stosowane, gdy przewidują je przepisy szczegółowe; pozwala ono na ustalenie

okoliczności faktycznych bez przeprowadzania postępowania dowodowego.

Podstawowymi przesłankami, które warunkują przywrócenie terminu, jest zatem zachowanie

wymogu formalnego z art. 87 § 1 PostAdmU oraz stwierdzenie uprawdopodobnienia, że

uchybienie terminu nastąpiło bez winy zainteresowanego.

W pierwszej kolejności należy odnotować, że skarżący wystąpił do tutejszego Sądu o

ustanowienie pełnomocnika z urzędu do wniesienia skargi, czyniąc to 20 marca 2023 r., czyli

niezwłocznie po otrzymaniu 17 lutego 2023 r. decyzji. Takie działanie skarżącego było

dopuszczalne w świetle art. 243 § 1 zd. 1 PostAdmU, przewidującego, że prawo pomocy

może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w

toku postępowania.

Z punktu widzenia powołanych wyżej regulacji, należy uwzględnić specyfikę postępowania

sądowoadministracyjnego związanego z ustanowieniem dla strony pełnomocnika z urzędu.

Zauważyć w związku z tym trzeba, że jakkolwiek ustanowienie dla strony pełnomocnika z

urzędu nie wstrzymuje biegu terminu do wniesienia skargi, który przeważnie upływa

bezskutecznie przed zakończeniem postępowania wpadkowego w przedmiocie rozpoznania

wniosku o przyznanie prawa pomocy, to fakt ten może być jedną z podstaw wniosku o

przywrócenie terminu do wniesienia skargi. Wyznaczenie pełnomocnika z urzędu nie oznacza

bowiem możliwości podjęcia natychmiastowego działania w imieniu strony. Dlatego przy

ocenie, czy wniosek o przywrócenie terminu został złożony w terminie, istotne jest ustalenie,

kiedy pełnomocnik miał realną możliwość jego sporządzenia. Możliwość ta wyznacza

bowiem czas ustania przyczyny uchybienia terminowi. Takie stanowisko jest zbieżne z

poglądem, według którego zastosowanie literalnej wykładni przepisu art. 87 § 4 PostAdmU

oznaczałoby, że termin do dokonania czynności, której uchybiono (w tym również

sporządzenia i wniesienia skargi do sądu) przez adwokata czy radcę prawnego ustanowionego

z urzędu powinien zawsze zamykać się w ciągu 7 dni od daty, w której ustała przyczyna

uchybienia terminu. Przyjęcie takiego założenia prowadziłoby do ograniczenia

pełnomocnikowi ustanowionemu z urzędu terminu do sporządzenia skargi do 7 dni, liczonego

od momentu, kiedy mógł zapoznać się ze sprawą, co w praktyce mogłoby uniemożliwić

sporządzenie prawidłowego środka zaskarżenia. Stawiałoby to też w uprzywilejowanej

pozycji pełnomocników z wyboru, którzy teoretycznie na wniesienie i sporządzenie skargi

dysponują 30 dniami, wynikającymi z art. 53 § 1 PostAdmU. Prowadziłoby to do

nieuzasadnionego zróżnicowania sytuacji prawnej pełnomocników, co nie powinno mieć

miejsca. W konsekwencji, w orzecznictwie jednolicie uznaje się, że w przypadku

ustanowienia pełnomocnika w trybie art. 244 PostAdmU dniem, w którym ustała przyczyna

uchybienia terminu do wniesienia skargi, jest dzień, w którym pełnomocnik z urzędu miał

rzeczywistą możliwość wniesienia skargi po zapoznaniu się z aktami sprawy, jednak nie

później niż dzień upływu 30 dni od dnia zawiadomienia go o wyznaczeniu do występowania

w sprawie (por. post. NSA z 12 stycznia 2022 r., I OZ 123/21, Legalis; z 15 marca 2022 r., II GSK 456/21,

CBOSA; z 20 kwietnia 2022 r., III OSK 789/21, Legalis; z 25 maja 2022 r., I GNS 1011/21, Legalis; z

30 czerwca 2022 r., II FSK 1213/21, CBOSA). Ustanowiony dla skarżącego z urzędu pełnomocnik,

składając 27 marca 2023 r. skargę wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jej wniesienia,

wskazał, że wiadomość o wyznaczeniu go do pełnienia tej funkcji powziął z pisma

Okręgowej Rady Adwokackiej z 22 marca 2023 r. Wyjaśnił także, że ustalił, iż skarżący

samodzielnie nie złożył skargi na decyzję.

W kwestii wniesienia skargi i wniosku o przywrócenie terminu należy zatem odnotować, że

liczony od 17 lutego 2023 r. termin 30 dni upływał 17 marca 2023 r. W tych okolicznościach złożenie

przez pełnomocnika 27 marca 2023 r. wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi

nastąpiło z zachowaniem terminu, o którym mowa w art. 87 § 1 PostAdmU. Sąd przyjął

22 marca 2023 r. za dzień, w którym pełnomocnik z urzędu dowiedział się o wyznaczeniu go do

pełnienia tej funkcji. Dzień 22 marca 2023 r. jest bowiem wskazany w piśmie Okręgowej Rady

Adwokackiej, o wyznaczeniu adwokata Piotr Wiśniewski na pełnomocnika dla

skarżącego, załączonym przez niego do wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia

skargi. Wobec tego, że pełnomocnik skarżącego nie wskazał żadnej innej daty, kiedy

dowiedział się o wyznaczeniu na pełnomocnika w sprawie, Sąd przyjął, iż nastąpiło to

właśnie 22 marca 2023 r.

W oparciu o całokształt okoliczności sprawy należy stwierdzić, że przedstawiona przez

pełnomocnika skarżącego argumentacja może stanowić pozytywną przesłankę pozwalającą na

przywrócenie uchybionego terminu. Ponadto, w ocenie Sądu, nie bez znaczenia dla kwestii

przywrócenia terminu jest tu zachowanie się samego skarżącego, który niezwłocznie, po

odebraniu w dniu 17 lutego 2023 r. skarżonej decyzji, tj. 20 marca 2023 r., zwrócił się do Sądu o

wyznaczenie profesjonalnego pełnomocnika w celu udzielenia pomocy we wniesieniu skargi.

Analizując stan faktyczny sprawy na tle powołanych wyżej przepisów, Sąd uznał, że zarówno

strona skarżąca, jak i jej pełnomocnik, nie zawinili w uchybieniu terminu do wniesienia

skargi, co uprawdopodobnili, zachowując jednocześnie wyżej opisany wymóg formalny z art.

87 § 1 PostAdmU.

Wobec powyższego, na podstawie art. 86 § 1 PostAdmU, orzeczono jak w sentencji.

(podpis)

Na podstawie post. WSA w Gdańsku z 10 stycznia 2023 r., II SA/Gd 1236/22, CBOSA.