Postanowienie o przywróceniu terminu do wniesienia skargi

II SA/Wr 245/23

Postanowienie

Dnia 15 marca 2023 r.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia WSA Anna Kowalska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 20 marca 2023 r.

wniosku Jana Nowaka o przywrócenie terminu do wniesienia skargi

na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie

z 1 lutego 2023 r., Nr SKO-WA/123/2023,

w przedmiocie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi

postanawia

przywrócić termin do wniesienia skargi.

Sędzia WSA Anna Kowalska

(podpis)

Uzasadnienie

W dniu 5 lutego 2023 r. (data stempla pocztowego) Jan Nowak wystąpił do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z wnioskiem o przyznanie prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych oraz ustanowienia radcy prawnego bądź adwokata z urzędu. W formularzu wniosku wskazał, że domaga się udzielenia prawa pomocy w związku z wydaną przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie decyzją z 1 lutego 2023 r., którą zamierza zaskarżyć.

Postanowieniem referendarza Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 10 lutego 2023 r., sygn. akt II SA/Wr 245/23, ustanowiono dla skarżącego adwokata, wyjaśniając w uzasadnieniu postanowienia, że skarżący jest już zwolniony od kosztów sądowych z mocy art. 239 § 1 pkt 1 lit. a PostAdmU.

W dniu 15 lutego 2023 r. wpłynęło do tutejszego Sądu pismo Okręgowej Rady Adwokackiej we Wrocławiu z 14 lutego 2023 r. informujące, że na pełnomocnika z urzędu dla skarżącego został wyznaczony adwokat Piotr Wiśniewski.

W dniu 20 marca 2023 r. ustanowiony z urzędu pełnomocnik złożył w imieniu skarżącego, za pośrednictwem Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Warszawie, skargę na wyżej opisaną decyzję Kolegium, wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia skargi. Do wniosku załączył pismo Okręgowej Rady Adwokackiej we Wrocławiu z 14 lutego 2023 r. o wyznaczeniu pełnomocnikiem z urzędu dla Jana Nowaka. Pełnomocnik wskazał, że skarżący nie złożył w terminie ustawowym, czyli do 4 marca 2023 r., skargi na ww. decyzję.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie wniosło o odrzucenie skargi z uwagi na wniesienie jej po terminie, ewentualnie – w razie przywrócenia terminu do wniesienia skargi – o oddalenie skargi. W uzasadnieniu Kolegium wskazało, że skarżący odebrał skarżoną decyzję 2 lutego 2023 r., co wynika ze zwrotnego pocztowego potwierdzenia jej odbioru.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:

Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 53 § 1 PostAdmU, skargę do sądu administracyjnego wnosi się w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Przepis ten jest jednoznaczny i nie pozostawia wątpliwości co do początku biegu zakreślonego w nim terminu czy też możliwości jego przesunięcia z uwagi na toczące się w sprawie postępowanie o przyznanie prawa pomocy, obejmujące ustanowienie pełnomocnika. Jeżeli zatem skarżącemu został doręczony odpis decyzji bądź innego rozstrzygnięcia w sprawie, to – zgodnie z treścią wskazanego wyżej przepisu – od tego momentu liczony jest bieg terminu do złożenia skargi, niezależnie od tego, czy strona ustanowiła pełnomocnika z wyboru, czy też wystąpiła z wnioskiem o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Termin, o którym mowa w art. 53 § 1 PostAdmU, jest terminem ustawowym i w przypadku jego uchybienia dopuszczalne jest jego przywrócenie na wniosek strony. Skuteczne wniesienie skargi i nadanie sprawie dalszego biegu jest możliwe w przypadku złożenia przez stronę lub jej pełnomocnika, w terminie przewidzianym w art. 87 § PostAdmU, wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi i uwzględnieniu tego wniosku przez sąd.

Stosownie bowiem do art. 86 § 1 PostAdmU, jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi o przywróceniu terminu. Postanowienie o przywróceniu terminu może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

Według art. 87 PostAdmU pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia skargi wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu 7 dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu (§ 1 i 3). W piśmie zawierającym wniosek o przywrócenie terminu należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu (§ 2), a równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie (§ 4). Zaznaczyć trzeba, że uprawdopodobnienie jest środkiem zastępczym dowodu w znaczeniu ścisłym, nie daje pewności, lecz tylko wiarygodność (prawdopodobieństwo) twierdzenia o jakimś fakcie i może być stosowane, gdy przewidują je przepisy szczegółowe; pozwala ono na ustalenie okoliczności faktycznych bez przeprowadzania postępowania dowodowego.

Podstawowymi przesłankami, które warunkują przywrócenie terminu, jest zatem zachowanie wymogu formalnego z art. 87 § 1 PostAdmU oraz stwierdzenie uprawdopodobnienia, że uchybienie terminu nastąpiło bez winy zainteresowanego.

W pierwszej kolejności należy odnotować, że skarżący wystąpił do tutejszego Sądu o ustanowienie pełnomocnika z urzędu do wniesienia skargi, czyniąc to 5 lutego 2023 r., czyli niezwłocznie po otrzymaniu 2 lutego 2023 r. decyzji. Takie działanie skarżącego było dopuszczalne w świetle art. 243 § 1 zd. 1 PostAdmU, przewidującego, że prawo pomocy może być przyznane stronie na jej wniosek złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania.

Z punktu widzenia powołanych wyżej regulacji należy uwzględnić specyfikę postępowania sądowoadministracyjnego związanego z ustanowieniem dla strony pełnomocnika z urzędu. Zauważyć w związku z tym trzeba, że jakkolwiek ustanowienie dla strony pełnomocnika z urzędu nie wstrzymuje biegu terminu do wniesienia skargi, który przeważnie upływa bezskutecznie przed zakończeniem postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku o przyznanie prawa pomocy, to fakt ten może być jedną z podstaw wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi. Wyznaczenie pełnomocnika z urzędu nie oznacza bowiem możliwości podjęcia natychmiastowego działania w imieniu strony. Dlatego przy ocenie, czy wniosek o przywrócenie terminu został złożony w terminie, istotne jest ustalenie, kiedy pełnomocnik miał realną możliwość jego sporządzenia. Możliwość ta wyznacza bowiem czas ustania przyczyny uchybienia terminowi. Takie stanowisko jest zbieżne z poglądem, według którego zastosowanie literalnej wykładni przepisu art. 87 § 4 PostAdmU oznaczałoby, że termin do dokonania czynności, której uchybiono (w tym również sporządzenia i wniesienia skargi do sądu) przez adwokata czy radcę prawnego ustanowionego z urzędu powinien zawsze zamykać się w ciągu 7 dni od daty, w której ustała przyczyna uchybienia terminu. Przyjęcie takiego założenia prowadziłoby do ograniczenia pełnomocnikowi ustanowionemu z urzędu terminu do sporządzenia skargi do 7 dni, liczonego od momentu, kiedy mógł zapoznać się ze sprawą, co w praktyce mogłoby uniemożliwić sporządzenie prawidłowego środka zaskarżenia. Stawiałoby to też w uprzywilejowanej pozycji pełnomocników z wyboru, którzyprawdopodobnie na wniesienie i sporządzenie skargi dysponują 30 dniami, wynikającymi z art. 53 § 1 PostAdmU. Prowadziłoby to do nieuzasadnionego zróżnicowania sytuacji prawnej pełnomocników, co nie powinno mieć miejsca. W konsekwencji, w orzecznictwie jednolicie uznaje się, że w przypadku ustanowienia pełnomocnika w trybie art. 244 PostAdmU dniem, w którym ustała przyczyna uchybienia terminu do wniesienia skargi, jest dzień, w którym pełnomocnik z urzędu miał rzeczywistą możliwość wniesienia skargi po zapoznaniu się z aktami sprawy, jednak nie później niż dzień upływu 30 dni od dnia zawiadomienia go o wyznaczeniu do występowania w sprawie (por. post. NSA z 15 stycznia 2022 r., I OZ 1234/21, Legalis; post. NSA z 20 lutego 2022 r., II GSK 4567/21, CBOSA; post. NSA z 1 marca 2022 r., I OSK 7890/21, Legalis; post. NSA z 10 kwietnia 2022 r., II OSK 1212/22, Legalis; post. NSA z 20 maja 2022 r., I GSK 4321/22, CBOSA). Ustanowiony dla skarżącego z urzędu pełnomocnik, składając 20 marca 2023 r. skargę wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do jej wniesienia, wskazał, że wiadomość o wyznaczeniu go do pełnienia tej funkcji powziął z pisma Okręgowej Rady Adwokackiej z 14 lutego 2023 r. Wyjaśnił także, że ustalił, iż skarżący samodzielnie nie złożył skargi na decyzję.

W kwestii wniesienia skargi i wniosku o przywrócenie terminu należy zatem odnotować, że liczony od 2 lutego 2023 r. termin 30 dni upływał z dniem 4 marca 2023 r. W tych okolicznościach złożenie przez pełnomocnika 20 marca 2023 r. wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi nastąpiło z zachowaniem terminu, o którym mowa w art. 87 § 1 PostAdmU. Sąd przyjął 14 lutego 2023 r. za dzień, w którym pełnomocnik z urzędu dowiedział się o wyznaczeniu go do pełnienia tej funkcji. Dzień 14 lutego 2023 r. jest bowiem wskazany w piśmie Okręgowej Rady Adwokackiej, o wyznaczeniu adwokata Piotr Wiśniewski na pełnomocnika dla skarżącego, załączonym przez niego do wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi. Wobec tego, że pełnomocnik skarżącego nie wskazał żadnej innej daty, kiedy dowiedział się o wyznaczeniu na pełnomocnika w sprawie, Sąd przyjął, iż nastąpiło to właśnie 14 lutego 2023 r.

W oparciu o całokształt okoliczności sprawy należy stwierdzić, że przedstawiona przez pełnomocnika skarżącego argumentacja może stanowić pozytywną przesłankę pozwalającą na przywrócenie uchybionego terminu. Ponadto, w ocenie Sądu, nie bez znaczenia dla kwestii przywrócenia terminu jest tu zachowanie się samego skarżącego, który niezwłocznie, po odebraniu w dniu 2 lutego 2023 r. skarżonej decyzji, tj. 5 lutego 2023 r., zwrócił się do Sądu o wyznaczenie profesjonalnego pełnomocnika w celu udzielenia pomocy we wniesieniu skargi.

Analizując stan faktyczny sprawy na tle powołanych wyżej przepisów, Sąd uznał, że zarówno strona skarżąca, jak i jej pełnomocnik, nie zawinili w uchybieniu terminu do wniesienia skargi, co uprawdopodobnili, zachowując jednocześnie wyżej opisany wymóg formalny z art. 87 § 1 PostAdmU.

Wobec powyższego, na podstawie art. 86 § 1 PostAdmU, orzeczono jak w sentencji.

Sędzia WSA Anna Kowalska

(podpis)

Na podstawie post. WSA we Wrocławiu z 10 stycznia 2023 r., II SA/Wr 123/23, CBOSA.