Skarga kasacyjna

ul. Kwiatowa 15, 01-999 Warszawa, 2023-10-26

Sąd Najwyższy

Izba Cywilna

w Warszawie

za pośrednictwem

Sądu Okręgowego

Wydział Cywilny–Odwoławczy

w Krakowie

I C 1234/23

Wartość przedmiotu zaskarżenia: 15000 zł

Powódka: Anna Kowalska

reprezentowana przez

adw. Jan Nowak

Kancelaria Adwokacka "Lex"

ul. Słoneczna 23, 30-001 Kraków

ul. Polna 44/5, 31-111 Kraków

123-456-789

Pozwana: Maria Wiśniewska

Skarga kasacyjna powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z 2023-09-15, II Ca 5678/23

I. Jako pełnomocnik powódki, w oparciu o treść udzielonego mi pełnomocnictwa procesowego, które załączam, na podstawie przepisu art. 398¹ § 1 KPC, składam skargę kasacyjną od wyżej opisanego wyroku, doręczonego powódce wraz z uzasadnieniem w dniu 2023-09-22, i zaskarżając ten wyrok w całości, wnoszę o:

1) uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Krakowie;

2) zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów dotychczasowego postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego w postępowaniu przed sądem I i II instancji oraz kosztów postępowania kasacyjnego według norm przepisanych;

3) przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania na podstawie przepisu art. 398⁹ § 1 pkt 1 i 4 KPC, gdyż w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, polegające na ustaleniu, czy sąd może ingerować w treść opinii biegłego sądowego oraz samodzielnie eliminować z tej opinii poszczególne elementy jako niezgodne z przedmiotem opinii.

II. Podstawy skargi kasacyjnej stanowią:

naruszenie przepisów postępowania w sposób, który miał istotny wpływ na wynik sprawy (art. 398³ § 1 pkt 2 KPC), a mianowicie przepisu: art. 382 w zw. z art. 278 § 1 i art. 286 KPC, polegające na przyjęciu jako podstawy orzeczenia błędnych ustaleń faktycznych sądu I instancji i oddaleniu apelacji oraz tym samym utrzymaniu w mocy wyroku Sądu Rejonowego zawierającego rozstrzygnięcie merytoryczne wymagające wiadomości specjalnych z zakresu budownictwa, które oparte jest na niedopuszczalnej ingerencji sądu orzekającego w treść opinii biegłego sądowego oraz częściowym i wybiórczym przyjęciu tylko niektórych elementów tej opinii, a także oddaleniu wniosku uczestnika o dopuszczenie dodatkowej opinii biegłego.

III. Przyczyny, dla których skarga kasacyjna zasługuje na przyjęcie do rozpoznania (uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania)

Niniejsza skarga kasacyjna zasługuje na przyjęcie do rozpoznania, ponieważ:

1) w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne (art. 398⁹ § 1 pkt 1 KPC);

2) skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona (art. 398⁹ § 1 pkt 4 KPC).

Ad 1)

Istotnym zagadnieniem prawnym wymagającym zajęcia stanowiska przez Sąd Najwyższy jest kwestia, czy sąd orzekający może ingerować w treść złożonej w sprawie opinii biegłego sądowego oraz samodzielnie i dowolnie eliminować z tej opinii poszczególne elementy jako niezgodne z przedmiotem opinii. Powyższe zagadnienie prawne wynikło na gruncie niniejszej sprawy, w której ze sporządzonej przez biegłego sądowego z zakresu budownictwa opinii w przedmiocie ustalenia wartości prac koniecznych na części wspólne nieruchomości sąd orzekający w sposób dowolny i autonomiczny dokonał wyboru pewnych elementów (nakładów) jako prac koniecznych, wykluczając jednocześnie inne elementy (nakłady) jako niespełniające warunku konieczności. Powyższe ustalenia miały istotne znaczenie w rozstrzygnięciu całej sprawy. W tym miejscu należy stwierdzić, iż taka praktyka jest rażąco wadliwa, co powoduje, że istnieje potrzeba zajęcia w tym przedmiocie stanowiska przez Sąd Najwyższy. Według skarżącego sąd orzekający, nie dysponując wiadomościami specjalnymi, nie może samodzielnie ustalać, które z poczynionych nakładów na nieruchomość są nakładami koniecznymi, a które nimi nie są. Wskazanie zakresu prac koniecznych było bowiem zadaniem powołanego w sprawie biegłego. W sytuacji natomiast gdy sporządzona opinia jest niezgodna z postanowieniem Sądu ustalającym jej przedmiot, należy powołać innego biegłego, gdyż sąd orzekający nie może samodzielnie ingerować w treść złożonej opinii i przyjmować jej jedynie w części.

Ad 2)

Zaskarżone orzeczenie narusza również w sposób oczywisty przepisy postępowania wskazane powyżej w podstawie niniejszej skargi kasacyjnej, przez przyjęcie przez sąd II instancji jako własnych ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego, który z kolei ustalenia wymagające wiadomości specjalnych oparł na wybiórczym przyjęciu niektórych tylko elementów opinii biegłego, oddalając jednocześnie wniosek uczestnika o dopuszczenie dodatkowej opinii biegłego, w sytuacji gdy sporządzona opinia była niezgodna z postanowieniem sądu ustalającym jej przedmiot.

Uzasadnienie

1. Sąd Okręgowy naruszył przepisy postępowania w sposób, który miał istotny wpływ na wynik niniejszej sprawy.

W tym miejscu należy wskazać, iż zaskarżony wyrok został wydany z naruszeniem przepisów art. 382 w zw. z art. 278 § 1 oraz art. 286 KPC. Przepis art. 382 KPC określa podstawę rozstrzygnięcia sądu II instancji. Z regulacji tej wynika, że sąd rozpoznający apelację orzeka zarówno na podstawie materiału zgromadzonego w I, jak i w II instancji (wyr. SN z 2022-03-10, I CSKP 123/21, Legalis; wyr. SN z 2021-11-18, II CSKP 567/20, Legalis). Jednocześnie, jak wskazał Sąd Najwyższy, „sąd II instancji ma obowiązek dokonać własnej oceny wyników postępowania dowodowego, niezależnie od tego, czy ustaleń dokonuje po przeprowadzeniu nowych dowodów bądź ponowieniu dotychczasowych, czy też wskutek podzielenia ustaleń dokonanych przez sąd I instancji” (wyr. SN z 1999-05-20, I CKN 227/98, OSN 2000, Nr 1, poz. 5). W niniejszej sprawie sąd II instancji przyjął jako podstawę ustalenia faktyczne dokonane przez sąd I instancji i oddalił apelację. Utrzymane zostało tym samym w mocy postanowienie Sądu Rejonowego zawierające rozstrzygnięcie merytoryczne wymagające wiadomości specjalnych z zakresu budownictwa, oparte na ingerencji sądu w treść opinii biegłego oraz częściowym przyjęciu jedynie niektórych elementów tej opinii, a także oddaleniu wniosku uczestnika o dopuszczenie dodatkowej opinii biegłego.

W tym miejscu należy wskazać, iż celem opinii biegłego jest ułatwienie sądowi rozeznania i zrozumienia danej dziedziny (rozstrzyganej kwestii), wymagającej wiadomości specjalnych [por. Tadeusz Ereciński, w: Teresa Bednarczyk, Tadeusz Ereciński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Część czwarta. Przepisy z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego. Część piąta. Sąd polubowny (arbitrażowy), Warszawa 2019, s. 1234]. Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy, „sąd może oceniać opinię biegłego pod względem fachowości, rzetelności czy logiczności. Może pomijać oczywiste pomyłki czy błędy rachunkowe. Nie może jednak nie podzielać merytorycznych poglądów biegłego, czy w ich miejsce wprowadzać własnych stwierdzeń” (wyr. SN z 1998-09-24, I CKN 849/97, OSP 1999, Nr 7-8, poz. 132). Sąd Najwyższy trafnie również wskazał, iż „z przyjmowanej powszechnie zasady, iż sąd jest najwyższym biegłym, nie można wyprowadzić wniosku, że może biegłego zastępować, a to oznacza, że jeżeli do poczynienia ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy potrzebne są wiadomości specjalne, sąd nie może dokonywać ich sam, nawet gdyby miał w tej dziedzinie kwalifikacje merytoryczne” (wyr. SN z 2017-05-12, I CSK 227/16, Legalis). Dowód z opinii biegłego, z uwagi na składnik w postaci wiadomości specjalnych, jest tego rodzaju dowodem, iż nie może być zastąpiony inną czynnością dowodową (wyr. SN z 1967-06-20, II CR 170/67, Wok. 1968, Nr 7, s. 67). Sąd orzekający nie może także polemizować z wnioskami biegłego w sferze wymagającej wiadomości specjalnych bez zasięgnięcia opinii innego biegłego (wyr. SN z 1974-12-13, II CR 655/74, OSN 1975, Nr 9, poz. 147).

W związku z powyższym należy stwierdzić, iż sąd II instancji naruszył przepisy art. 382 w zw. z art. 278 § 1 i art. 286 KPC. Błędnie bowiem przyjął jako prawidłowo zgromadzony materiał dowodowy zebrany w toku postępowania przed Sądem Rejonowym w sytuacji, gdy rozstrzygnięcie wymagające wiadomości specjalnych z zakresu budownictwa zostało oparte na częściowym i wybiórczym przyjęciu jedynie niektórych elementów wydanej w sprawie opinii biegłego sądowego. W tym miejscu należy wskazać, iż już sąd I instancji uznał opinię biegłego za niezgodną z jego postanowieniem (s. 15 uzasadnienia wyroku). Jednocześnie sąd ten, ingerując w treść złożonej opinii, dokonał samodzielnych ustaleń, które z poniesionych przez wnioskodawców nakładów na nieruchomość były nakładami koniecznymi, a które nimi nie były. Tym samym sąd wyeliminował samodzielnie i dowolnie część elementów opinii jako niezwiązanych z jej przedmiotem. Powyższe działanie niewątpliwie wykracza poza zakres samodzielnego orzekania, gdyż wymaga posiadania wiadomości specjalnych z zakresu budownictwa. W tym miejscu należy wskazać, iż nawet gdyby sędzia miał wiadomości specjalne z danej dziedziny, nie zwalnia to sądu z przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego, gdyż sędzia nie może zastępować biegłego (por. Tadeusz Ereciński, w: Teresa Bednarczyk, Tadeusz Ereciński, Kodeks postępowania cywilnego, s. 1235). Sąd orzekający nie może więc samodzielnie ingerować w treść złożonej w sprawie opinii biegłego sądowego oraz niezależnie i dowolnie eliminować z opinii poszczególnych jej elementów.

2. Należy również wskazać, iż w związku z faktem, że złożona do akt sprawy opinia biegłego była nieprawidłowa i nierzetelna, sąd powinien powołać innego biegłego celem ustalenia rzeczywistego zakresu prac koniecznych, wykonanych w przedmiotowej nieruchomości, oraz ich wartości. W tym miejscu należy także wskazać na podniesiony przez powódkę fakt, iż w opinii biegłego Adama Zielińskiego nakłady na części wspólne nieruchomości zostały wycenione na inną kwotę niż w opinii biegłego Piotra Malinowskiego, przy czym różnica między oboma wskazaniami wyniosła około 30%. W tej sytuacji należało więc powołać innego biegłego. Potrzeba powołania innego biegłego wynikała bowiem z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony (wyr. SN z 1973-11-09, III CRN 259/73, OSN 1974, Nr 7-8, poz. 125). Jak również słusznie wskazał Sąd Najwyższy, „jakkolwiek opinia biegłych jest oparta na wiadomościach specjalnych, to podlega ona ocenie sądu w oparciu o cały zebrany w sprawie materiał, a zatem na tle tego materiału koniecznym jest stwierdzenie, czy ustosunkowała się ona do wynikających z innych dowodów faktów mogących stanowić podstawę ocen w opinii zawartych oraz czy opierając się o ten materiał w sposób logiczny i jasny przedstawia tok rozumowania prowadzący do sformułowanych w niej wniosków. Jeżeli opinia biegłych wymogów tych nie spełnia, wniosek strony o powołanie innych biegłych uznać należy za zasadny” (wyr. SN z 2016-02-25, II CSK 271/15, Legalis).

Powyższe w sposób jednoznaczny wskazuje, iż ustalenia faktyczne sądu I instancji w niniejszej sprawie zostały poczynione w sposób wadliwy i niezgodny z obowiązującymi przepisami postępowania, w związku z czym oparcie się na nich przez sąd II instancji jest również błędne.

W tym stanie rzeczy niniejsza skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie.

Załączniki:

1) pełnomocnictwo z dowodem uiszczenia opłaty skarbowej;

2) trzy odpisy skargi;

3) dowód wniesienia opłaty od skargi.

Jan Nowak

……………………………

(podpis własnoręczny)

Jan Nowak

adwokat