Wniosek o wniesienie kasacji

Warszawa, 2023-10-27 r.

Adw. Jan Kowalski

Kancelaria Adwokacka "Lex"

ul. Marszałkowska 15/300-001 Warszawa

obrońca Adama Nowaka

oskarż. z art. 279 § 1 i art. 280 § 1 KK

Sąd Najwyższy

w Warszawie

Wnioseko wniesienie kasacji

Na podstawie art. 540 § 1 i art. 541 § 1 KPK

wnoszę o:

wniesienie kasacji od prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie z 2023-09-15 r. (II K 123/23) w sprawie Adam Nowak, oskarżonego o dokonanie z art. 279 § 1 i art. 280 § 1 KK, na korzyść oskarżonego z powodu rażącego naruszenia prawa karnego materialnego, które mogło mieć istotny wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 64 § 2 KK, przez bezzasadne przyjęcie, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu w warunkach określonych w tym przepisie, mimo że nie zostały spełnione przesłanki do jego zastosowania, ponieważ oskarżony ostatnią karę za przestępstwo z art. 279 § 1 KK odbył w rozmiarze 1 roku, a nie 2 lat, jak tego wymaga ten przepis.

Uzasadnienie

Prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Krakowie z 2023-09-15 r. Adam Nowak został uznany za winnego tego, że w dniu 2023-08-10 r. w Krakowie, pow. krakowski, po uprzednim wybiciu szyby w oknie sklepu jubilerskiego "Złoty Łańcuszek" wszedł do wewnątrz, skąd zabrał w celu przywłaszczenia złoty zegarek i bransoletkę o łącznej wartości 5000 zł na szkodę Jana Kowalskiego, przy czym czynu tego dopuścił się przed upływem 5 lat od odbycia łącznie co najmniej 6 lat kary pozbawienia wolności za takie samo przestępstwo popełnione w ciągu 5 lat od odbycia co najmniej 2 lat kary pozbawienia wolności za podobne przestępstwa, za które był już skazany, tj. przestępstwa z art. 279 § 1 w zw. z art. 64 § 1 KK, i za to skazany został na karę 3 lat pozbawienia wolności i grzywnę w rozmiarze 30 stawek dziennych w wysokości po 50 zł każda.

Wyrok ten nie został zaskarżony przez żadną ze stron i stał się prawomocny po upływie 7 dni od jego ogłoszenia. Nie zostało w związku z tym sporządzone uzasadnienie wyroku.

Wyrok ten zapadł z rażącym naruszeniem prawa karnego materialnego, które mogło mieć istotny wpływ na jego treść, a mianowicie art. 64 § 2 KK przez bezzasadne przyjęcie, że oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu w warunkach określonych w tym przepisie, mimo że nie zostały spełnione przesłanki do jego zastosowania, ponieważ oskarżony ostatnią karę za przestępstwo z art. 279 § 1 KK odbył w rozmiarze 1 roku, a nie 2 lat, jak tego wymaga ten przepis.

Oskarżony wyrokiem Sądu Rejonowego w Warszawie z 2020-01-15 r. (I K 55/20) został skazany za przestępstwo z art. 279 § 1 KK na karę 2 lat pozbawienia wolności i karę tę odbył w całości w okresie od 2020-02-01 r. do 2022-02-01 r. Następnie wyrokiem Sądu Rejonowego w Katowicach z 2022-05-10 r. (II K 100/22) został skazany za przestępstwo z art. 279 § 1 w zw. z art. 64 § 1 KK na karę 3 lat pozbawienia wolności, którą odbył częściowo w okresie od 2022-06-01 r. do 2023-06-01 r. Reszta kary nie została wykonana, gdyż postanowieniem Prezydenta RP z 2023-07-01 r. kara ta została mu darowana. Z obu tych wyroków oskarżony odbył łącznie prawie 4 lata, z tym z ostatniego wyroku niecałe 1 rok.

Dla bytu recydywy wielokrotnej, określonej w art. 64 § 2 KK, wymagane jest co najmniej trzecie skazanie; pierwsze − stanowiące podstawę wyjściową do przyjęcia recydywy specjalnej podstawowej, drugie − statuujące tę recydywę, i trzecie − uzasadniające przyjęcie recydywy specjalnej wielokrotnej.

Z art. 64 § 2 KK nie wynika wprost, czy zawarty w nim warunek odbycia łącznie co najmniej 6 lat kary pozbawienia wolności w warunkach określonych w § 1 tego przepisu jest spełniony tylko wówczas, gdy sprawca z drugiego skazania odbył co najmniej 2 lata pozbawienia wolności, czy też wystarczy, gdy odbycie kar z obu skazań wynosi 6 lat.

W orzecznictwie zajmowane jest jednoznaczne stanowisko, że „jedną z przesłanek odpowiedzialności na podstawie art. 64 § 2 KK jest uprzednie dwukrotne skazanie sprawcy na karę pozbawienia wolności i odbycie przezeń dwóch tych kar w rozmiarze nie mniejszym niż 2 lata każda z nich, a więc w rozmiarze łącznie nie mniejszym niż jeden rok. Wielokrotność powrotu do przestępstwa w rozumieniu art. 64 § 2 KK wyraża się więc w tym, że sprawca powraca do przestępstwa po raz trzeci, po dwukrotnym odbyciu kolejnych kar co najmniej 2 lat pozbawienia wolności – łącznie co najmniej 4 lata” (wyr. SN z 2019-03-15 r., III KK 123/19, OSNKW 2019/4/32). Sąd Najwyższy wyraźnie stwierdził, że „w rozumieniu art. 64 § 2 KK odbycie całości lub części ostatniej kary (orzeczonej w warunkach określonych w art. 64 § 1 KK) oznacza odbycie tej kary pozbawienia wolności w wymiarze co najmniej 2 lat” (uchw. SN z 2018-05-23 r., I KZP 4/18, OSNKW 2018/6/52). Uzasadniając ten pogląd, organ ten podniósł, że wprawdzie ustawodawca w art. 64 § 2 KK nie posługuje się zwrotem „sprawcy skazanemu dwukrotnie w warunkach określonych w § 1”, jak to czynił art. 64 § 2 KK z 1969 r. w pierwotnym brzmieniu, lecz nie jest to jednak wystarczające dla przyjęcia, że zwrot „sprawca uprzednio skazany w warunkach określonych w § 1, który odbył łącznie co najmniej 6 lat kary pozbawienia wolności (…) po odbyciu w całości lub części ostatniej kary”, znajdujący się w art. 64 § 2 KK, nie zawiera wymogu odbycia kary co najmniej 2 lat pozbawienia wolności z drugiego skazania. Zdaniem Sądu Najwyższego, wykładnia językowa art. 64 § 2 KK nie przesądza o treści tego przepisu w analizowanym zakresie, a w związku z tym konieczne jest sięgnięcie do wykładni funkcjonalnej. Przyjęcie, że nie jest wymagane odbycie co najmniej 2 lat pozbawienia wolności z ostatniego skazania, prowadzi do wniosku niemożliwego do zaakceptowania, jeżeli uwzględni się model recydywy w polskim systemie prawa karnego, funkcjonujący co prawda z wieloma zasadniczymi zmianami, ale co do istoty niezmienny od 1969 r. Oznaczałoby to bowiem, że dla przyjęcia recydywy wielokrotnej wystarczy, by sprawca z ostatniej kary za przestępstwo popełnione w warunkach określonych w art. 64 § 1 KK odbył nawet tylko 1 dzień pozbawienia wolności, także wynikający tylko z zaliczenia zatrzymania na poczet tego rodzaju kary na podstawie art. 73 KK.

Z twierdzeniami tymi można dyskutować, o czym świadczą różne oceny tego poglądu w literaturze (zob. glosę aprobującą do tej uchwały A. Marek, OSP 2018/7-8/92 i krytyczną M. Kulik, Pal. 2018/9/177 oraz krytyczne uwagi W. Wróbel, Przegląd Sądowy 2018/9/36). Artykuł 64 § 2 KK wymaga, aby sprawca skazany w warunkach recydywy specjalnej podstawowej verba legis „odbył łącznie co najmniej 6 lat kary pozbawienia wolności”. Wykładnia językowa tego zwrotu, mająca pierwszeństwo przed innymi regułami wykładni – wbrew twierdzeniu Sądu Najwyższego – oznacza, że sumuje się okresy odbytych kar, a nie mają znaczenia rozmiary odbytych kar za przestępstwa, za które wcześniej sprawca został skazany, z wyjątkiem pierwszego skazania, co do którego – zgodnie z art. 64 § 1 KK – istnieje wymóg odbycia co najmniej 2 lat pozbawienia wolności. Jeśli ustawodawca chciałby wprowadzić taki warunek, to wyraziłby go wyraźnie, wskazując na przykład, iż chodzi o sprawcę, który odbył, za każde z przestępstw lub za popełnione w warunkach art. 64 § 1 KK, co najmniej 2 lata pozbawienia wolności. Skoro tego nie uczynił, oznacza to, że nie miał takiego zamiaru. Uznał, że dla nadzwyczajnego zaostrzenia kary wystarczająca jest nieskuteczność oddziaływań resocjalizacyjnych przez okres 6 lat, a nie ma znaczenia rozmiar odbytej kary za przestępstwo popełnione w warunkach art. 64 § 1 KK.

Z drugiej strony można argumentować, że chodzi o sprawców niepoprawnych, co do których konieczne jest stosowanie przez dłuższy okres środków oddziaływania resocjalizacyjnego. Takimi sprawcami niewątpliwie są osoby, które przebywały co najmniej dwukrotnie przez określony czas w zakładzie karnym i stosowane po raz drugi te środki okazały się nieskuteczne. Aby można było wyciągnąć taki wniosek, konieczne jest ich stosowanie po raz drugi też przez jakiś okres. Skoro ustawodawca dla bytu recydywy specjalnej podstawowej wymaga odbycia co najmniej 2 lat pozbawienia wolności, to logiczne jest, że taki sam okres powinien być wymagany do oceny skuteczności oddziaływania stosowanych środków resocjalizacyjnych. Ta argumentacja jest bardziej przekonująca.

Skazanie oskarżonego z zastosowaniem art. 64 § 2 KK pociągnęło za sobą niekorzystne dla niego skutki w postaci obostrzonej nadzwyczajnie kary; niewątpliwie orzeczona kara byłaby łagodniejsza, gdyby zostało mu przypisane popełnienie przestępstwa w warunkach art. 64 § 1 KK.

Naprawienie tego błędu może nastąpić tylko w drodze tzw. kasacji nadzwyczajnej, gdyż oskarżony – ze względu na treść art. 523 § 1 KPK – nie może wnieść kasacji.

Jan Kowalskiadwokat

.............................................(podpis)