Postanowienie o odmowie zwolnienia z opłaty

(2023-10-26)

Urząd Miasta Stołecznego Warszawy

WA/00014/2023

(Urząd Miasta Stołecznego Warszawy)

POSTANOWIENIE

Na podstawie art. 267 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 256 ze zm.) – dalej jako „k.p.a.”, w związku z art. 53 pkt 2 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. z 2019 r. poz. 1397 ze zm.) – dalej jako „u.e.l.”, po rozpatrzeniu wniosku Jan Kowalski o zwolnienie z opłaty za udostępnienie danych jednostkowych z rejestru PESEL,

odmawiam Janowi Kowalskiemu zwolnienia z opłaty za udostępnienie danych jednostkowych z rejestru PESEL,

UZASADNIENIE

Wnioskiem z dnia 2023-10-10 Jan Kowalski zwrócił się o zwolnienie z opłaty za udostępnienie danych jednostkowych z rejestru PESEL. W jego uzasadnieniu wskazał na brak środków umożliwiających uiszczenie opłaty.

Zgodnie z art. 53 pkt 2, w związku z art. 46 ust. 2 pkt 1-3 u.e.l., udostępnienie danych z rejestru PESEL: 1) osobom i jednostkom organizacyjnym, które wykażą w tym interes prawny, 2) jednostkom organizacyjnym, w celach badawczych, statystycznych, badania opinii publicznej, jeżeli po wykorzystaniu dane te zostaną poddane takiej modyfikacji, która nie pozwoli ustalić tożsamości osób, których dane dotyczą oraz 3) innym osobom i jednostkom organizacyjnym, jeżeli wykażą interes faktyczny w otrzymaniu danych, pod warunkiem uzyskania zgody osób, których dane dotyczą – następuje odpłatnie. W § 2 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2017 r. w sprawie opłat za udostępnienie danych z rejestrów mieszkańców oraz rejestru PESEL (Dz. U. poz. 2482) opłata ta wynosi 31 zł.

Na podstawie art. 267 zdanie pierwsze k.p.a., w razie niewątpliwej niemożności poniesienia przez stronę opłat, kosztów i należności związanych z tokiem postępowania organ administracji publicznej może ją zwolnić w całości lub w części od ponoszenia tych opłat, kosztów i należności.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że wynikającą z ustawy zasadą jest odpłatne udostępnianie danych z rejestru PESEL podmiotom, które powołują się na własny interes prawny. Artykuł 267 k.p.a. umożliwia wprowadzenie indywidualnego wyjątku od tej zasady. Tym samym przesłanka zwolnienia z opłat, kosztów i należności związanych z tokiem postępowania, jako wyjątek, nie może być interpretowana rozszerzająco (exceptiones non sunt extendendae). Jej zastosowanie możliwe jest tylko wtedy, gdy uiszczenie opłaty godziłoby bezpośrednio w dostęp Wnioskodawcy do procedury administracyjnej, tj. stanowiło niemożliwą do pokonania przeszkodę w pozyskaniu danych z rejestru PESEL.

Możliwość pozytywnego rozpatrzenia wniosku uzależniona była zatem od ustalenia, że Jan Kowalski nie ma możliwości poniesienia opłaty, a tym samym prawny obowiązek jej uiszczenia pozbawiałaby go możliwości skutecznego domagania się udostępnienia danych z rejestru PESEL. Co istotne, to przede wszystkim na Wnioskodawcy spoczywał ciężar rzetelnego przedstawienia swojej sytuacji finansowej i udokumentowania okoliczności przemawiających za przyznaniem mu zwolnienia z opłaty.

Tymczasem przedstawione na wezwanie organu dokumenty w żaden sposób nie pozwalają na przyjęcie, że Wnioskodawca jest w sytuacji niewątpliwej niemożności poniesienia opłaty. Wskazują one co najwyżej, że Jan Kowalski dysponuje skromnymi środkami finansowymi. Nie ulega jednak wątpliwości, że ma możliwość poniesienia opłaty w wysokości 31 zł.

Wobec powyższego orzeczono, jak na wstępie.

Postanowienie jest ostateczne i nie podlega zaskarżeniu.

Anna NowakStarszy Inspektor

_____________________Uzasadnienie przedstawione we wzorze opiera się na dominującej linii orzeczniczej sądów administracyjnych. Należy brać jednak pod uwagę także stanowisko, zgodnie z którym na podstawie art. 267 k.p.a. organ administracji publicznej władny jest zwolnić strony jedynie z kosztów postępowania. Zwolnienie od opłat następują natomiast wyłącznie w przypadkach uregulowanych w przepisach odrębnych (materialnoprawnych). Dla pozytywnego rozpatrzenia wniosku o zwolnienie z opłat warunkiem sine qua non jest zatem materialnoprawna podstawa prawna, która w odniesieniu do opłaty za udostępnienie danych jednostkowych z rejestru mieszkańców i rejestru PESEL nie występuje (por. Adam Wiśniewski, Maria Zielińska, Art. 267 [Zwolnienie od ponoszenia] [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Jan Nowak, Piotr Kowalski, Warszawa 2022).