Postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w sprawie ponaglenia

Warszawa, 15 marca 2023 r.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze

w Warszawie

II SA/Wa 1234/23

POSTANOWIENIE

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie w składzie:

Anna Kowalska - przewodniczący,

Jan Nowak - członek,

Maria Wiśniewska - członek,

działając na podstawie art. 37 § 2 oraz art. 17 pkt 1 i art. 35 § 3, art. 36 § 1 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2000; dalej: k.p.a.), po rozpatrzeniu ponaglenia Adama Zielińskiego na bezczynność Naczelnika Urzędu Skarbowego w Warszawie,

postanawia:

1) uznać, że organ dopuścił się bezczynności z rażącym naruszeniem prawa,

2) zobowiązać organ do załatwienia sprawy w terminie do 30 kwietnia 2023 r.,

3) zarządzić wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych bezczynności.

Uzasadnienie

Pismem z 1 marca 2023 r. Adam Zieliński wniósł ponaglenie na bezczynność Naczelnika Urzędu Skarbowego w Warszawie, w związku z niezałatwieniem sprawy z wniosku o wznowienie postępowania zakończonego ostateczną decyzją w sprawie I US/Wa 5678/22, w związku ze zmianą postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku w sprawie II Ns 9012/21.

W odpowiedzi na powyższy zarzut Naczelnik Urzędu Skarbowego przesłał tutejszemu Kolegium obszerne wyjaśnienia dotyczące przebiegu postępowania w sprawie. Konkluzją tych wyjaśnień jest stwierdzenie Naczelnika, że "strony zostały poinformowane, że aktualnie nie jest możliwe podjęcie postępowania zgodnie z wnioskiem Adama Zielińskiego, z uwagi na brak dowodów pozwalających na prawidłowe ustalenie wszystkich osób posiadających legitymację procesową".

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Warszawie, po przeanalizowaniu stanu faktycznego i prawnego sprawy, stwierdziło, co następuje:

Zgodnie z art. 35 § 1 k.p.a. sprawa administracyjna powinna być załatwiona bez nieuzasadnionej zwłoki.

W myśl przepisu art. 36 § 1 k.p.a. o każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminie określonym w przepisach szczególnych organ administracji publicznej obowiązany jest zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki, wskazując nowy termin załatwienia sprawy oraz pouczając o prawie do wniesienia ponaglenia.

Z wyjaśnień organu wynika, że organ pozostawił bez rozpoznania wniosek Adama Zielińskiego z 1 lutego 2023 r. o wznowienie postępowania zakończonego ostateczną decyzją w sprawie I US/Wa 5678/22, w związku ze zmianą postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku w sprawie II Ns 9012/21.

Jak podkreśla organ, do złożonego wniosku strona nie dołączyła bowiem wszystkich koniecznych dokumentów stwierdzających dane osobowe pozostałych stron, takie jak: imiona rodziców i PESEL, co - w ocenie Naczelnika Urzędu Skarbowego - stanowiło podstawę do pozostawienia wniosku o wznowienie postępowania bez rozpoznania (z powołaniem się na art. 64 § 2 k.p.a.).

Ostatecznie też Naczelnik Urzędu Skarbowego uznał, że aktualnie nie jest możliwe podjęcie postępowania zgodnie z wnioskiem Adama Zielińskiego, z uwagi na brak dowodów pozwalających na prawidłowe ustalenie wszystkich osób posiadających legitymację procesową w postępowaniu o stwierdzenie własności nieruchomości na rzecz właścicieli zabudowań stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności.

W ocenie tutejszego Kolegium działania organu administracyjnego ocenić należy jako wadliwe, zarówno w świetle obowiązków wynikających z art. 35 § 1 i art. 36 k.p.a., jak i w związku z naruszeniem art. 149 § 1 k.p.a., określającego formę odmowy wznowienia postępowania. Wątpliwości Kolegium tyczą się również zasadności zastosowania przez organ I instancji trybu przewidzianego w art. 64 § 2 k.p.a. Przepis ten pozwala wezwać wnoszącego do usunięcia braków podania, jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa. Tymczasem organ nie wskazał żadnego przepisu szczególnego, który wymagałby wskazania we wniosku żądanych informacji. W szczególności takim przepisem nie może być cyt. w wyjaśnieniach art. 6 ustawy z dnia 10 stycznia 2002 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i członków ich rodzin oraz o zmianie ustawy o podatku rolnym (Dz.U. poz. 123 ze zm.), który przewiduje określone uprawnienia dla właścicieli gruntów. Z przepisu tego nie wynika bowiem w żadnym wypadku, że nakłada się na wnoszącego obowiązek dołączenia do podania żądanych informacji, tj. wskazania imion rodziców i PESEL stron postępowania.

Powyższe działania organu I instancji zdają się pozostawać w sprzeczności z podstawowymi zasadami postępowania administracyjnego, które warunkują jego prawidłowy przebieg. Po pierwsze, podkreślić należy, że jak wynika z powyższych rozważań, w przedmiotowej sprawie nie było podstaw do zastosowania art. 64 § 2 k.p.a. Wniosek nie zawierał braków w zakresie przewidzianym w przepisach prawa.

Po drugie, zgodnie z wyrażoną w art. 7 k.p.a. zasadą ogólną prawdy obiektywnej, to organ administracji publicznej - stojąc na straży praworządności - ma obowiązek podjęcia wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Obowiązek ten tyczy się również ustalenia kręgu osób będących stronami w postępowaniu, jak i ustalenia ich danych osobowych, niezbędnych do niezwłocznego załatwienia sprawy. W tym miejscu Kolegium uznało za zasadne przypomnienie organowi I instancji znowelizowanej treści art. 220 k.p.a., zgodnie z którym organ administracji publicznej nie może żądać zaświadczenia ani oświadczenia na potwierdzenie faktów lub stanu prawnego, jeżeli:

1) znane są one organowi z urzędu,

2) możliwe są do ustalenia przez organ na podstawie:

a) posiadanych przez niego ewidencji, rejestrów lub innych danych,

b) rejestrów publicznych posiadanych przez inne podmioty publiczne, do których organ ma dostęp w drodze elektronicznej na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 670),

c) wymiany informacji z innym podmiotem publicznym na zasadach określonych w przepisach o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,

d) przedstawionych przez zainteresowanego do wglądu dokumentów urzędowych (dowodu osobistego, paszportu i innych).

Ponieważ postępowanie w przedmiotowej sprawie nie zostało podjęte, należało - stosownie do art. 37 § 1 i 2 k.p.a. - uznać zażalenie za uzasadnione, wyznaczyć nowy termin jej załatwienia oraz zarządzić wyjaśnienie przyczyn i ustalenie osób winnych naruszenia przepisów o załatwianiu spraw w terminie.

Jednocześnie skład orzekający uznał, że organ wykroczył poza zakres swego upoważnienia, żądając uzupełnienia podania o elementy, których nie przewidywał przepis prawa. Odmowa podjęcia postępowania i bezpodstawne pozostawienie podania bez rozpoznania spowodowały, że - w ocenie Kolegium - niezałatwienie sprawy miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak we wstępie.

Postanowienie niniejsze jest ostateczne w administracyjnym toku instancji.

Przewodniczący: ................. Członkowie: ................. .................

Otrzymują:

1) Adam Zieliński, ul. Kwiatowa 1, 00-001 Warszawa

2) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Warszawie

3) Minister Finansów