Uchwała w sprawie ustanowienia hipoteki na nieruchomości gminnej

Uchwała Nr G-XIII/42/2023

Rady Gminy Zabłocie

z dnia 24 października 2023 r.

w sprawie zgody na ustanowienie hipoteki na nieruchomości stanowiącej własność

gminy (na zabezpieczenie kredytu zaciąganego przez spółkę prawa handlowego –

samorządową osobę prawną)

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 559 ze zm.), art. 13 ust. 1 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1899 ze zm.) w zw. z art. 65 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2204 ze zm.) i art. 68 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 305 ze zm.), Rada Gminy uchwala, co następuje.

§1

1. Rada gminy wyraża zgodę na ustanowienie hipoteki do wysokości 1 500 000 zł (słownie: jeden milion pięćset tysięcy złotych) na nieruchomości stanowiącej własność gminy (KW PO1A/00012345/6, dla której Sąd Rejonowy w Poznaniu prowadzi księgę wieczystą PO1A/00012345/6) w celu zabezpieczenie kredytu (z odsetkami), który zostanie udzielony przez bank PKO Bank Polski S.A. dla samorządowej osoby prawnej np. Zakład Gospodarki Komunalnej w Zabłociu Sp. z o.o.

2. Kredyt zaciągany przez samorządową osobę prawną przeznaczony zostanie na zadanie inwestycyjne związane np. z modernizacją oczyszczalni ścieków.

§2

Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy.

§3

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady Gminy

………………………..

Objaśnienia

W zakresie § 1 i 2 – podstawa prawna do podjęcia przedmiotowej uchwały wynika z regulacji prawnych SamGminU oraz GospNierU. W art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. a SamGminU postanowiono, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej. Uchwała rady gminy jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość. Do czasu określenia zasad wójt może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy. Z kolei w art. 13 ust. 1 GospNierU postanowiono, że z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw, nieruchomości mogą być przedmiotem obrotu. W szczególności nieruchomości mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych fundacji.

Wskazane wyżej regulacje prawne nawiązują więc do tzw. obciążeń, czyli ograniczonych praw rzeczowych – a taki status posiada hipoteka. Instytucja hipoteki ma zaś normatywne podstawy w przepisach prawnych ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece. Tamże na uwagę zasługuje m.in. art. 65, z którego wynika, że w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka). Ponadto jak podano w kolejnych przepisach ww. ustawy, do powstania hipoteki niezbędny jest wpis w księdze wieczystej, hipoteka zabezpiecza wierzytelność pieniężną, w tym również wierzytelność przyszłą, hipoteka zabezpiecza wierzytelność do oznaczonej sumy pieniężnej, jeżeli zabezpieczenie hipoteczne jest nadmierne, właściciel obciążonej nieruchomości może żądać zmniejszenia sumy hipoteki.

W kontekście niniejszego wzorca warto dodatkowo odnotować, że jednostka samorządu terytorialnego nie powinna w dowolny sposób obciążać swojego majątku nieruchomego hipotecznie, bowiem wiąże się to z ryzykiem jego utraty. Ustanawianie tego typu zabezpieczeń powinno być ograniczone do podmiotów zależnych od samorządu, a takimi są m.in. samorządowe osoby prawne, czy instytucje kultury.

Jednostka samorządu terytorialnego winna mieć na uwadze fakt, że w razie problemów ze spłatą kredytu, bank będzie domagał się jego spłaty właśnie od samorządu jako właściciela nieruchomości obciążonej hipotecznie, zatem ustanawianie przez samorządy tego rodzaju zabezpieczeń w związku z zobowiązaniami zaciąganymi przez podmioty zależne od tego samorządu, może wiązać się ze znacznym ryzykiem finansowym w razie problemów ze spłatą kredytu przez te podmioty zależne.

Wybór podmiotu, w interesie którego jednostka samorządowa ustanawia wspomniane zabezpieczenie hipoteczne, można także rozważać w kontekście tzw. kontroli zarządczej, która obligatoryjnie funkcjonuje w samorządach. Dla przypomnienia, jak podano w art. 68 FinPubU, kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy. Celem kontroli zarządczej jest zapewnienie w szczególności:

1) zgodności działalności z przepisami prawa oraz procedurami wewnętrznymi;

2) skuteczności i efektywności działania;

3) wiarygodności sprawozdań;

4) ochrony zasobów;

5) przestrzegania i promowania zasad etycznego postępowania;

6) efektywności i skuteczności przepływu informacji;

7) zarządzania ryzykiem.

W zakresie § 3 – czynności związane z wykonywaniem uchwały pozostają w gestii organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, czyli np. wójta gminy w gminie.

W zakresie § 4 – uchwała dotycząca ustanowienia hipoteki nie jest aktem prawa miejscowego, a zwykłym aktem woli przyjmowanej przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, stąd wchodzi w życie z dniem podjęcia. Nie stosuje się w tym zakresie regulacji prawnych związanych ze stosowaniem vacatio legis z ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1461).