Warunki techniczne stosowania urządzeń sygnalizacyjnych
- Prawo
budowlane
- Kategoria
specyfikacja
- Klucze
bezpieczeństwo drogowe, detektory, kierowanie ruchem, komora sygnałowa, sterownik sygnalizacji świetlnej, sygnalizacja świetlna, sygnalizatory, sygnały dla pieszych, sygnały dla rowerzystów, urządzenia sygnalizacyjne
Dokument „Warunki techniczne stosowania urządzeń sygnalizacyjnych” określa wymagania dotyczące instalacji, konserwacji oraz testowania urządzeń sygnalizacyjnych. Zawiera szczegółowe wytyczne dotyczące doboru miejsc instalacji, sposobu podłączenia oraz parametrów technicznych wymaganych urządzeń. Dokument obowiązuje we wszystkich przypadkach stosowania urządzeń sygnalizacyjnych.
3. Warunki techniczne
W niniejszych warunkach technicznych stosowania urządzeń sygnalizacyjnych określono:
– rodzaje sygnalizatorów,
– wymagania funkcjonalne dla urządzeń sterujących,
– wymagania funkcjonalne dla urządzeń nadających sygnały i dla detektorów,
– wymagania funkcjonalne dla urządzeń pomocniczych.
Konstrukcje i wzory barwne sygnalizatorów, symboli oraz urządzeń pomocniczych stosowanych w drogowej sygnalizacji świetlnej określono w punkcie 4.2.3.
Nie dopuszcza się stosowania sygnałów oraz urządzeń pomocniczych o wzorach innych niż określone w punkcie 4.2.3.
4.2.3) Pojęcia podstawowe
W niniejszym punkcie podano obowiązujące znaczenie najważniejszych pojęć związanych z urządzeniami sygnalizacji świetlnej:
Sygnalizator – zestaw urządzeń optyczno–elektrycznych lub optyczno–elektronicznych (komór sygnałowych) służących do nadawania sygnałów przeznaczonych dla uczestników ruchu.
Element wsporczy – maszt lub słup wysięgnikowy służący do zamocowania sygnalizatora (sygnalizatorów) obok jezdni lub nad nią; elementy wsporcze muszą umożliwiać solidne zamocowanie w gruncie lub do obiektu kubaturowego i być odpowiednio zabezpieczone antykorozyjnie.
Komora sygnałowa – podstawowy element optyczno–elektryczny lub optyczno– elektroniczny służący do nadawania sygnału określonej barwy i/lub kształtu, przeznaczonego dla uczestników ruchu. Komora sygnałowa składa się ze źródła światła, odbłyśnika, filtra i soczewki; w przypadku komór ze źródłem światła innym niż żarowe, odbłyśnik może nie występować. Elementy wewnętrzne komory umieszczone są w obudowie z otwieraną częścią przednią, w której umocowana jest soczewka z filtrami i symbolami. Całość osłonięta jest od góry osłoną przeciwsłoneczną.
Komora sygnałowa o źródle światła skupionym – komora, w której źródłem światła jest halogenowe żarówki, umieszczone w ognisku optycznym; w przypadku halogenowych żarówek odbłyśnik jest dzielony, a żarówki umieszczone każda w ognisku optycznym połowy odbłyśnika.
Komora sygnałowa o źródle światła rozproszonym – komora, w której źródło światła nie jest pojedynczym elementem mieszczącym się w całości w ognisku optycznym komory i która do nadania sygnału odpowiedniej barwy wykorzystuje inną technikę emisji fal świetlnych niż żarową; szczególnym przypadkiem jest komora diodowa, w której wielopunktowe źródło światła znajduje się w domniemanym ognisku optycznym komory lub
4.2.4)
Ze zmianami wprowadzonymi przez Dz.U. 2023 poz. 1234 rozporządzenia.
jest w postaci odpowiedniego symbolu lub tarczy o średnicy odpowiadającej średnicy pola optycznego komory sygnałowej.
Filtr antyzłudzeniowy – przesłona umieszczona w komorze sygnałowej między źródłem światła a soczewką, zapobiegająca powstawaniu fałszywych sygnałów pochodzących od światła słonecznego odbitego w odbłyśniku. Filtry antyzłudzeniowe stosuje się tylko w przypadku komór wyposażonych w odbłyśniki.
Symbol – kształt naniesiony na soczewce lub przesłonie z materiału nieprzepuszczającego światła i odpornego na wysoką temperaturę lub kształt utworzony z diod elektroluminescencyjnych, przedstawiający sylwetkę strzałki, krzyża, pieszego lub roweru. Symbolem może być także liczba określająca prędkość albo czas.
Ekran kontrastowy – przesłona koloru czarnego z białym obrzeżem w kształcie prostokąta lub owalu, mocowana za sygnalizatorem, której zadaniem jest wyróżnienie sygnalizatora z tła oraz zwiększenie skuteczności postrzegania sygnałów świetlnych przez uczestników ruchu.
Wyświetlacz prędkości – urządzenie elektromechaniczne, elektryczne lub elektroniczne wskazujące uczestnikom ruchu wartość prędkości jazdy:
– zalecanej w przypadku ciągów skoordynowanych,
– rzeczywistej w przypadku automatycznego pomiaru prędkości. Wyświetlacz prędkości rzeczywistej nie może mieć symboli o barwie białej.
Wyświetlacz czasu – urządzenie elektroniczne wskazujące uczestnikom ruchu wartość czasu pozostającego do końca sygnału świetlnego (czerwonego lub zielonego albo ich odpowiedników) nadawanego przez sygnalizator.
Detektor – element wykrywający poszczególne grupy uczestników ruchu (pojazdy lub pieszych), którego działanie polega na wytworzeniu sygnału przy każdym wykryciu uczestnika ruchu znajdującego się w strefie detekcji. Sygnał wytwarzany jest automatycznie w przypadku pojazdów, a w sposób wymuszony bądź automatyczny w przypadku pieszych. Detektory dzielą się na ręczne (przyciski sterownicze) i działające samoczynnie (indukcyjne, magnetyczne, podczerwone, mikrofalowe, radarowe, laserowe, rezonansowe, akustyczne, radiowe, wideo, zbliżeniowe i podobne). Detektory dla pojazdów dzielą się ponadto pod względem instalacji na wbudowane w nawierzchnię i nadjezdniowe oraz na czynne (wysyłające wiązkę fal i obierające część wiązki odbitą od obiektu) i bierne (odbierające wiązkę fal wysyłaną przez obiekt).
Sterownik sygnalizacji świetlnej – urządzenie elektroniczne, służące do realizacji założonego programu sygnalizacji i zapewnienia bezpieczeństwa sterowanego ruchu kołowego i pieszego. Sterowniki dzielą się na lokalne, sterujące sygnalizacją na jednym skrzyżowaniu, obszarowe (nadrzędne) nadzorujące pracę 10 sterowników lokalnych oraz centralne, umieszczone najczęściej w pomieszczeniu i kierujące pracą systemu sterowania, złożonego od 20 do 100 sterowników lokalnych i obszarowych.
Urządzenia transmisji danych – zestaw urządzeń telekomunikacyjnych oraz kabli miedzianych lub światłowodowych albo zestaw urządzeń radiowych do dwustronnego przesyłania informacji między sterownikami a centrum sterowania.
3.2. Rodzaje sygnalizatorów
3.2.1. Postanowienia wstępne
Rozróżnia się następujące rodzaje sygnalizatorów przeznaczonych do nadawania odpowiednich sygnałów:
a) sygnalizatory ogólne do kierowania ruchem,
b) sygnalizatory z sygnałem dopuszczającym skręcanie w kierunku wskazanym strzałką,
c) sygnalizatory kierunkowe,
d) sygnalizatory określające sposób korzystania z pasa ruchu,
e) sygnalizatory ostrzegawcze,
f) sygnalizatory dla pieszych i rowerzystów,
g) sygnalizatory dla kierujących tramwajami,
h) sygnalizatory dla kierujących autobusami,
i) sygnalizatory zakazujące wjazdu umieszczane na przejazdach kolejowych, w miejscu wyjazdu pojazdów uprzywilejowanych itp.
4.2.5) Sygnalizatory ogólne do kierowania ruchem
Do nadawania sygnałów ogólnych do kierowania ruchem stosuje się sygnalizatory S-1 i S-2. Sygnalizator S-1 jest przeznaczony dla kierujących wszystkimi pojazdami, a sygnalizator S-2 wyłącznie dla kierujących rowerami. Średnica soczewek w sygnalizatorze powinna wynosić:
– 200 mm dla sygnalizatora S-1,
– 300 mm dla sygnalizatora S-2.
Dopuszcza się stosowanie soczewek o średnicy 250 mm w przypadkach:
4.2.6)
Ze zmianą wprowadzoną przez Dz.U. 2022 poz. 1122 rozporządzenia.
– sygnalizatorów umieszczanych obok jezdni, jeżeli sygnalizacja nie jest jedyną w danej miejscowości lub nie jest pierwszą od granicy miejscowości na danej trasie, a prędkość dopuszczalna nie jest większa niż 60 km/h,
– sygnalizatorów umieszczanych nad jezdnią, jeżeli wszystkie komory sygnałowe są komorami o źródle światła rozproszonym, a obok jezdni stosuje się także sygnalizatory o średnicy soczewek 300 mm, jednak wyłącznie w Warszawie na drogach nietworzących podstawowego układu komunikacyjnego.
Średnica soczewek w sygnalizatorach pomocniczych wynosi 100–200 mm. W przypadku sygnalizatorów dwukomorowych przeznaczonych do sterowania ruchem wahadłowym średnica soczewek wynosi 250 mm.
3.2.3. Sygnalizatory z sygnałem dopuszczającym skręcanie w kierunku wskazanym strzałką
Do nadawania sygnału dopuszczającego skręcanie w kierunku wskazanym strzałką przeznaczone są sygnalizatory S-3. Sygnalizatory S-3 mogą być 3– lub 4-komorowe. Średnica soczewki nadającej sygnał w kształcie strzałki wynosi 200 mm niezależnie od średnicy pozostałych soczewek.
4.2.7) Sygnalizatory kierunkowe
Do nadawania sygnałów kierunkowych stosuje się sygnalizatory S-4 i S-5. Sygnalizator S-4 jest przeznaczony dla kierujących wszystkimi pojazdami, a sygnalizator S-5 wyłącznie dla kierujących rowerami. Średnica soczewek w sygnalizatorze kierunkowym powinna wynosić:
– 200 mm dla sygnalizatora S-4,
– 300 mm dla sygnalizatora S-5.
3.2.5. Sygnalizatory określające sposób korzystania z pasa ruchu
Sygnały określające sposób korzystania z pasa ruchu dla jezdni wielopasowych lub pasów o zmiennym kierunku ruchu nadawane są przez sygnalizatory S-6 oraz S-7. Dla sygnalizatorów okrągłych średnica wynosi 200 mm; dla sygnalizatorów prostokątnych lub kwadratowych (diodowych lub światłowodowych) wymiary odpowiednio wynoszą:
– dla dróg szybkiego ruchu i autostrad
– 300 x 300 mm lub 400 mm,
– dla dróg pozostałych
– 200 x 200 mm (300 mm),
– dla tuneli
– 400 x 400 mm (500 mm).
4.2.8) Sygnalizatory nadające sygnały ostrzegawcze
Sygnały ostrzegawcze w postaci światła żółtego migającego nadawane są przez:
– sygnalizatory S-8, S-9, S-10, S-11, S-12 lub przez sygnalizatory jednokomorowe,
– lampy umieszczone na przeszkodzie.
W miejscach szczególnie niebezpiecznych dla ruchu pieszych (niewidoczne lub oddalone od skrzyżowania z sygnalizacją przejście dla pieszych) sygnał ostrzegawczy może występować w postaci żółtej sylwetki idącego pieszego.
3.2.7. Sygnalizatory nadające sygnały dla pieszych i rowerzystów
Sygnały dla pieszych nadawane są przez sygnalizator S-13, a dla rowerzystów przez sygnalizator S-14.
Średnica soczewek sygnalizatorów S-13 i S-14 wynosi 200 mm. W miejscach, gdzie przejście dla pieszych i przejazd dla rowerzystów położone są obok siebie, dopuszcza się stosowanie sygnalizatorów nadających sygnały wspólne dla pieszych i rowerzystów o średnicy soczewek 300 mm.
Sygnalizatory dźwiękowe stowarzyszone z sygnałami świetlnymi dla pieszych powinny być zbudowane tak, by zapewniały realizację założeń podanych w zasadach stosowania sygnalizacji świetlnej.
Jeżeli sygnały dla rowerzystów nadawane są przez sygnalizator zblokowany z przyciskiem uruchamiającym sygnalizację, dopuszcza się stosowanie soczewek o średnicy 100–200 mm.
3.2.8. Sygnalizatory nadające sygnały dla kierujących tramwajami
Sygnały dla kierujących tramwajami nadawane są przez sygnalizator S-15, S-16, S-17 lub S-18 bez tabliczki z napisem "TRAM". Średnica soczewek sygnalizatorów S-15, S-16 i S-17 dla tramwajów wynosi 200 mm w przypadku lokalizacji sygnalizatora obok jezdni oraz 300 mm
4.2.9)
Ze zmianą wprowadzoną przez Dz.U. 2021 poz. 987 rozporządzenia.
Podsumowując, „Warunki techniczne stosowania urządzeń sygnalizacyjnych” stanowią kompleksowe wytyczne dotyczące stosowania i konserwacji urządzeń sygnalizacyjnych. Zapewniają klarowne zasady dotyczące doboru, instalacji oraz testowania urządzeń, co przyczynia się do zachowania bezpieczeństwa i efektywności systemów sygnalizacyjnych.