Skarga kasacyjna

ul. Kwiatowa 12, 01-001 Warszawa, 2023-10-27

Sąd Najwyższy

Izba Cywilna

ul. Ogrodowa 2, 00-001 Warszawa

za pośrednictwem

Sąd Apelacyjny w Warszawie

Wydział I Cywilny

ul. Marszałkowska 12, 00-001 Warszawa

Wnioskodawca: Jan Kowalski

90010101010

ul. Polna 33, 02-002 Warszawa

zast. przez Annę Nowak

Kancelaria Adwokacka "Lex"

ul. Słoneczna 4, 03-003 Warszawa

[email protected]

Uczestnicy: 1. Maria Kowalska

ul. Leśna 5, 04-004 Warszawa

2. Piotr Kowalski

ul. Wiejska 7, 05-005 Warszawa

I ACz 123/23

Wartość przedmiotu zaskarżenia: 50 000 zł (słownie: pięćdziesiąt tysięcy złotych)

Skarga kasacyjna wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z

2023-09-20, I ACz 123/23,

doręczonego skutecznie w dniu 2023-09-25.

I. W imieniu wnioskodawcy, na podstawie art. 398⁹ § 1 k.p.c., zaskarżam w całości postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 2023-09-20, I ACz 123/23 wydane wskutek oddalenia apelacji wnioskodawcy od postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie z 2023-07-15, I Ns 456/23, oddalającego wniosek o zniesienie współwłasności nieruchomości wchodzącej w skład majątku spadkowego, złożony przez nabywcę (skarżącego) udziału we współwłasności tej nieruchomości, niebędącym spadkobiercą.

II. Skargę kasacyjną opieram na naruszeniu przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 13 § 2 k.p.c. oraz art. 2 k.p.c. poprzez uznanie, że zniesienia współwłasności nieruchomości wchodzącej w skład majątku spadkowego można dokonać tylko w postępowaniu o dział spadku, a nie, jak domagał się tego wnioskodawca, w postępowaniu o zniesienie współwłasności. Niezastosowanie art. 13 § 2 k.p.c. oraz art. 2 k.p.c. spowodowało, że sprawa nie została rozpoznana co do jej istoty (art. 386 § 2 k.p.c.);

III. Wnoszę o przyjęcie rzeczonej skargi do rozpoznania, uzasadniając to występowaniem w sprawie istotnego zagadnienia prawnego wymagającego rozstrzygnięcia, a mianowicie czy jeżeli nieruchomość stanowi współwłasność, u podstaw której legło spadkobranie, a następnie nabycie od jednego ze spadkobierców udziału w prawie własności nieruchomości – zniesienie współwłasności tej rzeczy powinno nastąpić na podstawie art. 210 k.c., czy też według przepisów o dziale spadku – art. 1037 k.c., czy też wreszcie w połączonym postępowaniu o zniesienie współwłasności i dział spadku na podstawie art. 680 k.p.c.

IV. Wnoszę o uchylenie zaskarżonego postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie oraz postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w Warszawie oraz o rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego;

V. Na podstawie art. 398¹³ § 1 k.p.c. wnoszę o rozpoznanie sprawy na rozprawie, zważywszy na występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego.

Uzasadnienie

W dniu 2023-06-10 Jan Kowalski złożył do Sądu Okręgowego w Warszawie, wniosek o zniesienie współwłasności nieruchomości wchodzącej w skład majątku spadkowego po Adamie Kowalskim, zmarłym 2022-01-01. Spadek po nim nabyli Maria Kowalska oraz Piotr Kowalski.

Dowód: odpis postanowienia Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia z 2022-03-15, I Ns 789/22.

Wnioskodawca umową sprzedaży zawartą w akcie notarialnym z 2023-05-05 nabył udział we własności nieruchomości od spadkobiercy Marii Kowalskiej.

Dowód: Akt notarialny Repertorium A nr 1234/2023.

Sąd Okręgowy w Warszawie postanowieniem z 2023-07-15 w sprawie o sygn. I Ns 456/23 oddalił rzeczony wniosek, uznając, że zniesienia współwłasności nieruchomości wchodzącej w skład majątku spadkowego można dokonać tylko w postępowaniu o dział spadku. Wnioskodawca złożył apelację od niniejszego postanowienia, zarzucając mu naruszenie prawa materialnego, tj. art. 210 k.c., oraz prawa procesowego, tj. art. 13 § 2 k.p.c., przez ich niezastosowanie, jednak sąd odwoławczy utrzymał postanowienie w mocy, uznając apelację za bezzasadną.

Dowód: odpis postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 2023-09-20, I ACz 123/23.

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie jest postanowieniem co do istoty sprawy, wydanym przez sąd II instancji, zatem na mocy art. 398⁹ § 1 k.p.c. przysługuje od niego skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego. Wartość przedmiotu zaskarżenia bez względu na to, czy sprawę będziemy kwalifikować jako sprawę o zniesienie współwłasności, czy sprawę o dział spadku, przekracza 10 000 zł, zatem spełnia ona wymóg określony z art. 398² § 1 pkt 4 k.p.c.

Sądy obu instancji dopuściły się naruszenia prawa materialnego, poprzez niezastosowanie art. 210 k.c. oraz prawa procesowego, poprzez niezastosowanie art. 13 § 2 k.p.c. i uznanie, że zniesienia współwłasności nieruchomości wchodzącej w skład majątku spadkowego można dokonać tylko w postępowaniu o dział spadku, a nie, jak domagał się tego wnioskodawca, w postępowaniu o zniesienie współwłasności. W opinii skarżącego brak jest dostatecznych argumentów pozwalających na ograniczenie możliwości zniesienia współwłasności pomiędzy spadkobiercami a nabywcą udziału w przedmiocie spadkowym na podstawie przepisów o dziale spadku. Zgodnie z treścią art. 210 k.c. uprawnienie do żądania zniesienia współwłasności nie jest zależne od zgody pozostałych współwłaścicieli, ma ono charakter szczególnie intensywny, gdyż służy likwidacji stanu przejściowego, jakim w założeniu ustawodawcy jest współwłasność, a ograniczenia w korzystaniu z tego uprawnienia mogą wynikać wyłącznie z ustawy. Nabywca udziału w przedmiocie należącym do spadku nie staje się podmiotem wspólności majątku spadkowego, a zatem nie przysługuje mu uprawnienie do zgłoszenia wniosku o dział spadku. Stanowisko to zostało zasadniczo zaaprobowane w literaturze przedmiotu. Nabywca udziału w przedmiocie spadkowym może skutecznie zgłosić jedynie wniosek o zniesienie współwłasności, w przeciwnym razie będzie on zmuszony oczekiwać na inicjatywę spadkobierców i zgłoszenie przez nich wniosku o dział spadku. Ponadto wykładnia zastosowana przez Sąd jest niezgodna z zasadą ochrony własności wyrażoną w art. 64 Konstytucji. Nie można uznać za wystarczającą przyczynę ograniczenia prawa własności przez wzgląd na interes innych współwłaścicieli, na co powoływał się sąd, a co nie znalazło wyrazu w formie regulacji ustawowej.

W rzeczonej sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, co uzasadnia przyjęcie skargi do rozpoznania na podstawie art. 398⁹ § 1 pkt 1 k.p.c., a mianowicie czy jeżeli nieruchomość stanowi współwłasność, u podstaw której legło spadkobranie, a następnie nabycie od jednego ze spadkobierców udziału w prawie własności nieruchomości – zniesienie współwłasności tej rzeczy powinno nastąpić na podstawie art. 210 k.c., czy według przepisów o dziale spadku – art. 1037 k.c., czy też w połączonym postępowaniu o zniesienie współwłasności i dział spadku na podstawie art. 680 k.p.c. Zagadnienie to ma istotne znaczenie precedensowe dla rozstrzygnięcia innych spraw, a ponadto nie było rozwiązywane dotychczas w orzecznictwie sądowym.

Mając na uwadze powyższe, skargę należy uznać za oczywiście zasadną, stąd wnoszę o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Jan Kowalski

..................................

(podpis własnoręczny)

Anna Nowak

Adwokat

Załączniki:

1) Odpis postanowienia Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia z 2022-03-15, I Ns 789/22,

2) Akt notarialny Repertorium A nr 1234/2023,

3) Odpis postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie z 2023-07-15, I Ns 456/23,

4) Apelacja od postanowienia Sądu Okręgowego w Warszawie,

5) Odpis postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 2023-09-20, I ACz 123/23,

6) Dowód uiszczenia opłaty sądowej,

7) Pełnomocnictwo,

8) Odpis skargi kasacyjnej.