Odpowiedź na pozew o zachowek

15 maja 2023 r., dnia 15 maja 2023 r.

Sygn. akt. I Ns 123/23

 

                                                            Do

                                                            Sądu Rejonowego

                                                            w Warszawie

                                                            Wydział I Cywilny

                                                            ul. Marszałkowska 86

Powódka: Anna Kowalska

ul. Polna 12, 00-100 Warszawa

Pozwany: Jan Kowalski

ul. Kwiatowa 2, 05-075 Warszawa

 

Odpowiedź na pozew

W związku z pozwem powódki Anny Kowalskiej o zachowek, którego odpis został mi doręczony w dniu 10 kwietnia 2023 r., niniejszym wnoszę o

1. oddalenie powództwa w całości,

2. o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Nadto wnoszę o przeprowadzenie dowodów z:

- przesłuchania stron celem wykazania faktów: relacji rodzinnych pomiędzy stronami i spadkodawczynią, składników majątku spadkowego,

- zeznań świadka Krystyny Nowakowskiej celem wykazania faktów: relacji rodzinnych pomiędzy stronami i spadkodawczynią, składników majątku spadkowego,

- testamentu notarialnego spadkodawczyni celem wykazania faktów: faktu i daty sporządzenia testamentu, dokonanych przez spadkodawczynię rozrządzeń na wypadek śmierci

- umowy darowizny celem wykazania faktów: zawarcia przez spadkodawczynię umowy darowizny z powódką, darowanej powódce biżuterii,

- listów spadkodawczyni do jej siostry - celem wykazania faktów: spostrzeżeń zmarłej co do jej relacji rodzinnych, chęci przekazania spadku wyłącznie pozwanemu i planów zawarcia z powódką umowy zrzeczenia się dziedziczenia,

- wyciągu z rachunku bankowego celem wykazania faktów: składu majątku spadkowego,

- wyceny rzeczoznawcy z dnia 20 marca 2023 r. celem wykazania wartości majątku spadkowego,

- faktur VAT celem wykazania faktów: ponoszonych kosztów leczenia spadkodawczyni.

UZASADNIENIE

     Pozwany i powódka są dziećmi zmarłej spadkodawczyni Marii Kowalskiej. Strony są rodzeństwem biologicznym. Mąż spadkodawczyni, a ojciec stron, zmarł w dniu 1 stycznia 2010 r. Poza stronami, spadkodawczyni nie posiadała innych dzieci, była wdową.

    Na mocy testamentu notarialnego z dnia 5 stycznia 2022 r. spadkodawczyni (matka stron) powołała do całości spadku po sobie pozwanego. W testamencie matka stron uczyniła również na rzecz swojej siostry Krystyny Nowakowskiej zapis w postaci samochodu osobowego marki Opel.

Dowód:          testament spadkobierczyni

    Dwa miesiące przed śmiercią spadkodawczyni darowała na rzecz swojej córki wszelką posiadaną przez nią złotą biżuterię o łącznej wartości 25 000 zł. Darowana powódce biżuteria to cenna rodowa biżuteria. Spadkodawczyni zawarła z powódką umowę darowizny, gdyż chciała w przyszłości zawrzeć z nią umowę zrzeczenia się dziedziczenia, tak by powódka zrzekła się w całości praw do spadku po niej. Po zawarciu umowy darowizny, powódka deklarowała wolę zawarcia z matką umowy zrzeczenia się dziedziczenia, ale jednocześnie nie chciała umówić się z matką na wizytę do notariusza w celu zawarcia takiej umowy. Powódka kilkukrotnie odwoływała umówione spotkania, wskazując, iż jest chora i nie może wyjść z domu. Ta sytuacja była dla spadkodawczyni źródłem stresu i frustracji.

Dowód:         umowa darowizny

                 zeznania stron

                 zeznania świadka Krystyny Nowakowskiej

                 list spadkodawczyni

    W skład spadku po zmarłej matce stron wchodziła: nieruchomość zabudowana o powierzchni 1000 m² położona w miejscowości Konstancin-Jeziorna, dla której prowadzona jest księga wieczysta nr WA1K/123456/7. Na nieruchomości znajduje się dom jednorodzinny, w którym spadkodawczyni zamieszkiwała aż do śmierci z synem - pozwanym. Wartość nieruchomości wraz z domem mieszkalnym wynosi 1 500 000 zł. Nadto matka stron w chwili śmierci była właścicielką samochodu osobowego (który zapisała w testamencie na rzecz swojej siostry) oraz posiadała środki zgromadzone na rachunku bankowym w kwocie 50 000 zł. Łączna wartość majątku spadkowego wynosi 1 550 000 zł.

Dowód:          zeznania stron

               zeznania świadka Krystyny Nowakowskiej

               wyciąg z rachunku bankowego

               wycena rzeczoznawcy

    Kilka lat przed śmiercią spadkodawczyni, stwierdzono u niej złośliwy nowotwór, w związku z czym poddawana była leczeniu operacyjnemu i chemioterapii. Mimo iż powódka wiedziała, że jej matka jest chora, nie interesowała się nią i jedynie sporadycznie ją odwiedzała. Jedyną osobą, na którą spadkodawczyni stale mogła liczyć był jej syn. Dzięki pozwanemu matka stron miała zapewnione dobre warunki życia. Zmarła nie uzyskiwała wysokich świadczeń emerytalnych, w związku z czym pozwany stale wspierał ją finansowo, szczególnie że przed śmiercią zmarła korzystała z kosztownych lekarstw. Pozwany co dzień przygotowywał dla matki posiłki, woził ją do lekarzy i spędzał z nią czas wieczorami. Pozwany w związku z chorobą matki zdecydował się na zmianę zatrudnienia na takie, by mógł on pracować w domu i być dyspozycyjny. W tym czasie powódka jedynie okazjonalnie widywała się z matką i pozwanym. Odwiedzała ich zazwyczaj raz w miesiącu. Powódka mieszka w Krakowie i mogła w większym wymiarze okazywać matce zainteresowanie, które było jej w chorobie bardzo potrzebne. Powódka nie ma własnych dzieci, pracuje na 1/2 etatu i z pewnością mogła tak zorganizować swój czas, by częściej odwiedzać matkę. Zmarła bardzo liczyła na takie spotkania i czasami dzwoniła do córki z zaproszeniem na obiad, ale powódka jedynie sporadycznie decydowała się ją odwiedzić częściej niż raz na miesiąc.

Dowód:     zeznania stron

           zeznania świadka Krystyny Nowakowskiej

           faktury VAT

    Mając na względzie to, że zmarła zdawała sobie sprawę, iż jej stan zdrowia się pogarsza, na rok przed śmiercią uregulowała ona swoje sprawy, sporządzając testament notarialny. Wolą zmarłej było to by pozwany - jej syn uzyskał powołanie do spadku, zaś by jej siostra uzyskała pewną korzyść ze spadku. Spadkobierczyni wiedziała, że z dwójki dzieci może ona liczyć tylko na syna i chciała zawrzeć umowę zrzeczenia się dziedziczenia z córką. Powódka zgadzała się zawrzeć taką umowę, ale najpierw poprosiła matkę by darowała jej swoje kosztowności. Gdy umowa darowizny była już sporządzona i wykonana, powódka dążyła do tego by przesunąć w czasie zawarcie umowy zrzeczenia się dziedziczenia. Skutkowało to tym, że matka stron zmarła bez zawarcia takiej umowy.

Zmarła nie chciała wydziedziczać córki, gdyż kochała ją i nie chciała się z nią skłócać. Dla spadkobierczyni było jednak bardzo trudne i bolesne, że jej córka w niewielkim tylko zakresie interesuje się nią, choć jest osobą bez zobowiązań. Swoimi przemyśleniami zmarła dzieliła się w rozmowach z pozwanym i swoją siostrą (świadkiem Krystyną Nowakowską), do której pisała listy.

Dowód:      zeznania stron

           zeznania świadka

           listy spadkobierczyni

    Powódka uzyskała przed śmiercią od matki darowiznę biżuterii o wartości 25 000 zł. W związku z tym miała ona zawrzeć z matką umowę zrzeczenia się dziedziczenia, ale do zawarcia tej umowy nie doszło. W związku z dokonaną darowizną, istnieje konieczność zaliczenia jej na poczet należnego powódce zachowku, mając na względzie treść art. 993 k.c. Pozwany stanowczo nie zgadza się z powódką co do tego, że ta darowizna stanowiła drobną darowiznę w danych stosunkach zwyczajowo przyjętą. Skoro darowane ruchomości to złota biżuteria, którą zmarła częściowo odziedziczyła po jej krewnych i którą częściowo uzyskała z prezentów od nieżyjącego już męża (ojca stron), to nie sposób uznać jej za darowiznę "drobną", zwyczajowo przyjętą. Dla zmarłej darowane przedmioty miały ponadprzeciętnie znaczną wartość materialną i sentymentalną. Darowizna ta była przy tym zawarta po to by powódka w przyszłości zrzekła się spadku po matce, czego jednak nie uczyniła.

    W ocenie pozwanego, niesprawiedliwym byłoby przyznanie powódce w niniejszym postępowaniu jakiejkolwiek kwoty dochodzonej przez nią tytułem zachowku. Powódka uzyskała od matki ruchomości - kosztowności o wartości 25 000 zł. Darowane ruchomości wyczerpują znaczną część należnego jej zachowku.

    W orzecznictwie sądów powszechny jest pogląd o możliwości obniżenia należnego zachowku z powołaniem się na zasady współżycia społecznego (art. 5 k.c.). Przykładowo taki pogląd wyraził Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 12 stycznia 2020 r., I ACa 123/19, LEX nr 3012345 wskazując, iż "w judykaturze [...] dopuszcza się możliwość pozbawienia osoby uprawnionej zachowku na podstawie art. 5 k.c.".

    Zdaniem pozwanego, sąd powinien oddalić powództwo, biorąc pod uwagę zasady współżycia społecznego. Skoro powódka nie interesowała się losem swojej chorej matki (choć miała taką możliwość), a ciężar zajmowania się spadkobierczynią spoczywał w zasadzie w całości na pozwanym, to niewłaściwym byłoby gdyby powódka mogła uzyskać kwotę dochodzoną pozwem. W ocenie pozwanego dostatecznym przysporzeniem majątkowym dla pozwanej jest fakt otrzymania przez nią od spadkodawczyni złotej biżuterii. Pozwany domaga się więc oddalenia powództwa w całości. Jak wynika z listów spadkobierczyni do jej siostry - świadka Krystyny Nowakowskiej spadkobierczyni liczyła na to, że jej córka zgodzi się na zawarcie umowy zrzeczenia się dziedziczenia i nie będzie dochodzić jakichkolwiek praw spadkowych po niej. Powódka dochodzi jednak pełnej kwoty zachowku, co w ocenie pozwanego jawi się jako akt rażąco sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Najistotniejsze jest to, że gdyby powódka zawarła z matką umowę zrzeczenia się dziedziczenia (co deklarowała), to utraciła ona wszelkie prawa do spadku po matce. Nie uczyniła tego jednak, mimo że było to uzgodnione pomiędzy powódką a spadkodawczynią, a w związku z tym uzgodnieniem powódka uzyskała od matki darowiznę o znacznej wartości.

    Mając powyższe na względzie, pozwany wnosi o oddalenie powództwa w całości.

                                                     (podpis)

Załączniki:

1. odpis testamentu notarialnego,

2. odpis umowy darowizny,

3. kopie listów spadkodawczyni do jej siostry,

4. wyciąg z rachunku bankowego,

5. wycena rzeczoznawcy,

6. faktury VAT,

7. odpis odpowiedzi na pozew i odpisy załączników.