Wyrok Sądu Apelacyjnego w sprawie uchylenia wyroku sądu polubownego

Sygn. akt I ACa 123/23 dnia 15 marca 2024 r.

WYROK w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Sąd Apelacyjny w Warszawie I Wydział Cywilny w składzie: Przewodniczący: SSA Jan Kowalski

SSA Anna Nowak

SSA Piotr Wiśniewski

po rozpoznaniu w dniu 10 marca 2024 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy ze skargi Adama Zielińskiego

przeciwko

"Firma ABC" Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie

o uchylenie wyroku sądu polubownego

1. uchyla w całości wyrok Stałego Sądu Polubownego przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie z dnia 15 stycznia 2024 r. wydany w sprawie o sygnaturze SP 456/23, na podstawie zapisu stron z dnia 10 grudnia 2023 r.

2. zasądza od "Firma ABC" Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie na rzecz skarżącego kwotę 1500 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

SSA Jan Kowalski SSA Anna Nowak SSA Piotr Wiśniewski

UZASADNIENIE

W dniu 15 stycznia 2024 r. Stały Sąd Polubowny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie wydał wyrok, którym zasądził od skarżącego na rzecz "Firma ABC" Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie kwotę 10 000 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu (sygn. akt SP 456/23).

W dniu 20 lutego 2024 r. pozwany złożył skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego podnosząc, że powyższy wyrok został wydany z naruszeniem przepisów prawa, gdyż nie wskazuje on w swojej treści zapisu na sąd polubowny, co jest niezgodne z art. 1197 § 3 k.p.c. oraz § 11 regulaminu Stałego Sądu Polubownego przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie.

Poza tym wyrok wydano bez przeprowadzenia rozprawy i uzyskania zgody skarżącego na taki tryb procedowania, a zgodnie z § 12 Sąd Polubowny mógł wydać wyrok bez przeprowadzenia rozprawy jedynie za uzyskaniem zgody obu stron.

Wyrok został wydany przez jednego arbitra podczas, gdy w § 4 regulaminu sądu wskazane jest, że orzeka on w składach trzyosobowych.

Regulamin nie przewiduje przy tym żadnych wyjątków co do składu sądu.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art. 1206 § 1 k.p.c. strona może w drodze skargi żądać uchylenia wyroku sądu polubownego, jeżeli: 1) brak było zapisu na sąd polubowny, zapis na sąd polubowny jest nieważny, bezskuteczny albo utracił moc według prawa dla niego właściwego; 2) strona nie była należycie zawiadomiona o wyznaczeniu arbitra, o postępowaniu przed sądem polubownym lub w inny sposób była pozbawiona możności obrony swoich praw przed sądem polubownym; 3) wyrok sądu polubownego dotyczy sporu nieobjętego zapisem na sąd polubowny lub wykracza poza zakres takiego zapisu, jeżeli jednak rozstrzygnięcie w sprawach objętych zapisem na sąd polubowny daje się oddzielić od rozstrzygnięcia w sprawach nieobjętych tym zapisem lub wykraczających poza jego zakres, wyrok może być uchylony jedynie w zakresie spraw nieobjętych zapisem lub wykraczających poza jego zakres; przekroczenie zakresu zapisu na sąd polubowny nie może stanowić podstawy uchylenia wyroku, jeżeli strona, która brała udział w postępowaniu, nie zgłaszała zarzutów co do rozpoznania roszczeń wykraczających poza zakres zapisu; 4) nie zachowano wymagań co do składu sądu polubownego lub podstawowych zasad postępowania przed tym sądem, wynikających z ustawy lub określonych przez strony; 5) wyrok uzyskano za pomocą przestępstwa albo podstawą wydania wyroku był dokument podrobiony lub przerobiony; 6) w tej samej sprawie między tymi samymi stronami zapadł prawomocny wyrok sądu. § 2. Uchylenie wyroku sądu polubownego następuje także wtedy, gdy sąd stwierdził, że: 1) według ustawy spór nie może być rozstrzygnięty przez sąd polubowny; 2) wyrok sądu polubownego jest sprzeczny z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego); 3) wyrok sądu polubownego pozbawia konsumenta ochrony przyznanej mu bezwzględnie wiążącymi przepisami prawa właściwego dla umowy, której stroną jest konsument, a gdy prawem właściwym dla tej umowy jest prawo wybrane przez strony - ochrony przyznanej konsumentowi bezwzględnie wiążącymi przepisami prawa, które byłoby właściwe w braku wyboru prawa.

W analizowanej sprawie podniesione przez skarżącego zarzuty okazały się trafne.

Jak wynika bowiem z art. 1169 § 1 k.p.c. strony mogą w umowie określić liczbę sędziów sądu polubownego (arbitrów). W braku takiego określenia (co miało miejsce w analizowanej sprawie), powołuje się sąd polubowny w składzie trzech arbitrów (art. 1169 § 2 k.p.c.).

Trzyosobowy skład sądu polubownego przewiduje także z § 4 regulaminu Stałego Sądu Polubownego przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie.

Wyrok sądu polubownego z dnia 15 stycznia 2024 r. został wydany w składzie jednoosobowym, co stanowi naruszenie regulaminu sądu oraz wskazanego wyżej art. 1169 k.p.c. i stanowi podstawę jego uchylenia (art. 1206 § 1 pkt 4 k.p.c.).

W analizowanej sprawie zachodzi także przesłanka uchylenia wyroku wskazana w art. 1206 § 1 pkt 2 k.p.c.

Sąd polubowny wydał bowiem wyrok bez przeprowadzenia rozprawy, nie pytając skarżącego o zgodę na taki tryb procesowania, w sytuacji gdy zgoda ta była wymagana na podstawie § 12 regulaminu sądu polubownego.

Postępowanie takie doprowadziło do sytuacji w której skarżący został pozbawiony możliwości obrony swoich praw.

W wyroku sądu polubownego nie wskazano także zapisu na sąd polubowny, na podstawie którego rozpoznano sprawę i wydano orzeczenie, co jest sprzeczne z art. 1197 § 3 k.p.c. i § 12 regulaminu sądu.

Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, że w rozpoznawanej sprawie zachodziły przewidziane w art. 1206 § 1 pkt 2 i 4 k.p.c. przesłanki uchylenia wyroku sądu polubownego, w związku z czym orzeczono jak w sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. obciążając nimi w całości "Firma ABC" Sp. z o.o. z siedzibą w Krakowie, jako przegrywającego sprawę.

SSA Jan Kowalski SSA Anna Nowak SSA Piotr Wiśniewski