Postanowienie w przedmiocie kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu

Sygn. akt I C 1234/23 dnia 15 maja 2024 r.

POSTANOWIENIE

Sąd Rejonowy w Warszawie Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Anna Kowalska

po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2024 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa "Global Trade" Sp. z o.o. z siedzibą w Berlinie

przeciwko "Polskie Przedsiębiorstwo" Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Krakowie

o zapłatę

postanawia:

oddalić wniosek pozwanej o zobowiązanie powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenia kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód "Global Trade" Sp. z o.o. z siedzibą w Berlinie wystąpił z pozwem o zasądzenie na jego rzecz od pozwanej "Polskie Przedsiębiorstwo" Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Krakowie kwoty 50 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu.

W dniu 10 kwietnia 2024 r. Sąd wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany wniósł o oddalenie powództwa oraz o zobowiązanie powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu w kwocie 10 000 zł. W uzasadnieniu wniosku pozwany wskazał, że powód nie posiada w Polsce siedziby, a w razie pozytywnego dla pozwanego rozstrzygnięcia procesu powstanie po stronie powoda obowiązek zapłaty pozwanemu kosztów procesu, co jego zdaniem czyni wykonanie tego obowiązku iluzorycznym. Na wskazaną kwotę 10 000 zł składa się wynagrodzenie pełnomocnika we wszystkich instancjach.

Sąd zważył co następuje:

Wniosek pozwanego o zobowiązanie powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu jest pozbawiony zasadności.

Na wstępie podkreślić trzeba, iż treść art. 1072 k.p.c. zezwala pozwanemu na żądanie zobowiązania powoda - cudzoziemca do złożenia kaucji na zabezpieczenia kosztów procesu.

O ile należy przyznać rację pozwanemu, iż powód, będący zagraniczną osobą prawną posiada status cudzoziemca i w przedmiotowej sprawie nie ma zastosowania przepis art. 1073 k.p.c., przewidujący zwolnienie od kaucji w określonych wypadkach, o tyle niedopuszczalne jest rozpatrywanie niniejszego wniosku w oderwaniu zarówno od przepisów prawa wspólnotowego, jak i orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej nakazuje stosować bezpośrednio przepisy ratyfikowanych umów międzynarodowych, stanowią one bowiem część polskiego porządku prawnego. Nadto w przypadku, gdy ratyfikowanie aktu międzynarodowego poprzedzone zostało zgodą wyrażoną w ustawie - ma ona pierwszeństwo przed ustawą, której nie da się pogodzić z umową.

Wspólnotowe regulacje antydyskryminacyjne koncentrują się na trzech płaszczyznach, które wyznacza nie tylko odrębność kryteriów ale także zakres i charakter ochrony. Podstawowe znaczenie ma niewątpliwie uregulowany w Części Ogólnej Traktatu o Wspólnocie Europejskiej z dnia 7 lutego 1992 r. - obowiązujący Polskę od dnia przystąpienia do Unii Europejskiej - t.j. od dnia 1 maja 2004 r. - art. 18 i znajdujący konkretyzację w wielu szczegółowych przepisach tego Traktatu, zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową.

Wskazany przepis stanowi podstawę do uznania za niedopuszczalne nakładanie obowiązku złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu na obywateli i osoby prawne państw będących członkami Unii Europejskiej, jeżeli obowiązek taki dotyczy tylko cudzoziemców, a zwolnieni od niego są obywatele własnego państwa.

Przepis art. 1072 k.p.c. stwarza zatem sytuację niedopuszczalną w myśl cytowanego art. 18 Traktatu, t.j. różnicuje pod względem przynależności państwowej strony procesu, nakładając tylko na jedną z nich - cudzoziemca obowiązek wpłacenia na żądanie pozwanego - podmiotu krajowego kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu. Powyższą sytuację można zatem potraktować jako dyskryminację powoda, wyrażającą się w odmiennym traktowaniu stron i pozostającą w sprzeczności oraz nie dającą się pogodzić z obowiązującymi Polskę przepisami wyżej wymienionego Traktatu.

Niezależnie od powyższego Europejski Trybunał Sprawiedliwości niejednokrotnie zajmował stanowisko (zwłaszcza na tle prawa niemieckiego), że niedopuszczalne jest żądanie przez państwo członkowskie zabezpieczenia kosztów procesu od osoby pochodzącej z innego państwa członkowskiego, wyłącznie z tego powodu, że osoba ta jest obywatelem innego państwa (vide: orzeczenie z dnia 12 marca 1996 r., C-272/94; orz. z dnia 27 stycznia 1998 r., C-172/96; orz. z dnia 16 marca 2000 r., C-325/98; orz. z dnia 14 lipca 2005 r., C-443/03).

Na marginesie wskazać należy, iż nie zasługuje na aprobatę stanowisko pozwanego, jakoby w przypadku wygrania przez niego postępowania nie byłoby możliwe uzyskanie zasądzonych na jego rzecz kosztów procesu, bowiem nie ma przeszkód w wykonywaniu orzeczeń polskich sądów na terenie Niemiec.

Mając na uwadze, iż w przedmiotowej sprawie nie może mieć zastosowania przepis art. 1072 k.p.c. Sąd oddalił wniosek pozwanego.