Postanowienie w sprawie o zabezpieczenie kosztów procesu

Sygn. akt I Ns 1234/23

dnia 15 marca 2024 r.

POSTANOWIENIE

Sąd Rejonowy w Warszawie

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Anna Kowalska

po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2024 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Jana Nowaka

przeciwko Elektro Sp. z o.o.

o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym

postanawia:

oddalić wniosek pozwanej o zobowiązanie powódki do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód Jan Nowak wystąpił z pozwem o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym przeciwko Elektro Sp. z o.o. W toku postępowania ustalono, iż powód posiada wyłącznie obywatelstwo niemieckie.

Podczas rozprawy w dniu 10 marca 2024 r. pozwana wystąpiła z wnioskiem o zobowiązanie powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu w postaci kosztów zastępstwa procesowego oraz ewentualnej opłaty od apelacji w niniejszej sprawie. Wniosek uzasadnił sytuacją materialną powoda, która została częściowo zwolniona od kosztów postępowania.

Powód wniósł o oddalenie wniosku powołując się na treść art. 1120 pkt 2 k.p.c. i wskazując, że powód posiada w Niemczech nieruchomości wystarczające na zabezpieczenie kosztów procesu.

Sąd zważył co następuje.

W ocenie Sądu wniosek pozwanej o zobowiązanie powoda do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu nie jest zasadny.

Na wstępie podkreślić trzeba, iż treść art. 1119 k.p.c. zezwala pozwanemu na żądanie zobowiązania powoda - cudzoziemca do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu.

Jednakże zdaniem Sądu przedmiotowy wniosek nie może być rozpatrywany w oderwaniu od przepisów prawa wspólnotowego oraz orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej nakazuje stosować bezpośrednio przepisy ratyfikowanych umów międzynarodowych, stanowią one bowiem część polskiego porządku prawnego. Nadto w przypadku, gdy ratyfikowanie aktu międzynarodowego poprzedzone zostało zgodą wyrażoną w ustawie - ma ona pierwszeństwo przed ustawą, której nie da się pogodzić z umową.

Wspólnotowe regulacje antydyskryminacyjne koncentrują się na trzech płaszczyznach, które wyznacza nie tylko odrębność kryteriów, ale także zakres i charakter ochrony. Podstawowe znaczenie ma niewątpliwie uregulowany w Części Ogólnej Traktatu o Wspólnocie Europejskiej z dnia 7 lutego 1992 r. - obowiązujący Polskę od dnia przystąpienia do Unii Europejskiej - t.j. od dnia 1 maja 2004 r. - art. 12 i znajdujący konkretyzację w wielu szczegółowych przepisach tego Traktatu, zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność państwową.

Wskazana regulacja stanowi podstawę do uznania za niedopuszczalne nakładanie obowiązku złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu na obywateli państw będących członkami Unii Europejskiej, jeżeli obowiązek taki dotyczy tylko cudzoziemców, a zwolnieni od niego są obywatele własnego państwa.

Specyfika stosowania prawa wspólnotowego opiera się na dwóch podstawowych zasadach: pierwszeństwa i skutku bezpośredniego. Zasada pierwszeństwa dopuszcza stosowanie prawa krajowego jedynie w zakresie, w jakim nie jest ono sprzeczne z normami wspólnotowymi (co dotyczy także konstytucji krajowych). Norma prawa wspólnotowego zaś spełnia przesłanki bezpośredniej skuteczności, gdy jest na tyle wyraźna i precyzyjna, że wynika z niej konkretne uprawnienie podmiotowe, względnie obowiązek państwa, którego wykonanie może egzekwować jednostka (patrz: Adam Wiśniewski "Prawo Wspólnotowe", Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2005).

Reasumując, wskazać trzeba, że przepis art. 1119 k.p.c. stwarza sytuację niedopuszczalną w myśl cytowanego art. 12 Traktatu, t.j. różnicuje pod względem przynależności państwowej strony procesu, nakładając tylko na jedną z nich - cudzoziemca obowiązek wpłacenia na żądanie pozwanego - podmiotu krajowego kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu. Powyższą sytuację można zatem potraktować jako dyskryminację powoda, wyrażającą się w odmiennym traktowaniu stron i pozostającą w sprzeczności oraz nie dającą się pogodzić z obowiązującymi Polskę przepisami wyżej wymienionego Traktatu.

Mając na uwadze, iż w przedmiotowej sprawie nie może mieć zastosowania przepis art. 1119 k.p.c. Sąd oddalił wniosek pozwanej.

Zarządzenie:

1. Odnotować.