Umowa dożywocia

UMOWA DOŻYWOCIA

Repertorium A nr RN/2023/1234

AKT NOTARIALNY

Dnia 15 marca 2024 roku przed Janem Kowalskim notariuszem w Warszawie, w kancelarii notarialnej w budynku nu- mer 12 wybudowanym przy ulicy Marszałkowskiej 12 w Warszawie, stawiły się:

1) Anna Nowak, córka Jana i Marii (80051201234),    zamieszkała Warszawa, ul. Kwiatowa 12/3,

2) Maria Magdalena Wiśniewska, córka Adama i Ewy (65031504567),    zamieszkała Warszawa, ul. Słoneczna 2.

Tożsamość stawających notariusz ustaliła na podstawie dowodów osobistych: ad 1) - ABC123456 ważnego do dnia 12 maja 2028 roku, ad 2) - DEF654321 ważne- go do dnia 20 września 2026 roku.

UMOWA DOŻYWOCIA

§ 1. Anna Nowak oświadcza, że:

- jest właścicielką lokalu mieszkalnego numer 5, wybudowanego na 2 piętrze w budynku wielolokalowym numer 10 przy ul. Polnej 22 w Warszawie, dzielnicy Mokotów, składającego się z 3 pokoi, kuchni, przedpokoju, łazienki i w.c., o powierzchni użytkowej 89.35 m² (osiem- dziesiąt dziewięć i trzydzieści pięć setnych metra kwadratowego), objętego księgą wieczystą Kw WA1W/00123456/7, prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotów Wydział Ksiąg Wieczystych,

- z własnością tego lokalu związany jest udział wynoszący 0.094 (dziewięć- dziesiąt cztery tysięczne) części w ustanowionym do dnia 31 grudnia 2025 roku pra- wie użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiącej własność Miasta Stolecznego Warszawy, położonej w Warszawie, dzielnicy Mokotów, oznaczonej jako działka numer 27 (dwadzieścia siedem; dawniej 123), w obrębie 4 (dawniej 1), o obszarze 332 m² (trzysta trzydzieści dwa metry kwadratowe), oraz taki sam udział we włas- ności wspólnych części wybudowanego na tej nieruchomości budynku wieloloka- lowego, niesłużących do wyłącznego użytku właścicieli poszczególnych lokali, -

- własność opisanego wyżej lokalu mieszkalnego nabyła na podstawie umo- wy sprzedaży sporządzonej dnia 15 stycznia 2010 roku przez Adama Zielińskiego, notariusza w Warszawie, aktem notarialnym za numerem Repertorium A RN/2010/0123, będąc wdową i nadal nią pozostaje,

- działy III i IV opisanej wyżej księgi wieczystej nie wykazują żadnych wpi- sów,

- opisany przedmiot umowy nie jest obciążony żadnymi długami ani roszcze- niami osób trzecich, nie występują jakiekolwiek prawne lub faktyczne okoliczności mogące spowodować obciążenie tego przedmiotu, ograniczenia w rozporządzaniu nim lub korzystaniu z niego; zobowiązania podatkowe i inne zobowiązania pu- blicznoprawne związane z tym przedmiotem zostały uregulowane,

- nie została wydana decyzja administracyjna ani orzeczenie sądu i nie toczy się żadne postępowanie przed jakimkolwiek organem i sądem, w tym postępowa- nie egzekucyjne, upadłościowe lub inne, mogące mieć wpływ na nabycie opisane- go przedmiotu umowy,

- wpisy w powołanej wyżej księdze wieczystej do dnia dzisiejszego nie uległy zmianie.

§ 2. Anna Nowak przenosi na rzecz Marii Magdaleny Wiśniewskiej włas- ność opisanego w § 1 lokalu mieszkalnego i prawa związane z jego własnością, a Maria Magdalena Wiśniewska w zamian za to zobowiązuje się zapewnić Annie Nowak dożywotnie utrzymanie, polegające na: przyjęciu jej jako domownika, dostarczeniu jej wyżywienia, ubrania, mieszkania, zapewnienia jej odpowiedniej pomocy i pielęgnowania w chorobie oraz sprawieniu jej własnym kosztem pogrze- bu odpowiadającego miejscowym zwyczajom. Ponadto ustanawia na jej rzecz słu- żebność mieszkania, polegającą na prawie korzystania przez uprawnioną z 2 pokoi z używalnością kuchni, łazienki i w.c. według raz dokonanego wyboru oraz oświadcza, że jest panną.

§ 3. Wydanie przedmiotu umowy nabywczyni już nastąpiło.

§ 4. Koszty sporządzenia aktu, w tym opłatę sądową, ponosi Maria Magdalena Wiśniewska.

§ 5. Notariusz uprzedziła strony: - o treści art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cy- wilnoprawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 roku Nr 150, poz. 1463 ze zm.) i art. 54 ustawy z dnia 28 października 2002 roku - Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2022 roku, poz. 856 ze zm.), po czym strony określiły wartość praw będących przedmiotem umowy na 800 000 zł (osiemset tysięcy złotych). Notariusz poinformowała stawające, że naczelnik urzędu skarbowego może podwyższyć p o d a ną wartość przedmiotu umowy i wówczas pobrać brakują- cy podatek od czynności cywilnoprawnych wraz z odsetkami od dnia dzisiej- szego. Ponadto notariusz poinformowała Marię Magdalenę Wiśniewską o treści art. 75 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz o obowiązku terminowego uiszczania opłaty rocznej w tytułu użytkowania wieczystego gruntu.

§ 6. Stawające wnoszą - na podstawie u m o w y objętej tym aktem - do Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotów Wydział Ksiąg Wieczystych o wpisanie w księdze wieczystej Kw WA1W/00123456/7 jako właścicielki Marii Magdaleny Wiśniewskiej, córki Adama i Ewy (65031504567) oraz o wpisanie w tej księdze wieczystej dożywocia na rzecz Anny Nowak, córki Jana i Marii (80051201234), w e d ł u g treści § 2 niniejszego aktu.

§ 7. Pobrano: - 2% podatku od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 roku Nr 150, poz. 1463 ze zm.) w kwocie       16 000 zł (szesnaście tysięcy złotych), - opłatę sądową na podstawie art. 41 ust. 1 i art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 roku Nr 1988, poz. 1475 ze zm.) w kwocie (200 zł + 150 zł)                 350 zł (trzysta pięćdziesiąt złotych), - taksę notarialną na podstawie § 5 w zw. z § 14 i 15 oraz § 19 rozporządze- nia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku w sprawie maksymal- nych stawek taksy notarialnej (tekst jedn. Dz.U. z 2013 roku, poz. 664) w kwocie (1000 zł + 500 zł)                 1500 zł (tysiąc pięćset złotych), - 23% VAT-u na podstawie art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz.U. z 2023 roku Nr 1570, poz. 1287 ze zm.) w kwocie                    345 zł (trzysta czterdzieści pięć złotych). Opłata sądowa od wniosku wieczystoksięgowego zawartego w tym akcie zo- stanie zarejestrowana pod n u m e r e m Repertorium A tego aktu. Powyższe opłaty nie obejmują kosztów wypisów tego aktu, które wraz z pod- stawą p r a w n ą ich pobrania zostaną p o d a n e na każdym z nich.

Akt ten został odczytany, przyjęty i podpisany.

Anna Nowak Maria Magdalena Wiśniewska                   Jan Kowalski - notariusz

Uwagi do wzoru nr 123

Istotą umowy dożywocia są zobowiązania stron: zbywcy nieruchomości - do przenie- sienia jej własności, nabywcy - do zapewnienia w zamian za to zbywcy lub także osobom mu bliskim dożywotniego utrzymania. Tego rodzaju oświadczenia woli stron zawarte w akcie notarialnym wywołują już zamierzone skutki w postaci przejścia własności nieru- chomości i powstania prawa dożywocia bez potrzeby formułowania dalszych oświadczeń, np. o wyrażeniu przez nabywcę zgody na przeniesienie własności nieruchomości czy o ob- ciążeniu nieruchomości dożywociem. Dożywocie może być ustanowione na rzecz zbywcy, zbywcy i osób mu bliskich albo tylko osób bliskich zbywcy nieruchomości. Nie można nato- miast ustanowić dożywocia na rzecz osoby niezwiązanej stosunkiem bliskości ze zbywcą.    Art. 908 k.c. w zakresie świadczeń wymienionych na rzecz dożywotnika jest przepisem względnie obowiązującym. Dopuszczalne zatem jest odmienne określenie tych świadczeń w umowie. To odmienne uregulowanie świadczeń jednak nie może pozostawać w sprzecz- ności ze społeczno-gospodarczym celem dożywocia, którym jest zapewnienie dożywot- nikowi utrzymania, bez konieczności osiągania dochodów z innych źródeł. W treści aktu świadczenia należne dożywotnikowi powinny być zawsze ściśle określone.    Przedmiotem zbycia na podstawie umowy dożywocia może być każda nieruchomość, udział we współwłasności nieruchomości, a także użytkowanie wieczyste. Jeżeli przed- miotem zbycia jest udział w nieruchomości należącej do spadku, to jego zbycie - także w zamian za dożywocie - podlega ograniczeniom zawartym w art. 1036 k.c. Wymienione w art. 908 § 1 k.c. uprawnienia dożywotnika nie stanowią niezbędnych składników umo- wy dożywocia. Dlatego uprawnienia te nie muszą być zastrzeżone w umowie dożywocia, a zastrzeżenie tylko tych uprawnień przy przeniesieniu własności nieruchomości nie wy- starczy do zakwalifikowania takiej umowy jako dożywocia. Z art. 908 § 1 k.c. wynika też m.in. możliwość obciążenia nieruchomości prawem użytkowania, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości. Jeżeli zostanie zawarta umowa obciążająca całą nieruchomość, to fakt ten nie powoduje nieważności umowy, lecz wówczas nie będzie to umowa dożywocia.    Z art. 908 § 2 k.c. wynika, że prawo dożywocia (łącznie z uprawnieniami wymieniony- mi w art. 908 § 1 k.c.) obciąża nieruchomość od chwili przeniesienia jej własności i do ta- kiego obciążenia stosuje się odpowiednio przepisy o ograniczonych prawach rzeczowych. Prawo dożywocia podlega więc, tak jak prawa rzeczowe ograniczone, ujawnieniu w księ- dze wieczystej.    Nabywca nieruchomości na podstawie umowy dożywocia może tą nieruchomością roz- porządzać, ale w razie zbycia kontrahent, oprócz odpowiedzialności rzeczowej, ponosi tak- że odpowiedzialność osobistą za świadczenia objęte prawem dożywocia (art. 913 § 1 k.c.).    Źródłem prawa dożywocia jest umowa. Nie można więc ustanowić tego prawa w zapisie testamentowym. Nie wyłącza to jednak możliwości zamieszczenia w testamencie postano- wienia testatora zobowiązującego spadkobiercę (lub zapisobiercę) do zapewnienia określo- nej osobie dożywotniego utrzymania. Uprawniony będzie mógł żądać wykonania takiego świadczenia, choć nie będzie to stanowić prawa dożywocia w rozumieniu art. 908 i n. k.c.    Według wyroku Sądu Najwyższego z 17 lipca 2002 r. (III CZ 30/02, Lexis.pl nr 361090) dopuszcza się w wyjątkowych wypadkach, za zgodą stron, tj. uprawnionego i zobowiązanego, określenie spłat lub dopłat wyrównujących wysokość udziału w przed- miocie współwłasności także w innej formie niż świadczenie pieniężne, w szczególności z zastosowaniem w drodze analogii art. 212 k.c.    Nie jest wyłączone zawarcie w umowie postanowień co do możliwości wyboru speł- nienia albo świadczeń wynikających z dożywocia, albo innych świadczeń (np. płacenia miesięcznie określonej kwoty). Stosuje się wtedy art. 380 k.c., ale do uniknięcia sporów konieczne jest oznaczenie w umowie osoby uprawnionej do wyboru świadczenia. Art. 913 k.c. w określonych w nim przypadkach przewiduje możliwość rozwiązania umowy do- żywocia przez sąd. Nie ma przeszkód, aby uczynić to w drodze umowy lub też dokonać umownej zmiany świadczeń dożywotnich na dożywotnią rentę. Nie jest jednak dopusz- czalne rozwiązanie umowy o dożywocie po zbyciu nieruchomości obciążonej dożywociem (art. 59 w zw. z art. 912 § 1 k.c.). Takie stanowisko zawarte jest w wyroku SN z 14 lipca 2000 r. (I CKN 878/00, OSNC 2001, nr 2, poz. 24).    Por. literaturę: Jan Zieliński (red.), System prawa cywilnego, t. IV, cz. II, Kraków-Warszawa-Gdańsk-Łódź 2004, s. 543 i n.; Adam Kowalski, Umowa o doży- wocie, Warszawa 2010; Maria Nowak, Praktyka państwowych biur notarialnych w zakresie umów o dożywocie, „Zeszyty Problemowo-Analityczne Ministerstwa Sprawiedliwości" 2012, z. 1, s. 123 i n., oraz powołaną w tych opracowaniach literaturę i orzecznictwo. Por. też aprobującą glosę Piotr Wiśniewski do wyroku Sądu Najwyższego z 10 stycznia 2003 (IV CKN 1819/00, PiP 2004, nr 3, s. 45), która dotyczy także umów przekazania gospodar- stwa rolnego.