Zażalenie na postanowienie w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych

Sygn. akt I Ns 123/23 ul. Kwiatowa 12, 00-001 Warszawa, dnia 27 lipca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Warszawie Wydział I Cywilny ul. Marszałkowska 123 00-002 Warszawa

Powód: Jan Kowalski ul. Polna 34 01-003 Warszawa

reprezentowany przez adwokata Anna Nowak ul. Słoneczna 56 02-004 Warszawa

Pozwany: Piotr Wiśniewski

reprezentowany przez adwokata z urzędu Tomasz Zieliński

ZAŻALENIE

pozwanego na postanowienie Sądu Rejonowego w Warszawie z dnia 15 czerwca 2024 r. w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych (I Ns 123/23).

Działając jako pełnomocnik pozwanego Piotra Wiśniewskiego, na podstawie art. 394^1a § 1 pkt 1 k.p.c. zaskarżam w całości postanowienie Sądu Rejonowego w Warszawie z dnia 15 czerwca 2024 r. w sprawie I Ns 123/23 w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucam:

1) Naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 102 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych poprzez błędną wykładnię ww. przepisów prowadzącą do uznania, iż z przepisów tych wynika, jakich konkretnie zwrotów należy używać wypełniając formularz oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, co skutkowało błędnym uznaniem, iż pozwany formularz ten wypełnił w sposób nieprawidłowy,

2) Naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 130 § 1 k.p.c. poprzez jego nieprawidłowe zastosowanie w sprawie i uznanie, że pozwany nie uzupełnił braków formalnych wniosku o zwolnienie od kosztów, podczas gdy wniosek pozwanego oraz załączone oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania spełniało wszelkie wymogi formalne, czyniąc wniosek nadającym się do merytorycznego rozpoznania.

W oparciu o powyższy zarzut, wnoszę o:

1. Zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zwolnienie pozwanego od kosztów sądowych, ewentualnie 2. Uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

UZASADNIENIE

Zaskarżone postanowienie nie odpowiada prawu, a wydane zostało z naruszeniem art. 130 § 1 zdanie ostatnie media parte k.p.c. w zw. z art. 102 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1085 - zwanej dalej ustawą o kosztach).

*

Pozwany złożył zażalenie na postanowienie Sądu o zabezpieczeniu roszczenia powoda; wraz z zażaleniem złożył wniosek o zwolnienie go od kosztów sądowych, w tym od opłaty od owego zażalenia.

Pozwany we wniosku tym złożył oświadczenie o niemożności dokonania jakichkolwiek opłat i poprosił o dopuszczenie na tę okoliczność dowodu z postanowienia Sądu Rejonowego I C 543/22 zwalniającego go od kosztów w całości oraz o dopuszczenie dowodu z jego oświadczenia złożonego na urzędowym formularzu na okoliczność wykazania jego sytuacji majątkowej.

Pismem z dnia 20 maja 2024 r. wezwano go do złożenia oświadczenia na urzędowym formularzu. Pozwany oświadczenie takie złożył w ten sam sposób, w jaki wcześniej złożył do sprawy I C 543/22 - gdzie zwolniono go na podstawie tak wypełnionego oświadczenia od kosztów sądowych w całości.

Pismem z dnia 27 maja 2024 r. Sąd wezwał pozwanego do "prawidłowego wypełnienia oświadczenia", ale nie wskazał na czym owo prawidłowe wypełnienie oświadczenia ma polegać.

Pismem z dnia 3 czerwca 2024 r. pozwany zwrócił uwagę, że jego wniosek o zwolnienie od kosztów materialnie zawiera wszystkie niezbędne elementy i nie jest obarczony takim brakiem, który uniemożliwiłby mu nadanie dalszego biegu. Ponadto poprosił o wyjaśnienie co należy rozumieć pod pojęciem "prawidłowego wypełnienia oświadczenia".

Pismem z dnia 7 czerwca 2024 r. Sąd wezwał po raz kolejny pozwanego wyjaśniając, jakich to sformułowań powinien używać pozwany wypełniając formularz. Sąd wskazał, że wzywa "pod rygorem zwrotu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych oraz opłaty od zażalenia", jednakże nie zakreślił terminu w jakim pozwany ma owe rzekome braki uzupełnić.

Zaskarżonym postanowieniem Sąd pierwszej instancji oddalił wniosek pozwanego. Jako uzasadnienie Sąd podał, że jedyną przyczyną oddalenia wniosku jest nieuzupełnienie braków formalnych wniosku.

*

Mając na uwadze niesporny stan faktyczny sprawy, autor zażalenia uważa, że Sąd a quo nie ustrzegł się wielu bardzo istotnych wad procedowania, które w konsekwencji powodują, że zaskarżone postanowienie ostać się nie może.

Przede wszystkim niezrozumiałe jest i naruszające prawo do sądu żądanie od pozwanego, aby we wniosku o zwolnienie od kosztów używał jakichś szczególnych pozanormatywnych formułek, od których to Sąd uzależnia skuteczność jego wniosku i w istocie ogranicza tym samym prawo do sądu i prawo do zaskarżenia wysoce niesprawiedliwego i niesłusznego postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia. Niezrozumiałe jest też również to, że ten sam Sąd raz nie widzi żadnych braków w złożonym wniosku i zwalnia stronę od ponoszenia kosztów (I C 543/22), a innym razem zupełnie odmiennie ocenia wniosek złożony w ten sam wszak sposób.

Zwrócić należy uwagę, że żaden przepis prawa powszechnie obowiązującego nie daje podstaw do uznania, że nie wolno używać formuły: "nie dotyczy" lub "-", a że bezwzględnie konieczne jest używanie formuły: "nie mam", "nie posiadam". W istocie nie ma bowiem żadnej wątpliwości, że pozwany oświadcza, że pola te go nie dotyczą, bo oprócz renty nie posiada nic, co wymienione jest we wniosku. Jego oświadczenie w tym zakresie jest zatem ujawnione w sposób dostateczny i nie ma powodów, aby czynić z tego faktu zagadnienia prawnego. Skoro wcześniej ten sam Sąd przyjął bez przeszkód tak wypełnione oświadczenie, to trudno oprzeć się wrażeniu, że obecnie Sąd zbyt rygorystycznie podchodzi do tej kwestii.

Zważyć też trzeba, że zgodnie z art. 130 § 1 zdanie ostatnie media parte k.p.c. w zw. z art. 102 ust. 2 ustawy o kosztach "inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu". Z taką sytuacją mamy tutaj do czynienia. Skoro w wezwaniu sam Sąd podaje jakie alternatywne sformułowania winny zastąpić formuły: "nie dotyczy" czy "-", to ma oczywiście pełną świadomość tego, jakiego rodzaju oświadczenie złożył pozwany.

Mając na uwadze powyższe, pozwany wnosi o orzeczenie reformatoryjne.

*

Gdyby jednak Sąd nie uwzględnił żądania zmiany zaskarżonego postanowienia, to wnoszę o jego uchylenie i przekazanie sprawy wniosku do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji z powodów następujących:

* sąd pierwszej instancji naruszył przepis art. 130 § 1 k.p.c. w zw. z art. 102 ust. 2 ustawy o kosztach w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, bowiem w wezwaniu z dnia 7 czerwca 2024 r. brak jest obligatoryjnego elementu, które czyniłoby wezwanie prawidłowym i skutecznym. Skoro Sąd nie wyznaczył pozwanemu terminu do jakiego ma dokonać uzupełnienia "braków" formalnych wniosku, to niedopuszczalne jest wyciąganie z tego tytułu negatywnych konsekwencji dla pozwanego - termin taki nie rozpoczął jeszcze biegu, a wezwanie musi być powtórzone;

* nie jest możliwe wydanie innego rozstrzygnięcia od tego, jaki Sąd zakreślił w wezwaniu do uzupełnienia braków formalnych. Skoro pouczył, że zwróci wniosek (co umożliwiałoby pozwanemu jego konwalidację), to nie mógł obecnie wniosku oddalić;

* sąd pierwszej instancji naruszył przepis art. 130 § 2 k.p.c. w zw. z art. 102 ust. 2 ustawy o kosztach w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, bowiem oczywiście przedwcześnie oddalił wniosek o zwolnienie od kosztów w sytuacji, gdy wniosek - jeśli przyjąć, że rzeczywiście miał być uzupełniony, a nie został - powinien być zwrócony;

* sąd pierwszej instancji naruszył przepis art. 102 ust. 1 a contrario ustawy o kosztach w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż oddalił wniosek nie badając nawet okoliczności czy pozwany jest w stanie ponieść koszty postępowania bez uszczerbku koniecznego utrzymania siebie;

* sąd pierwszej instancji naruszył przepis art. 328 § 2 k.p.c. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy, bowiem nie wyjaśnił podstawy prawnej rozstrzygnięcia; nie dał wywodu uzasadniającego, że nieuzupełnienie braków formalnych skutkuje wydaniem orzeczenia merytorycznego - po myśli art. 102 ust. 1 a contrario ustawy o kosztach.

Z tych wszystkich powodów, zażalenie znajduje usprawiedliwienie i dlatego pozwany wnosi o jego uwzględnienie.

/-/ Tomasz Zieliński adwokat

Załączniki: 1. Odpis zażalenia