Procedura przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu

Z dniem 01.01.2023 wprowadzam niniejszą procedurę wewnętrzną w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu

Jan Kowalskiczytelny podpis osoby upoważnionej

Wewnętrzna procedura w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu

§1

1. Niniejsza Instrukcja określa sposób postępowania biura rachunkowego w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

2. Obowiązek ustanowienia i stosowania instrukcji wynika z art. 50 ustawy z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

3. Instrukcja zawiera w szczególności określenie:

a) czynności lub działań podejmowanych w celu ograniczenia ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu i właściwego zarządzania zidentyfikowanym ryzykiem,

b) zasad rozpoznawania i oceny ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związanego z danymi stosunkami gospodarczymi lub transakcją okazjonalną, w tym zasad weryfikacji i aktualizacji uprzednio dokonanej oceny ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu,

c) środków stosowanych w celu właściwego zarządzania rozpoznanym ryzykiem prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu związanym z danymi stosunkami gospodarczymi lub transakcją okazjonalną,

d) zasad stosowania środków bezpieczeństwa finansowego,

e) zasad przechowywania dokumentów oraz informacji,

f) zasad udzielania informacji Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej i innym organom,

g) zasad upowszechniania wśród pracowników wiedzy z zakresu przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,

h) zasad zgłaszania przez pracowników rzeczywistych lub potencjalnych naruszeń przepisów z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,

i) zasad kontroli wewnętrznej lub nadzoru zgodności działalności instytucji obowiązanej z przepisami o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz zasadami postępowania określonymi w wewnętrznej procedurze,

j) zasad odnotowywania rozbieżności między informacjami zgromadzonymi w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych a informacjami o beneficjentach rzeczywistych klienta ustalonymi w związku ze stosowaniem ustawy;

k) zasad dokumentowania utrudnień stwierdzonych w związku z weryfikacją tożsamości beneficjenta rzeczywistego oraz czynności podejmowanych w związku z identyfikacją jako beneficjenta rzeczywistego osoby fizycznej zajmującej wyższe stanowisko kierownicze.

§2

Ilekroć w niniejszej instrukcji mowa jest o:

1. Beneficjencie rzeczywistym - rozumie się przez to:

a) osobę fizyczną lub osoby fizyczne, sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub osobę fizyczną lub osoby fizyczne, w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna, w tym:

• w przypadku klienta będącego osobą prawną inną niż spółka, której papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym podlegającym wymogom ujawniania informacji wynikającym z przepisów prawa Unii Europejskiej lub odpowiadającym im przepisom prawa państwa trzeciego:

– osobę fizyczną będącą udziałowcem lub akcjonariuszem klienta, której przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji tej osoby prawnej,

– osobę fizyczną dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie stanowiącym klienta, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,

– osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad osobą prawną lub osobami prawnymi, którym łącznie przysługuje prawo własności więcej niż 25% ogólnej liczby udziałów lub akcji klienta, lub łącznie dysponującą więcej niż 25% ogólnej liczby głosów w organie klienta, także jako zastawnik albo użytkownik, lub na podstawie porozumień z innymi uprawnionymi do głosu,

– osobę fizyczną sprawującą kontrolę nad klientem poprzez posiadanie w stosunku do tej osoby prawnej uprawnień, o których mowa w art. 4 § 1 pkt 37 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości, lub

– osobę fizyczną zajmującą wyższe stanowisko kierownicze w przypadku udokumentowanego braku możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób fizycznych określonych w ppkt 1, 2, 3 i 4 oraz w przypadku niestwierdzenia podejrzeń prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu,

• w przypadku klienta będącego trustem:

– założyciela,

– powiernika,

– protektora, jeżeli został ustanowiony,

– beneficjentów, lub

– inną osobę sprawującą kontrolę nad trustem,

• w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, wobec której nie stwierdzono przesłanek lub okoliczności mogących wskazywać na fakt sprawowania kontroli nad nią przez inną osobę fizyczną lub osoby fizyczne, przyjmuje się, że taka osoba fizyczna jest jednocześnie beneficjentem rzeczywistym.

2. biurze rachunkowym - rozumie się przez to podmiot prowadzący działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz przedsiębiorcę w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców ( Dz.U. poz. 646), których podstawową działalnością gospodarczą jest świadczenie usług polegających na sporządzaniu deklaracji, prowadzeniu ksiąg podatkowych, udzielaniu porad, opinii lub wyjaśnień z zakresu przepisów prawa podatkowego lub celnego, niebędący innymi instytucjami obowiązanymi

3. osobach zajmujących eksponowane stanowiska polityczne - rozumie się przez to osoby fizyczne:

a) głowy państwa, szefów rządu, ministrów, wiceministrów i sekretarzy stanu, posłów, senatorów i członków rad najwyższych organów kontroli państwowej, w tym Najwyższej Izby Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich i Krajowej Rady Sądownictwa,

b) członków Parlamentu Europejskiego lub podobnych organów ustawodawczych, w tym posłów i senatorów,

c) członków organów zarządzających partii politycznych,

d) członków Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego oraz innych organów sądownictwa wysokiego szczebla, których decyzje nie podlegają zaskarżeniu, z wyjątkiem trybów nadzwyczajnych, w tym sędziów Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz sędziów sądów powszechnych,

e) członków zarządu Narodowego Banku Polskiego lub zarządów banków centralnych, w tym prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz członków Narodowego Banku Polskiego,

f) ambasadorów, chargé d’affaires oraz wyższych oficerów sił zbrojnych,

g) członków organów administracyjnych, zarządczych lub nadzorczych instytucji państwowych, w tym dyrektorów jednostek budżetowych państwowych oraz członków zarządów i rad nadzorczych spółek z udziałem Skarbu Państwa, w których ponad połowa akcji albo udziałów należy do Skarbu Państwa lub innych państwowych osób prawnych,

h) prezesów, wiceprezesów oraz członków organów organizacji międzynarodowych lub osoby pełniące równoważne funkcje w tych organizacjach,

i) sekretarzy stanu w urzędach naczelnych i centralnych organów państwowych, dyrektorów generalnych urzędów wojewódzkich oraz kierowników urzędów terenowych organów rządowej administracji specjalnej,

j) inne osoby zajmujące stanowiska publiczne lub pełniące funkcje publiczne w organach państwa lub centralnych organach administracji rządowej,

4. osobach znanych jako bliscy współpracownicy osoby zajmującej eksponowane stanowisko polityczne - rozumie się przez to:

a) osoby fizyczne będące beneficjentami rzeczywistymi spółek kapitałowych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej lub trustów wspólnie z osobą zajmującą eksponowane stanowisko polityczne lub utrzymujące z taką osobą inne bliskie stosunki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą,

b) osoby fizyczne będące jedynym beneficjentem rzeczywistym spółek kapitałowych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej lub trustów, o których wiadomo, że zostały utworzone w celu uzyskania faktycznej korzyści przez osobę zajmującą eksponowane stanowisko polityczne,

5. transakcji - rozumie się przez to umowę lub czynność prawną, na podstawie której dokonuje się przeniesienia własności lub posiadania wartości majątkowych, lub czynność lub działanie dokonywaną w celu przeniesienia własności lub posiadania wartości majątkowych;

6. przeprowadzaniu transakcji - rozumie się przez to wykonanie dyspozycji lub zlecenia wydanych przez klienta lub osobę działającą w jego imieniu;

7. praniu pieniędzy - rozumie się przez to czyn określony w art. 150 ustawy z 1 marca 2018 r. – Prawo karne;

8. finansowaniu terroryzmu - rozumie się przez to czyn określony w art. 165a ustawy z 1 marca 2018 r. - Prawo karne;

9. kliencie - kliencie - rozumie się przez to osobę fizyczną, spółkę kapitałową lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której instytucja obowiązana świadczy usługi lub dla której wykonuje czynności wchodzące w zakres prowadzonej przez nią działalności zawodowej, w tym z którą instytucja obowiązana nawiązuje stosunki gospodarcze, lub na zlecenie której przeprowadza transakcję okazjonalną, przy czym w przypadku umowy pożyczki przez klienta instytucji obowiązanej rozumie się pożyczkobiorcę, a w przypadku umowy o prowadzenie rejestru akcjonariuszy, o której mowa w art. 405 i art. 406 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych ( Dz.U. z 2020 r. poz. 1526), przez klienta instytucji obowiązanej rozumie się wyłącznie emitenta, akcjonariusza lub posiadacza akcji podlegającego wpisowi do tego rejestru w związku z transakcją stanowiącą podstawę dokonania wpisu;

10. kadrze kierowniczej wyższego szczebla - rozumie się przez to członka zarządu, dyrektora lub pracownika instytucji obowiązanej posiadającego wiedzę z zakresu ryzyka prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związanego z działalnością instytucji obowiązanej oraz podejmującego decyzje mające wpływ na to ryzyko.

§3

1. Biuro rachunkowe identyfikuje i ocenia ryzyko związane z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu odnoszące się do jego działalności, z uwzględnieniem:

1. czynników ryzyka dotyczących klientów,

2. państw lub obszarów geograficznych,

3. produktów, usług, transakcji,

4. poziomu wartości majątkowych deponowanych przez klienta lub wartości przeprowadzonych transakcji,

5. kanałów ich dostaw.

2. Biuro rachunkowe:

a) nie przeprowadza transakcji a w konsekwencji nie realizuje procedury wstrzymania transakcji czy blokady rachunku,

b) wśród klientów nie ma osób zajmujących eksponowane stanowisko polityczne,

c) może korzystać z usług innych podmiotów w zakresie wykonania obowiązków określonych w § 4 ust. 2 lit. a-c, z tym, iż odpowiedzialność za ich wykonanie ponosi biuro rachunkowe,

d) nie gromadzi depozytów.

3. Biuro rachunkowe zobowiązane jest do zarejestrowania transakcji, której okoliczności wskazują, że może ona mieć związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu, bez względu na jej wartość i charakter.

4. Obowiązek określony w ust. 3 stosuje się w przypadkach, gdy biuro rachunkowe wie lub przy zachowaniu należytej staranności powinno wiedzieć o takiej transakcji w związku z wykonaniem umowy z klientem.

5. Biuro rachunkowe wprowadza niniejszą procedurą wewnętrzną w celu ograniczenia ryzyka prania pieniędzy i finansowania terroryzmu.

6. Biuro rachunkowe sporządza ocenę ryzyka w formie pisemnej, która jest aktualizowana nie rzadziej niż co 12 miesięcy.

7. Biuro rachunkowe stosuje środki bezpieczeństwa finansowego.

8. Biuro rachunkowe aktualizuje wiedzę z zakresu przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

9. Biuro rachunkowe opracowuje i wdraża procedurę Customer Due Diligence (CDD).

Sposoby wykonania środków bezpieczeństwa finansowego (ŚBF)

§4

1. Biuro rachunkowe zobowiązane jest do wykonywania środków bezpieczeństwa finansowego (ŚBF).

2. Środki bezpieczeństwa finansowego polegają na:

a) identyfikacji klienta i weryfikacji jego tożsamości;

b) identyfikacji beneficjenta rzeczywistego oraz podejmowanie uzasadnionych czynności w celu:

- weryfikacji jego tożsamości,

- ustalenia struktury własności i kontroli - w przypadku klienta będącego spółką kapitałową, jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej lub trustem;

c) ocenie stosunków gospodarczych i, stosownie do sytuacji, uzyskaniu informacji na temat ich celu i zamierzonego charakteru;

d) bieżącym monitorowaniu stosunków gospodarczych z klientem, w tym:

- analizę transakcji przeprowadzanych w ramach stosunków gospodarczych w celu zapewnienia, że transakcje te są zgodne z wiedzą instytucji obowiązanej o kliencie, rodzaju i zakresie prowadzonej przez niego działalności oraz zgodne z ryzykiem prania pieniędzy oraz finansowania terroryzmu związanym z tym klientem,

- badanie źródła pochodzenia wartości majątkowych będących w dyspozycji klienta - w przypadkach uzasadnionych okolicznościami,

- zapewnienie, że posiadane dokumenty, dane lub informacje dotyczące stosunków gospodarczych są na bieżąco aktualizowane.

3. Środki bezpieczeństwa finansowego są stosowane w szczególności:

a) przy nawiązywaniu stosunków gospodarczych;

b) gdy istnieje podejrzenie prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu bez względu na wartość transakcji, formę prawną oraz rodzaj klienta;

c) gdy zachodzi wątpliwość co do prawdziwości lub kompletności dotychczas uzyskanych danych identyfikacyjnych klienta,

d) doszło do zmiany uprzednio ustalonego charakteru lub okoliczności stosunków gospodarczych;

e) doszło do zmiany uprzednio ustalonych danych dotyczących klienta lub beneficjenta rzeczywistego;

f) instytucja obowiązana była w ciągu danego roku kalendarzowego zobowiązana na podstawie przepisów prawa do skontaktowania się z klientem w celu weryfikacji informacji dotyczących beneficjentów rzeczywistych, w szczególności, gdy obowiązek taki wynikał z przepisów ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu ( Dz.U. poz. 725).

4. Środki bezpieczeństwa finansowego powinny być stosowane wobec wszystkich klientów biura rachunkowego.

Identyfikacja klienta

§5

1. Identyfikacja, o której mowa w § 4 ust. 2 lit. a obejmuje:

a) w przypadku osób fizycznych ustalenie:

- imię i nazwisko,

- narodowość,

- PESEL lub datę urodzenia - w przypadku, gdy nie nadano PESEL, oraz miejsce urodzenia,

- serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby,

- adres zamieszkania – w przypadku jego posiadania,

- nazwę firmy, NIP oraz adres miejsca wykonywania działalności gospodarczej - w przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą,

b) w przypadku spółek kapitałowych lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej ustalenie:

- firmę,

- formę prawną,

- adres siedziby lub adres działalności,

- NIP, a w przypadku braku takiego numeru - kraj rejestracji, nazwę właściwego rejestru oraz numer i datę rejestracji,

- danych identyfikacyjnych, o których mowa w pkt 1 lit. a i c, osoby reprezentującej tę spółkę kapitałową lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej

Identyfikacja beneficjenta rzeczywistego

§6

1. Biuro rachunkowe zobowiązane jest do:

a) weryfikacji tożsamości klienta, osoby upoważnionej do działania w jego imieniu oraz beneficjenta rzeczywistego polega na potwierdzeniu ustalonych danych identyfikacyjnych na podstawie dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby fizycznej, dokumentu zawierającego aktualne dane z wyciągu z właściwego rejestru lub innych dokumentów, danych lub informacji pochodzących z wiarygodnego i niezależnego źródła, w tym, o ile są dostępne, ze środków identyfikacji elektronicznej lub z odpowiednich usług zaufania określonych w rozporządzeniu eIDAS.

b) w przypadku identyfikacji beneficjenta rzeczywistego biuro rachunkowe dokumentuje:

1) wszystkie utrudnienia powodujące brak możliwości ustalenia lub wątpliwości co do tożsamości osób;

2) wszystkie utrudnienia związane z uzasadnionymi czynnościami podejmowanymi w celu weryfikacji tożsamości beneficjenta rzeczywistego.

c. stosując środek bezpieczeństwa finansowego, o którym mowa w art. 34 ust. 1 pkt 3, nie polegaj wyłącznie na informacjach pochodzących z KRS lub rejestru, o którym mowa w art. 30 lub art. 31 dyrektywy AML, prowadzonego we właściwym państwie członkowskim

Informacje o celu i charakterze stosunków gospodarczych

§7

1. Ocena stosunków gospodarczych i, stosownie do sytuacji, uzyskiwanie przez biuro rachunkowe informacji dotyczących celu i zamierzonego przez klienta charakteru stosunków gospodarczych odbywa się w oparciu o przedłożone przez klienta dokumenty jak też w oparciu o dane pozyskane przez biuro.

2. Celem działań określonych w ust. 1 jest wnikliwe określenie przedmiotu działalności klienta i zawieranych w związku z tym stosunków gospodarczych.

Weryfikacja danych

§8

1. Biuro rachunkowe, poza identyfikacją, o której mowa w § 5 i 6, zobowiązane jest również do weryfikacji ustalonych wcześniej danych.

2. Weryfikacja polega na potwierdzeniu ustalonych danych identyfikacyjnych na podstawie dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby fizycznej, dokumentu zawierającego aktualne dane z wyciągu z właściwego rejestru lub innych dokumentów, danych lub informacji pochodzących z wiarygodnego i niezależnego źródła.

Dokumentacja ŚBF - Ryzyko

§9

1. W przypadku gdy biuro rachunkowe nie może wykonać obowiązków, o których mowa w § 4 ust. 2 lit. a-c nie nawiązuje stosunków gospodarczych i ocenia, czy niemożność zastosowania środków bezpieczeństwa finansowego, stanowi podstawę do przekazania Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej dla klientów z ORK średnim bądź wysokim informacje o danym kliencie wraz z posiadanymi informacjami o planowanej przez niego transakcji

2. W ramach wykonania obowiązków, o których mowa w § 4-8 i 12 biuro rachunkowe zobowiązane jest do sporządzenia karty identyfikacyjnej klienta (KiK), w której zapisane powinny być ustalone dane.

3. Karta identyfikacyjna klienta zawiera również przyporządkowanie klienta do jednej z trzech grup oceny ryzyka klienta (ORK) związanego z możliwością uczestnictwa tego klienta w procederze prania pieniędzy bądź finansowania terroryzmu.

4. Podstawą kwalifikacji, o której mowa w ust. 3 są kryteria określone w § 12 ust. 2, przy uwzględnieniu obowiązującej krajowej oceny ryzyka i sprawozdania Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, o której mowa w art. 45 ust. 6-7 dyrektywy AML, wg następującego schematu:

Lp. Liczba punktów ORK 1 Wystąpienie przesłanek z kryterium ekonomicznego 1 2 Wystąpienie przesłanek z kryterium geograficznego 1 3 Wystąpienie przesłanek z kryterium przedmiotowego 1 4 Wystąpienie przesłanek z kryterium behawioralnego 1

Przyjąć należy, że dla: ORK = 1 - ryzyko dla klienta jest niskie ORK 2 i 3 - ryzyko dla klienta jest średnie ORK 4 i więcej - ryzyko dla klienta jest wysokie

5. Kartę identyfikacyjną klienta sporządza się przed podpisaniem umowy.

6. Dane niezbędne do karty pozyskuje się w oparciu o dokumenty przedłożone przez klienta oraz pozyskane przez biuro z innych źródeł (m.in. aktualne odpisy z KRS, kopie dowodu osobistego, paszportu osób reprezentujących klienta, zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej).

7. Sporządzanie kserokopii lub skanu dokumentów dopuszczalne jest w takim zakresie, w jakim zawierają one niezbędne dane.

8. Aktualizacja ORK, dla klientów z ORK niskim następuje w cyklach 24 miesięcy, dla klientów z ORK średnim bądź wysokim, aktualizacja ORK następuje w cyklach 12 miesięcy.

9. Działania określone w ust. 8 oparte są o dane gromadzone przez biuro rachunkowe jak również o efekty monitoringu, o którym mowa w § 12.

Stosowanie ŚBF w stopniu niższym

§ 10

1. W przypadku klientów z ORK niskim biuro rachunkowe stosuje uproszczone środki bezpieczeństwa finansowego.

2. Uproszczone środki mogą obejmować dostosowanie momentu stosowania CDD przez:

- sprawdzenie tożsamości klienta lub beneficjenta rzeczywistego w trakcie nawiązywania stosunku gospodarczego lub

- sprawdzenie tożsamości klienta lub beneficjenta rzeczywistego w momencie, gdy transakcja przekroczy określony pułap lub po upływie 30 dni.

3. Jest to jednak możliwe jedynie, jeśli:

- nie będzie to prowadzić do zwolnienia ze stosowania CDD (tożsamość klienta lub beneficjenta rzeczywistego klienta musi zostać ostatecznie sprawdzona);

- pułap lub limit czasu został wyznaczony na rozsądnie niskim poziomie;

- nie ma przepisów, które wprost nakazują pozyskanie określonych danych niezwłocznie.

- dostosowanie ilości informacji uzyskanych w celu identyfikacji, weryfikacji lub monitorowania, na przykład przez:

- sprawdzenie tożsamości na podstawie informacji uzyskanych z tylko jednego wiarygodnego, rzetelnego i niezależnego dokumentu lub źródła danych lub

- przyjęcie założenia a priori w kwestii charakteru i celu stosunku gospodarczego.

Stosowanie ŚBF w stopniu wyższym

§ 11

1. W przypadku klientów z ORK średnim i wysokim jak również w sytuacjach gdy klient nie jest obecny, dla celów identyfikacji biuro rachunkowe zobowiązane jest stosować, w celu zmniejszenia ryzyka, co najmniej jeden z następujących środków:

a) ustalenie tożsamości klienta na podstawie dodatkowych dokumentów lub informacji;

b) dodatkową weryfikację autentyczności przedstawionych dokumentów lub poświadczenie ich zgodności z oryginałem przez notariusza, organ rządowej, organu terytorialnego lub podmiot świadczący usługi finansowe;

c) ustalenie, że pierwsza transakcja została przeprowadzona za pośrednictwem rachunku klienta w podmiocie świadczącym usługi finansowe.

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 biuro rachunkowe żąda od klientów dokumentów rozliczeniowych odnoszących się do 12 miesięcy poprzedzającego pierwszy okres rozliczany przez biuro.

Bieżący monitoring

§ 12