Uchwała w sprawie zaciągnięcia zobowiązania finansowego wykraczającego poza rok budżetowy

Uchwała Nr 23/2024

Rady Gminy Gmina Jabłoniowa

z dnia 24 października 2024 r.

w sprawie zaciągnięcia zobowiązania finansowego wykraczającego poza rok budżetowy

(dotyczy pomocy finansowej dla innej JST)

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. e w zw. z art. 58 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1487 ze zm.) oraz art. art. 216 ust. 2 pkt 5 i 220 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1634 ze zm.) Rada Gminy uchwala, co następuje.

§1

Rada Gminy wyraża zgodę na zaciągnięcie zobowiązania finansowego wykraczającego poza rok budżetowy (2024 r.) w związku z udzieleniem pomocy finansowej dla jednostki samorządu terytorialnego (Gmina Wiśniowa) na realizację zadania inwestycyjnego w postaci "Budowa przedszkola w Wiśniowej Górnej" – w kwocie 500 000,00 zł (złotych: pięćset tysięcy złotych 00/100).

§2

Źródłem spłaty zobowiązania o którym mowa w § 1 będą dochody własne gminy pochodzące np.

- ze sprzedaży majątku

lub

- podatku od nieruchomości

lub

- inne źródła.

§3

Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy.

§4

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Przewodniczący Rady Gminy

Jan Kowalski

Objaśnienia

W zakresie § 1 – podstawa prawna do podjęcia przedmiotowej uchwały wynika z regulacji prawnych SamGminU. W art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. e SamGminU postanowiono, że do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy. Z orzecznictwa sądowego wynika m.in., że ww. przepis dotyczy zaciągania zobowiązań nowych, a nie sposobu wykonywania realizowanego zadania inwestycyjnego, na którego wykonanie zostały ujęte w budżecie środki finansowe. Wykonywanie budżetu, w ramach którego mieści się również dokonywanie wydatków, należy bowiem do wójta, a nie rady gminy. Istotne jest, aby organ wykonawczy przy realizacji danej inwestycji nie przekroczył limitu ustalonego przez organ stanowiący (por. wyrok WSA w Warszawie z 12 marca 2022 r., II SA/Wa 1234/21).

W uchwale Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Krakowie z 15 maja 2023 r. (nr 25/2023) wskazano, że upoważnienie wynikające z ww. przepisu prawa należy, w ocenie Kolegium, identyfikować z kompetencją rady do podejmowania uchwał stanowiących o zaciąganiu zobowiązań o charakterze inwestycyjnym, wykraczających poza rok budżetowy. Wskazany przepis prawa nie upoważnia zatem Rady do niewyrażania zgody na realizację zadania, czy też sposobu jego realizacji. Przepis art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, z późn. zm.) wyrażający zasadę legalizmu stanowi, że „organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa”. Kompetencje do stanowienia w określonym zakresie muszą wynikać wprost z przepisów prawa, a organ władzy publicznej nie może ich domniemywać, interpretując dany przepis w sposób rozszerzający.

W uchwale Kolegium RIO w Katowicach z 20 czerwca 2022 r. (nr 30/2022), podano zaś, że: Stosownie do treści przepisu art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. e ustawy o samorządzie gminnym do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy. Zgodnie zaś z art. 58 ust. 1 ww. ustawy, uchwały i zarządzenia organów gminy dotyczące zobowiązań finansowych wskazują źródła, z których zobowiązania te zostaną pokryte. Podjęta przez Radę Gminy Brzozowej w Brzozowej uchwała Nr 15/2021 w sprawie zabezpieczenia w budżecie na rok 2022 środków finansowych, nie wskazuje ani kwoty zaciąganego przez Gminę zobowiązania, ani źródła z których to zobowiązanie zostanie pokryte. Należy zauważyć również, iż w § 2 badanej uchwały, zachodzi sprzeczność w wyrażeniu woli przez Radę Gminy Brzozowej w Brzozowej, albowiem z jednej strony Rada postanawia, iż przedmiotowa uchwała ma charakter intencyjny (a więc wyraża zamiar, wolę, czy deklarację o charakterze niezobowiązującym), z drugiej zaś stromy Rada wyraźnie jednak zaznacza, iż podejmowana uchwała stanowi gwarancję realizacji ujętego w niej zadania inwestycyjnego (a więc mowa o czymś pewnym, stanowiącym zobowiązanie do określonego zachowania lub podjęcia konkretnych działań). W ocenie Kolegium Izby, to co uważane jest przez Radę Gminy Brzozowej za uchwałę intencyjną, w istocie rzeczy jest uchwałą prawnie kształtującą.

W uchwale Kolegium RIO w Łodzi z 10 lipca 2021 r. (nr 35/2021, źródło: www.rio.lodz.pl) m.in. wskazano, że: Wskazany w podstawie prawnej art. 18 ust. 2 pkt 9 lit.e ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym do wyłącznej właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczących zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy nie stanowi podstawy do podjęcia uchwały o zabezpieczeniu środków w budżecie Gminy Kwiatowej na rok 2023. Kolegium wskazuje, iż brak jest podstaw prawnych do podjęcia przez organ stanowiący uchwały w sprawie zabezpieczenia środków w budżecie 2023 roku w związku ze staraniami o pozyskanie dofinansowania do projektu realizowanego w ramach RPO. Organ stanowiący nie posiada także podstaw prawnych do zobowiązywania w formie odrębnej uchwały organu wykonawczego do ujmowania zadań w budżecie kolejnego roku budżetowego. Czynności takie winny być dokonywane w ramach pracy nad uchwałą budżetową czy uchwałą w sprawie wieloletniej prognozy finansowej. Na obecnym etapie roku budżetowego Wójt jako organ wykonawczy realizuje zadania uchwalone przez organ stanowiący w budżecie 2024 roku, a w zakresie przekraczającym ten rok budżetowy w ramach założeń Wieloletniej Prognozy Finansowej przyjętej przez Radę Miejską na lata 2024-2030.

Uchwała w ww. zakresie może dotyczyć m.in. tzw. pomocy finansowej dla innej jednostki samorządu terytorialnego. Skoro zaś mowa o pomocy finansowej warto przypomnieć kluczowe regulacje prawne związane z tym finansowaniem. Na uwagę zasługują w tym zakresie regulacje prawne art. 216 ust. 2 pkt 5 oraz art. 220 FinPubU. Z treści tych norm wynika, że wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na: pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu terytorialnego, określoną odrębną uchwałą przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. Nadto z budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być udzielona innym jednostkom samorządu terytorialnego pomoc finansowa w formie dotacji celowej lub pomoc rzeczowa. Podstawą udzielenia pomocy, o której mowa w ust. 1, jest umowa. Spory w zakresie zwrotu dotacji rozstrzygają sądy powszechne. Zatem, przywołane wyżej regulacje prawne stwarzają prawne ramy udzielania pomocy finansowej pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego.

W zakresie § 2 – zgodnie zaś z art. 58 ust. 1 SamGminU, uchwały i zarządzenia organów gminy dotyczące zobowiązań finansowych wskazują źródła, z których zobowiązania te zostaną pokryte. Brak wskazania w uchwale w sprawie zaciągnięcia pożyczki źródła pokrycia zobowiązań stanowi rażące naruszenie prawa. Rada gminy ma swobodę w określeniu źródła spłaty zaciąganego zobowiązania. Co do zasady, wchodzą w grę źródła dochodów określone w przepisach ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1526 ze zm.). W art. 4 tej ustawy postanowiono zaś, że źródłami dochodów własnych gminy są: 1) wpływy z podatków: od nieruchomości, rolnego, leśnego, od środków transportowych, dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej, od spadków i darowizn, od czynności cywilnoprawnych; wpływy z dodatkowego zobowiązania podatkowego związanego z unikaniem opodatkowania w podatkach określonych w pkt 1 lit. a-d; 2) wpływy z opłat: targowej, reklamowej, miejscowej, od posiadania psów, eksploatacyjnej, skarbowej - w części określonej w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. – Prawo wodne i Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2021 r. poz. 2233), innych stanowiących dochody gminy, uiszczanych na podstawie odrębnych przepisów; 3) dochody uzyskiwane przez gminne jednostki budżetowe oraz wpłaty od gminnych zakładów budżetowych; 4) dochody z majątku gminy; 5) spadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy; 6) dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach; 7) 38,72% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej; 8) odsetki od pożyczek udzielanych przez gminę, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej; 9) odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody gminy; 10) odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych gminy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej; 11) dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego; 12) inne dochody należne gminie na podstawie odrębnych przepisów.

W zakresie § 3 – czynności związane z wykonywaniem uchwały pozostają w gestii organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego, czyli np. wójta gminy w gminie.

W zakresie § 4 – uchwała dotycząca zaciągnięcia zobowiązania nie jest aktem prawa miejscowego, a zwykłym aktem woli przyjmowanej przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. Stąd wchodzi w życie z dniem podjęcia, nie stosuje się w tym zakresie regulacji prawnych związanych ze stosowaniem vacatio legis z ustawy z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1215).