Postanowienie w sprawie wniosku o przesłuchanie małoletniego

1 Ds. 123/23

1 Ds. 123/23

Postanowienie

Marzec 2024 r.

Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu, V Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Anna Kowalska

po rozpoznaniu wniosku Prokuratora z 15 lutego 2024 r. o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania małoletniej pokrzywdzonej Zuzanny Nowak w trybie art. 185a § 1 i 2 KPK

na podstawie art. 185a § 1 i 2 KPK a contrario

postanawia

wniosku prokuratora o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania małoletniej pokrzywdzonej Zuzanny Nowak na obecnym etapie postępowania nie uwzględnić.

Uzasadnienie

W ocenie Sądu wniosek prokuratora, w świetle treści art. 185a KPK jest przedwczesny. Myśl przewodnia normy art. 185a KPK jest dość oczywista – jest nią dążenie do maksymalnego ograniczenia wypadków angażowania małoletnich pokrzywdzonych w czynności procesowe, a w szczególności czynność ich procesowego przesłuchania. Ustawodawca niewątpliwie dążył do tego, by przesłuchanie małoletniego pokrzywdzonego było dowodową „ostatecznością”. Minimalizacja zasięgu czynności procesowych odbywa się w konstrukcji ww. normy na kilku etapach. Przede wszystkim trzeba podkreślić, że wprowadzona została zasada jednorazowego przesłuchania takiego świadka w toku całego postępowania karnego. Zasada ta nie może znaleźć zastosowania, m.in. wtedy jeśli osoba „oskarżona” („podejrzana”) nie miała „obrońcy” w czasie przeprowadzania czynności przesłuchania małoletniego. A zatem cel sformułowany przez ustawodawcę w przepisie art. 185a KPK realnie może zostać osiągnięty z bardzo dużym prawdopodobieństwem, gdy w sprawie występuje już osoba „podejrzana” (oskarżona) i gdy jest ona reprezentowana przez obrońcę (uprawnionego wówczas do udziału w przesłuchaniu małoletniego świadka). Ujmując rzecz odwrotnie – gdy w sprawie nie występuje jeszcze „podejrzany” reprezentowany przez obrońcę, ryzyko zaistnienia konieczności ponownego przesłuchania małoletniego świadka jest wysokie.

Z powyższego więc płynie kolejny wniosek – przed przesłuchaniem małoletnich świadków (pokrzywdzonych) należy zgromadzić jak najobszerniejszy materiał dowodowy z innych źródeł, by na jego podstawie dokonać wszechstronnej oceny, czy istnieją podstawy do przedstawienia komuś zarzutów. Przesłuchanie małoletnich nie może być natomiast (co do zasady) niejako pierwszym dowodem, do którego sięga Prokurator na etapie, na którym brak jeszcze podstaw dowodowych do postawienia zarzutu bądź umorzenia postępowania. W przekonaniu Sądu, przesłuchanie małoletnich w fazie in rem jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy po przeprowadzeniu wszystkich innych, istotnych i dostępnych dowodów, Prokurator w dalszym ciągu nie znajduje przekonujących podstaw do postawienia komuś zarzutów albo do umorzenia postępowania. Przesłuchanie małoletniego w fazie in rem jest więc swoistą ostatecznością w ramach postępowania dowodowego, a nie może być wykorzystywane jako tego postępowania „otwarcie”.

Analiza akt sprawy niniejszej wskazuje jednoznacznie, że dotychczas Prokurator nie przeprowadził żadnego dowodu poza przyjęciem zawiadomienia od matki małoletniej. Sąd zwraca uwagę, że do popełnienia przestępstwa miało dochodzić w 2023 roku, bo od stycznia 2023 r. do grudnia 2023 r. Prokurator nie ustalił, kto w tym czasie sprawował opiekę nad małoletnią, czy w mieszkaniu przebywała wówczas kolejna córka, czy nie była ona świadkiem zdarzeń opisywanych przez zawiadamiającą.

Wobec powyższego, jeśli w oparciu o tak zebrany w sprawie materiał dowodowy prokurator dostrzega podstawy do przedstawienia zarzutu ojcu dziewczynki, to w takim wypadku powinno zostać wydane postanowienie o przedstawianiu zarzutów i przesłuchanie go jako podejrzanego, umożliwiając tym samym prawo do obrony.

Na marginesie wskazać należy, że okolicznością przemawiającą za nie uwzględnieniem przedmiotowego wniosku jest także to, iż po przeprowadzeniu dowodu z przesłuchania ojca małoletniej najistotniejszą kwestią przesłuchania pokrzywdzonej byłoby jej ustosunkowanie się do wersji prezentowanej przez podejrzanego, co mogłoby prowadzić do ponownego przesłuchania pokrzywdzonej, a to z kolei stałoby w sprzeczności z art. 185a KPK. Ponadto Sąd wskazuje, na okoliczności wynikające z prawa do obrony. Jeśli Prokurator zdecyduje się na postawienie zarzutów obrońca ma prawo uczestniczyć w przesłuchaniu pokrzywdzonej i do zadawania jej pytań.

Wobec powyższych względów wniosek Prokuratora na tym etapie postępowania, jako zdecydowanie przedwczesny, nie zasługiwał na uwzględnienie.

SSR Anna Kowalska