Wniosek o uchylenie lub zmianę środków zapobiegawczych

Jan Kowalski                                                                    ul. Kwiatowa 12, 00-001 Warszawa, dnia 15 marca 2024 r.

adwokat

Kancelaria Adwokacka

ul. Polna 34, 00-002 Warszawa

tel. 123-456-789

obrońca

Anna Nowak

Sąd Rejonowy

w Warszawie

Wydział II Karny

WNIOSEK

o uchylenie albo zmianę środków zapobiegawczych w postaci dozoru policji, zakazu

opuszczania kraju oraz poręczenia majątkowego

Na podstawie art. 254 k.p.k. wnoszę o uchylenie lub zmianę środków zapobiegawczych w postaci dozoru policji, zakazu opuszczania kraju połączonego z zatrzymaniem paszportu oraz poręczenia majątkowego w kwocie 10 000 zł, które zostały zastosowane postanowieniem Prokuratury Rejonowej Warszawa-Śródmieście w Warszawie z dnia 15 stycznia 2024 r. wobec Anny Nowak oskarżonej o czyny określone w art. 286 § 1 i art. 270 § 1 k.k.

albo

o zmianę ww. środków zapobiegawczych na poręczenie osobiste określone w art. 257 k.p.k.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 15 stycznia 2024 r. Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście w Warszawie zastosowano wobec Anny Nowak, podejrzanej wówczas o czyny określone w art. 286 § 2, art. 270 § 2 i art. 278 § 1 k.k. dozór policji, zakaz opuszczania kraju połączony z zatrzymaniem paszportu oraz poręczenie majątkowe w kwocie 10 000 zł.

W dniu 1 marca 2024 r. Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście umorzył śledztwo przeciwko Annie Nowak w części dotyczącej art. 278 § 1 k.k. (art. 278 § 2 k.k.) wobec stwierdzenia, że nie popełniła ona zarzucanego mu czynu, w pozostałej zaś części skierował przeciwko niej akt oskarżenia. Tak istotna zmiana jaką niewątpliwie stanowiło wyeliminowanie najpoważniejszego z przedstawionych zarzutów nie skłoniła jednak Prokuratury Rejonowej Warszawa-Śródmieście do rozważenia możliwości uchylenia czy zmiany zastosowanych środków zapobiegawczych. W konsekwencji oskarżona nie może opuszczać na dłużej swego miejsca zamieszkania w Warszawie (ma obowiązek meldować się 3 razy w tygodniu na Komisariacie Policji Warszawa-Śródmieście), nie może wyjechać poza granice kraju, nie może wreszcie dysponować swymi oszczędnościami, zostały one bowiem jako poręczenie majątkowe umieszczone na koncie depozytowym Prokuratury.

Skumulowanie środków zapobiegawczych zastosowanych wobec Anny Nowak, skutkujące znacznym ograniczeniem swobód obywatelskich staje się zatem w istocie niesprawiedliwą karą, dolegliwością wymierzaną osobie, wobec której zachodzi przecież domniemanie niewinności.

Należy chyba zatem postawić kwestię, czy dalsze utrzymywanie stosowanych wobec oskarżonej środków zapobiegawczych jest celowe i czy ma podstawy prawne. Odpowiedź zdaniem obrony może być tylko jedna: nie ma uzasadnienia dla utrzymywania środków zapobiegawczych zastosowanych wobec Anny Nowak a już z pewnością brak jest przesłanek dla łącznego stosowania tak wielu i tak różnych środków. Winny one zostać uchylone a co najmniej zamienione na taki środek, który zabezpieczając właściwie interesy postępowania karnego nie będzie zbędną uciążliwością dla oskarżonej.

Aby wykazać powyższą tezę obrony należy z konieczności przypomnieć przesłanki, jakimi kierowała się Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście podejmując decyzję o zastosowaniu wobec oskarżonej środków zapobiegawczych. Otóż jak czytamy w uzasadnieniu "Zebrany materiał dowodowy uprawdopodabnia, że podejrzana Anna Nowak dopuściła się zarzucanych mu przestępstw i zachodzi konieczność zapewnienia prawidłowego biegu postępowania w niniejszej sprawie. Uwzględniono ponadto także charakter czynów zarzucanych podejrzanemu". Ani słowa o obawie ucieczki za granicę, obawie ukrywania się, mataczenia czy utrudniania postępowania.

Przesłankami stosowania środków zapobiegawczych wobec Anny Nowak były zatem:

1) prawdopodobieństwo, że popełniła ona zarzucane mu czyny (ogólna przesłanka określona w art. 249 k.p.k.),

2) charakter tychże czynów,

3) potrzeba zapewnienia prawidłowego toku postępowania karnego (ogólna przesłanka z art. 249 k.p.k.).

Ad. 1) Nie czas i nie miejsce, aby polemizować z tezą, iż zebrany materiał dowodowy uprawdopodabnia sprawstwo oskarżonej. Swoje stanowisko w tej materii obrona zaprezentuje po przeprowadzeniu przewodu sądowego. Nie można jednak powstrzymać się od uwagi, że oto w chwili podjęcia decyzji o zastosowaniu wobec Anny Nowak środków zabezpieczających Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście uznał, iż bardzo prawdopodobne jest popełnienie przez oskarżoną trzech przestępstw, po czym postępowanie w części dotyczącej jednego z owych czynów zabronionych, dodajmy, czynów najpoważniejszych, umorzył stwierdzając, że oskarżona jednak ich nie popełniła.

Ad. 2) Niewątpliwie należy podzielić pogląd, iż sprawa przeciwko Annie Nowak ma charakter wyjątkowy: nieczęsto zdarza się bowiem, aby wobec osoby w stosunku do której wysuwane są zarzuty oszustwa, fałszerstwa i kradzieży skierowano ostatecznie akt oskarżenia o oszustwo i fałszerstwo. Nieczęsto też sąd ma do czynienia ze sprawą, w której pomimo wielomiesięcznej pracy i zaangażowania organów ścigania osiągnięto tak mierne wyniki postępowania przygotowawczego. I na tym w zasadzie wyjątkowy charakter tego postępowania się kończy. Nie można natomiast zaakceptować tezy, jakoby charakter przestępstw zarzucanych oskarżonemu miał decydować o zastosowaniu czy utrzymywaniu środków zapobiegawczych. Wydaje się jednak, że oszustwo i fałszerstwo nie są niczym szczególnym w praktyce sądów polskich, zaś sytuacje w których stosowano środki zapobiegawcze wobec sprawców przestępstw określonych w art. 286 i w art. 270 k.k. należały i należą chyba do wyjątkowych.

Ad. 3) Nie ulega wątpliwości, że prawidłowy bieg postępowania karnego to wartość cenna, właśnie zapewnienie niezakłóconego toku czynności procesowych jest racją stosowania środków zapobiegawczych. Powstaje jednak pytanie, jakie zachowania Anny Nowak mogą nasuwać wniosek o konieczności zastosowania wobec niej takich środków. Konkretnej odpowiedzi na to pytanie próżno szukać w uzasadnieniach decyzji o zastosowaniu środków zapobiegawczych czy w postanowieniach o nieuwzględnieniu wniosku o ich uchylenie. Szkoda, ponieważ warunkiem koniecznym zastosowania poszczególnych środków jest wykazanie, że zachodzą ustawowe przesłanki podjęcia takiej decyzji, zaś uzasadnienie podobnego rozstrzygnięcia winno wskazywać konkretne fakty, które skłoniły sąd albo inny organ do podjęcia podobnych kroków.

I tak w wypadku zakazu opuszczania kraju będzie to "obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego za granicą" - art. 252 § 1 k.p.k. Jaki dowód wskazuje na to, że oskarżona zamierza opuścić kraj i pozostać za granicą?

Z kolei podstawą stosowania dozoru policji jest obawa oddalenia się oskarżonego ze swego miejsca zamieszkania. Jaki dowód wskazuje na to, że zamierza to uczynić?

Wreszcie poręczenie majątkowe jest środkiem stosowanym zazwyczaj alternatywnie z tymczasowym aresztowaniem i w zasadzie wówczas, gdy zachodzą podobne podstawy. Jakie okoliczności sprawy nasuwać mogą obawę, że oskarżona będzie mataczyła czy w inny sposób utrudniał postępowanie karne?

Zdaniem obrony stosowanie środków zapobiegawczych wobec Anny Nowak jest zbędne i należy je uchylić. Gdyby jednak Sąd dostrzegał konieczność zabezpieczenia toku postępowania karnego i w związku z tym celowość zastosowania środka zapobiegawczego wnoszę o zmianę środków obecnie stosowanych wobec na poręczenie osobiste określone w art. 257 k.p.k. Gotowość złożenia takiego poręczenia zadeklarował Jan Kowalski zamieszkały w Warszawie przy ul. Długa 1.

Jan Kowalski

adwokat