Zażalenie na postanowienie o poddaniu badaniu sądowo psychiatrycznemu

Warszawa, 12.03.2024

Jan Kowalski

Kancelaria Adwokacka "Lex" w Warszawie

ul. Marszałkowska 15

00-001 Warszawa

obrońca Jana Kowalskiego

oskarżonego z art. 281 k.k.

III K 123/23

Sąd Okręgowy

w Warszawie

III Wydział Karny

Zażalenie

na postanowienie Sądu Okręgowego w Warszawie z 10.03.2024 r. w sprawie Jana Kowalskiego,

oskarżonego z art. 281 k.k., o poddaniu oskarżonego badaniu sądowo-

psychiatrycznemu połączonemu z obserwacją w Mazowieckim Szpitalu Specjalistycznym w Pruszkowie

1. Na podstawie art. 426 § 2 k.p.k. zaskarżam powyższe postanowienie w całości.

2. Na podstawie art. 427 § 1 i art. 438 pkt 2 k.p.k. postanowieniu zarzucam:

- obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na jego treść, a to art. 203 § 1 k.p.k., poprzez zarządzenie obserwacji sądowo-psychiatrycznej, mimo że zgromadzone dowody nie wskazują na duże prawdopodobieństwo popełnienia przestępstwa przez Jana Kowalskiego,

- obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na jego treść, a to art. 203 § 1 k.p.k., poprzez zarządzenie obserwacji sądowo-psychiatrycznej opartej na bezkrytycznym zaaprobowaniu wniosku biegłych, podczas gdy wydanie opinii sądowo-psychiatrycznej jest możliwe w warunkach ambulatoryjnych.

3. Na podstawie art. 437 § 1 k.p.k. wnoszę o zmianę zaskarżonego postanowienia i dopuszczenie dowodu z opinii pisemnej dwóch innych biegłych lekarzy psychiatrów, którzy wypowiedzą się na temat przesłanek zawartych w art. 202 § 5 k.p.k.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w Warszawie, rozpoznając apelację obrońcy oskarżonego Jana Kowalskiego od wyroku Sądu Rejonowego w Warszawie z 15.01.2024 r. (II K 456/22), dopuścił dowód z opinii pisemnej dwóch biegłych lekarzy psychiatrów Anny Nowak i Piotra Wiśniewskiego. Dowód ten został dopuszczony na podstawie dokumentów przedłożonych na rozprawie odwoławczej przez oskarżonego oraz jego oświadczenia, iż leczy się psychiatrycznie.

Biegli wydali opinię, w której stwierdzili, że u oskarżonego rozpoznają cechy otępienne i prawdopodobnie uszkodzenie centralnego układu nerwowego, lecz konkretyzacja wniosków i wydanie ostatecznej opinii może być dokonane dopiero po obserwacji sądowo-psychiatrycznej, o co wnieśli.

Postanowieniem z 10.03.2024 r. Sąd Okręgowy w Warszawie zarządził obserwację sądowo-psychiatryczną oskarżonego w Mazowieckim Szpitalu Specjalistycznym w Pruszkowie na okres 4 tygodni.

Z zaskarżonym postanowieniem nie sposób się zgodzić, albowiem zapadło z rażącym naruszeniem art. 203 § 1 k.p.k.

Zgodnie z art. 203 § 1 k.p.k. sąd może zarządzić badanie stanu zdrowia psychicznego oskarżonego połączone z obserwacją w zakładzie leczniczym tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo. W przedmiotowej sprawie oskarżony wprawdzie został uznany przez sąd pierwszej instancji za winnego popełnienia przestępstwa z art. 281 k.k., lecz głównym dowodem obciążającym były wyjaśnienia współoskarżonego, który miał interes prawny w obciążaniu Jana Kowalskiego. Oprócz wyjaśnień współoskarżonego Adama Zielińskiego brak było jakiegokolwiek innego dowodu sprawstwa i winy oskarżonego. Należy dodać, że Adam Zieliński to osoba wielokrotnie karana, w tym za przestępstwo z art. 233 § 1 k.k., wobec której zostało ponadto wznowione postępowanie karne, gdy została uprzednio skazana w warunkach nadzwyczajnego złagodzenia kary, przewidzianego w art. 60 § 3 k.k. Powyższe prowadzi do wniosku, że oskarżony w dalszym ciągu korzysta z zasady domniemania niewinności i oparcie rozstrzygnięcia na wskazanym dowodzie nie przesądza jeszcze o istnieniu dużego prawdopodobieństwa popełnienia przestępstwa.

Niezależnie od powyższej argumentacji Sąd wydający zaskarżone orzeczenie dopuścił się obrazy art. 203 § 1 k.p.k. także i w ten sposób, iż zarządził obserwację sądowo-psychiatryczną oskarżonego, podczas gdy wystarczające byłoby dopuszczenie dowodu z opinii innych biegłych, którzy mogliby wydać opinię na podstawie badania ambulatoryjnego. Biegli w swojej opinii w żaden sposób nie przekonali bowiem, iż warunkiem koniecznym wydania opinii jest uprzednia obserwacja oskarżonego w warunkach zakładu leczniczego. Takimi okolicznościami nie mogą być: konieczność wykonania kilku badań oskarżonego, które są rozciągnięte w czasie, czy trudności organizacyjne w przeprowadzeniu jednorazowo wszystkich niezbędnych badań. Należy wskazać, że oprócz badań jednorazowych i badań połączonych z obserwacją sądowo-psychiatryczną istnieje jeszcze możliwość badań przeprowadzanych w ciągu kilku nawet dni, w określonych godzinach, ale w taki sposób, aby badany mógł spędzać wieczory i noce w miejscu zamieszkania, aby nie narażać go na zbędny, ale i znaczny stres związany z przebywaniem w miejscu odosobnienia i wśród osób nierzadko poważnie chorych psychicznie. Zarządzenie obserwacji sądowo-psychiatrycznej stanowi ultima ratio i powinno być stosowane oględnie i tylko wówczas, gdy istnieje ku temu bezwzględna konieczność, nie zaś gdy istnieją bliżej niedookreślone trudności, przede wszystkim o charakterze organizacyjnym.

W tym stanie rzeczy zażalenie jest w pełni zasadne i dlatego zasługuje na uwzględnienie.

Jan Kowalski