Zażalenie na umorzenie dochodzenia

Radca prawny Jan Kowalski                                              ul. Polna 12, 00-001 Warszawa, dnia 15 marca 2024 r.

kurator procesowy

reprezentujący małoletnią Annę Nowak

na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Warszawie

z dnia 10 lutego 2024 roku w sprawie I Ns 123/24

ul. Kwiatowa 23, 00-002 Warszawa

Do Prokuratury Okręgowej w Warszawie

ul. Marszałkowska 1, 00-003 Warszawa

za pośrednictwem

Prokuratora Prokuratury Rejonowej

w Warszawie

II K 456/24

ZAŻALENIE

na postanowienie Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Warszawie z dnia

5 marca 2024 r. o umorzeniu dochodzenia w sprawie II K 456/24

Działając jako kurator procesowy małoletniej pokrzywdzonej Anny Nowak, ustanowiony postanowieniem Sądu Rejonowego w Warszawie z dnia 10 lutego 2024 r. w sprawie I Ns 123/24, na podstawie art. 306 § 1a pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 325a § 2 k.p.k. i art. 465 § 2a k.p.k., zaskarżam postanowienie z dnia 5 marca 2024 r. o umorzeniu dochodzenia w sprawie II K 456/24 w zakresie jego punktów: II i III.

Zaskarżonemu rozstrzygnięciu na podstawie art. 438 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 427 § 2 k.p.k. zarzucam obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. naruszenie art. 60 § 1 k.p.k. poprzez błędną jego wykładnię prowadzącą do uznania, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodzi przesłanka interesu społecznego w objęciu ściganiem z urzędu czynu ściganego z oskarżenia prywatnego, co skutkowało niewłaściwym zastosowaniem tego przepisu i umorzeniem postępowania w zakresie czynów z art. 216 § 1 k.k. i z art. 217 § 1 k.k. popełnionych na szkodę Anny Nowak.

W oparciu o powyższy zarzut, stosownie do treści art. 427 § 1 k.p.k., wnoszę o uchylenie zaskarżonego postanowienia w zakresie jego punktów: II i III i przekazanie sprawy Prokuratorowi Prokuratury Rejonowej w Warszawie celem objęcia ściganiem z urzędu czynów: z art. 216 § 1 k.k. i z art. 217 § 1 k.k. na szkodę Anny Nowak i przeprowadzenia w tym zakresie postępowania.

UZASADNIENIE

Prokuratura Rejonowa w Warszawie nadzorowała dochodzenie w sprawie II K 456/24, dotyczącej znęcania się nad małoletnią Anną Nowak. Dochodzenie to zostało umorzone postanowieniem Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Warszawie z dnia 5 marca 2024 r., doręczonym mi jako kuratorowi reprezentującemu małoletnią pokrzywdzoną w dniu 7 marca 2024 r.

W punkcie II zaskarżonego postanowienia umorzono dochodzenie w sprawie znieważenia w bliżej nieustalonym czasie, nie później niż do dnia 20 lutego 2024 r. w Warszawie małoletniej Anny Nowak poprzez zwrócenie się do niej słowami powszechnie uznawanymi za obelżywe w jej obecności, tj. o czyn z art. 216 § 1 k.k. W punkcie III zaś umorzono dochodzenie w sprawie naruszenia w bliżej nieustalonym czasie, nie później niż do dnia 20 lutego 2024 r. w Warszawie nietykalności cielesnej małoletniej Anny Nowak, t. o czyn z art. 217 § 1 k.k. W obu przypadkach podstawą takiej decyzji procesowej było stwierdzenie, że brak jest interesu społecznego w objęciu czynu ściganiem z urzędu (art. 322 § 1 k.p.k. i art. 60 § 1 k.p.k. a contrario).

W ocenie skarżącego przedmiotowe dochodzenie we wskazanym wyżej zakresie zostało umorzone niezasadnie, organ procesowy dopuścił się bowiem naruszenia art. 60 § 1 k.p.k., polegającego na błędnej wykładni przesłanki interesu społecznego ujętej w tym przepisie, a w konsekwencji tego błędnym zastosowaniu wskazanego przepisu.

Wskazać należy, iż jakkolwiek ocena istnienia interesu społecznego należy do Prokuratora, podejmującego w tym zakresie autonomiczną decyzję - to jednak nie można przyjąć, by decyzja ta nie podlegała żadnej kontroli procesowej i nie wymagała dla swej zasadności wskazania podstaw uznania niewystąpienia przesłanki z art. 60 § 1 k.p.k.

W piśmiennictwie podkreśla się niemożność wyczerpującego wyliczenia sytuacji, które właśnie ze względu na „interes społeczny” wymagają interwencji prokuratora. Nie znaczy to, aby nie trzeba było poszukiwać jakichś ogólnych kryteriów pozwalających na ustalenie, że in concreto występuje „interes społeczny” w rozumieniu § 1 art. 60. (tak: Adam Zieliński [w:] Piotr Hofmański, Krzysztof Stefański, Andrzej Zoll, Stanisław Zabłocki, Ryszard Zawłocki, Paweł Wiliński, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. T. 1, Wolters Kluwer, 2023, LEX/el. 1234567). W tym miejscu warto także odwołać się do treści wytycznych Prokuratora Generalnego z dnia 1 stycznia 2020 (DGPR/070/20) w sprawie udziału prokuratora w sprawach o przestępstwa prywatnoskargowe. Zgodnie z punktem 4. wytycznych, oceniając, czy interes społeczny wymaga objęcia ściganiem z urzędu przestępstwa prywatnoskargowego, Prokurator bierze pod uwagę w szczególności okoliczności odnoszące się do osoby pokrzywdzonego, w tym zwłaszcza jego zdolność do realizacji uprawnień w zakresie oskarżenia prywatnego, uwzględniając w szczególności nieporadność ze względu na wiek, chorobę, kalectwo, zależność od sprawcy i szczególnie trudną sytuację życiową.

W ocenie skarżącego sytuacja faktyczna zaistniała w przedmiotowej sprawie powoduje, iż objęcie przedmiotowego czynu ściganiem z urzędu leży w interesie społecznym z uwagi na okoliczności wskazane powyżej. Pomiędzy małoletnią pokrzywdzoną a ewentualnym sprawcą czynu zachodzi bowiem niewątpliwie stosunek zależności - jak wynika z materiału dowodowego, ewentualnym sprawcą czynu na szkodę małoletniego miałby być jej ojciec. Nadto w przypadku Anny Nowak niemożliwa jest, z uwagi na jej małoletniość, samodzielna realizacja jej uprawnień z oskarżenia prywatnego. Z uwagi zaś na treść art. 98 § 2 pkt 2 k.r.o. nie może tego w imieniu małoletniej uczynić jej matka. W tej sytuacji małoletnia pozbawiona jest możliwości dochodzenia swych uprawnień procesowych.

Jednocześnie, odnosząc się do argumentacji Prokuratora zawartej w zaskarżonym postanowieniu, a dotyczącej możliwości realizacji uprawnień procesowych w zakresie wystąpienia z prywatnym aktem oskarżenia przez jej przedstawiciela ustawowego, podkreślić należy, że uprawnień tych nie może także realizować w imieniu małoletniej kurator.

Podnieść bowiem należy, iż kurator ustanowiony dla małoletniego pokrzywdzonego w postępowaniu karnym, tj. na podstawie art. 99 k.r.o. w zw. z art. 98 § 2 pkt 2 k.r.o., jest jedynie kuratorem procesowym, tj. kuratorem ustanowionym do konkretnej sprawy, w tym przypadku - do postępowania prowadzonego pod sygnaturą II K 456/24, co wynika wprost z treści postanowienia o ustanowieniu mnie kuratorem z dnia 10 lutego 2024, I Ns 123/24 (postanowienie w aktach sprawy). Legitymacja do działania w tym zakresie uległaby rozciągnięciu w razie wniesienia aktu oskarżenia również na jurysdykcyjną jego fazę. Jednakże wygasa ona wraz z prawomocnym zakończeniem postępowania, do którego kurator został ustanowiony, a to na podstawie art. 180 § 2 k.r.o., w świetle którego jeżeli kurator został ustanowiony do załatwienia poszczególnej sprawy, kuratela ustaje z chwilą ukończenia tej sprawy. Tym samym, idąc tropem rozumowania organu procesowego, gdybym uznał za słuszne przedmiotowe postanowienie i odstąpił od wniesienia środka zaskarżenia, to wraz z jego uprawomocnieniem się utraciłbym legitymację do działania w interesie małoletniej pokrzywdzonej Anny Nowak. Ewentualna sprawa wynikła z wniesienia prywatnego aktu oskarżenia byłaby z procesowego punktu widzenia sprawą nową, do występowania w której nie byłbym legitymowany. Z uwagi zaś na wiek pokrzywdzonej oraz wspomnianą treść art. 98 § 2 pkt 2 k.r.o., wyłączającego w takich sprawach możliwość reprezentacji przez przedstawicieli ustawowych, Anna Nowak pozbawiona byłaby jakiejkolwiek reprezentacji, a co za tym idzie, możliwości działania w sprawie. To z kolei zamykałoby drogę do ewentualnego ukarania sprawcy czynów z art. 216 § 1 k.k. i z art. 217 § 1 k.k.

Tym samym w ocenie skarżącego - nie przesądzając na obecnym etapie postępowania, czy do popełnienia czynów z art. 216 § 1 k.k. i z art. 217 § 1 k.k. na szkodę Anny Nowak istotnie doszło – konieczne jest objęcie przez Prokuratora ściganiem z urzędu przedmiotowego czynu i przeprowadzenie w tym zakresie postępowania przygotowawczego, zakończonego wydaniem odpowiedniej i znajdującej oparcie w zgromadzonym materiale dowodowym decyzji merytorycznej.

Reasumując powyższe rozważania, wnoszę jak na wstępie.

Radca prawny

Jan Kowalski