Instrukcja Bezpiecznego Wykonywania Robót Spawalniczych

INSTRUKCJA BEZPIECZNEGO WYKONYWANIA ROBÓT BUDOWLANYCH – SPAWANIE RĘCZNE ŁUKIEM ELEKTRYCZNYM

Wymagania dla pracownika

Pracę spawacza może wykonywać osoba, która:

 ukończyła 18. rok życia,

 ma odpowiedni stan zdrowia udokumentowany aktualnym orzeczeniem lekarskim o braku przeciwwskazań do pracy na stanowisku spawacza, w tym brak jest przeciwwskazań do wykonywania pracy na wysokości,

 jest w stanie fizycznym i psychicznym, pozwalającym na prawidłowe wykonywanie powierzonego mu zakresu obowiązków,

 została przeszkolona odpowiednio do zakresu powierzonych jej obowiązków z tematyki dotyczącej bhp,

 zna i zrozumiała instrukcję użytkowania oraz instrukcję bezpiecznej obsługi i konserwacji urządzeń wykorzystywanych na stanowisku pracy,

 ma Zaświadczenie o ukończeniu szkolenia albo Świadectwo egzaminu spawacza lub Książkę spawacza.

Uwaga! Zaświadczenie potwierdzające nabycie uprawnień do wykonywania określonych prac spawalniczych powinno zawierać – numer normy według, której odbył się egzamin, metodę spawania, rodzaj złącza i rodzaj spoiny.

Uwaga! Instalowanie, demontaż, naprawy i przeglądy elektryczne urządzeń spawalniczych powinni wykonywać pracownicy z odpowiednimi uprawnieniami w zakresie eksploatacji urządzeń, instalacji i sieci. Użytkownicy urządzeń spawalniczych i osprzętu mogą wykonywać tylko bieżące konserwacje, określone w instrukcjach eksploatacyjnych.

Niezbędne wyposażenie

1. Spawacz ma do dyspozycji:

 przyłbice spawalnicze, tarcze spawalnicze bądź kaptury spawalnicze posiadające filtr dobrany następująco:

Natężenie prądu [A] – stopień ochrony Proces spawania filtru

Elektrody otulone 20 A–40 A –9 40 A–80 A – 10 80 A–175 A – 11 175 A–300 A – 12 300 A–500 A – 13 powyżej 500 A – 14

 rękawice spawalnicze,

 obuwie dla spawaczy wyposażone w podnoski i klapy zapinane na bezpieczne sprzączki,

 niepalną odzież dla spawaczy oraz fartuch dla spawaczy,

 hełm ochronny.

Uwaga! Stałe stanowisko spawalnicze, na którym istnieje możliwość emisji szkodliwych pyłów i gazów, wyposażyć w instalację wentylacji stanowiskowej.

Uwaga! Bezpośredni nadzór nad bhp na stanowiskach pracy sprawują odpowiednio Kierownik Budowy oraz Brygadzista, stosownie do zakresu obowiązków.

2. Prace:

 na wysokości,

 w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych,

 prowadzone bez wstrzymania ruchu Elektrociepłownia Miejska S.A. lub jego części,

 przy użyciu materiałów niebezpiecznych zaliczono do prac szczególnie niebezpiecznych. Kierownik Robót określa szczegółowe wymagania bhp przy wykonywaniu tych prac, w szczególności zapewnia:

 bezpośredni nadzór nad ich wykonywaniem przez wyznaczone osoby;

 odpowiednie środki zabezpieczające;

 instruktaż pracowników obejmujący w szczególności: o bezpieczne metody pracy, o kolejność wykonywania zadań, o wymagania bhp przy poszczególnych czynnościach;

 dostęp do miejsc wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych jedynie przez osoby upoważnione i odpowiednio poinstruowane.

Eksploatacja sprzętu do spawania elektrycznego

Czynności przed rozpoczęciem pracy

Przed rozpoczęciem pracy spawacz:

 zapoznaje się z dokumentacją wykonawczą i zakresem planowanych prac,

 planuje kolejność prac spawalniczych i przygotowuje odpowiednie do tego elektrody,

 przygotowuje odpowiednie szkła do maski spawalniczej,

 kontroluje stan połączeń instalacji spawalniczej oraz uchwytu elektrody.

Uwaga! Sprawdzić, czy wykonywane prace nie będą zagrażały bezpieczeństwu otoczenia. W tym celu skontrolować, czy podczas spawania na ścianie, po drugiej jej stronie nie nastąpi zapalenie, a wszelkie zauważone nieprawidłowości natychmiast zgłosić Kierownikowi Robót.

Czynności podczas spawania

1. Sprzęt do spawania elektrycznego powinien spełniać wymagania przepisów o systemie oceny zgodności oraz być użytkowany zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową.

2. Przed rozpoczęciem spawania sprawdzić prawidłowość połączeń przewodów i przyłączenia końcówki przewodu roboczego do uchwytu.

3. Do zasilania uchwytu elektrody i do masy stosować wyłącznie przewody oponowe – spawalnicze, o właściwie dobranym przekroju.

4. Połączenie kilku spawalniczych źródeł energii nie może powodować przekroczenia, w stanie bez obciążenia, dopuszczalnego napięcia pomiędzy obwodami wyjściowymi połączonych źródeł energii.

5. Obwód prądu spawania nie powinien być uziemiony, z wyjątkiem przypadków, gdy przedmioty spawane są połączone z ziemią.

6. Przewody spawalnicze łączące przedmiot spawany ze źródłem energii powinny być połączone bezpośrednio z tym przedmiotem lub oprzyrządowaniem, jak najbliżej miejsca spawania.

7. Podczas prac spawalniczych wewnątrz pomieszczeń, gdzie występuje zagrożenie porażenia prądem elektrycznym:

 stosować spawalnicze źródła energii spełniające wymagania dotyczące dopuszczalnej wartości napięcia bez obciążenia, oznakowane przez producenta zgodnie z PN-EN 60974-1,

 źródła energii sytuować na zewnątrz pomieszczenia,

 wykorzystywać trudno zapalne izolacyjne środki ochronne, jak chodniki i maty izolacyjne.

8. Zabezpieczyć stanowisko pracy ekranami przeciwodblaskowymi i przeciwodpryskowymi.

9. Stanowisko spawalnicze, na którym są stosowane ręczne uchwyty spawalnicze, wyposażyć w osprzęt umożliwiający bezpieczne odłożenie lub zawieszenie uchwytu.

10. Stanowisko spawalnicze do spawania łukowego elektrodami otulonymi wyposażyć w pojemnik na resztki (ogarki) elektrod.

11. Stanowisko spawalnicze zlokalizowane na otwartej przestrzeni zabezpieczyć przed działaniem czynników atmosferycznych, a jego otoczenie chronić przed promieniowaniem łuku elektrycznego.

12. Stanowisko na otwartej przestrzeni zabezpieczyć przed szkodliwym działaniem światła na wzrok osób postronnych.

13. Spawany przedmiot mocować i ustawiać pewnie tak, aby uniemożliwić jego przesuniecie lub przewrócenie się.

14. Przy odbijaniu żużla używać młotków igłowych i okularów ochronnych.

Uwaga! W razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia przy wykonywaniu powierzonej pracy pracownik ma prawo przerwać pracę, powiadamiając o tym Kierownika Robót.

Czynności i zachowania zabronione

Spawaczowi zabrania się:

 chwytać gorące przedmioty przed i po spawaniu,

 zawieszać przewody spawalnicze na ramionach lub kolanach oraz prowadzić je bezpośrednio przy innych częściach ciała,

 trzymać pod pachą uchwyt do elektrody podczas przerw w pracy,

 naprawiać uszkodzone przewody elektryczne,

 odsuwać maskę spawalniczą zbyt daleko od twarzy, odkładać ją przed zgaśnięciem łuku oraz zapalać łuk przed zabezpieczeniem twarzy,

 spawać bez prawidłowego uziemienia spawanego elementu,

 stosować prowizoryczne połączenia urządzeń spawalniczych,

 używać niewłaściwych, uszkodzonych i zaoliwionych narzędzi oraz pomocy warsztatowych.

Uwaga! Podłoga na stanowisku roboczym nie może być mokra, śliska, nierówna, zanieczyszczona śmieciami lub zatarasowana.

Czynności po zakończeniu pracy

Po zakończeniu pracy spawacz powinien:

 wyłączyć spawarkę spod napięcia,

 sprawdzić, czy podczas pracy nie zaprószył ognia,

 usunąć końcówki elektrod oraz żużel spawalniczy,

 uporządkować stanowisko, w tym sprzęt spawalniczy i pomoce warsztatowe.

Prace prowadzone bez wstrzymania ruchu Elektrociepłownia Miejska S.A. lub jego części

Uwaga! Spawanie wykonywane w ramach robót prowadzonych bez wstrzymania ruchu Elektrociepłownia Miejska S.A. lub jego części prowadzić wyłącznie na podstawie pisemnego pozwolenia wydanego w trybie ustalonym u danego Kierownika Wydziału.

1. Teren prowadzenia robót wydzielić i wyraźnie oznakować.

2. W miejscach niebezpiecznych umieścić znaki informujące o rodzaju zagrożenia oraz stosować środki zabezpieczające przed skutkami zagrożeń (siatki, bariery itp.).

3. Stanowiska, na których są wykonywane prace spawalnicze powodujące rozprysk iskier, żużla lub gorących cząstek stałych, zabezpieczyć przed możliwością wywołania pożaru w strefie rozprysku, z uwzględnieniem przestrzeni poniżej stanowiska.

4. Podczas cięcia przedmiotów zamontowanych na kozłach stosować blachy chroniące nogi spawacza przed oparzeniem.

Prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych

Uwaga! Podjęcie i prowadzenie pracy w zbiornikach, kanałach, studniach, studzienkach kanalizacyjnych, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych zamkniętych przestrzeniach może nastąpić jedynie na podstawie pisemnego pozwolenia wydanego w trybie ustalonym przez Kierownika Działu BHP.

1. Zbiorniki, studnie, studzienki kanalizacyjne, wnętrza urządzeń technicznych i inne zamknięte przestrzenie opróżnić i wstępnie oczyścić przez przemycie, przedmuchanie parą lub gazem obojętnym oraz przedmuchanie powietrzem.

Uwaga! Przedmuchiwanie tlenem jest niedopuszczalne.

2. Zbiorniki lub naczynia, w których były przechowywane ciecze lub gazy łatwo zapalne bądź trujące, należy oczyścić z resztek gazów, cieczy i ich par oraz starannie wymyć lub napełnić wodą albo gazem obojętnym.

3. Przed przystąpieniem do pracy wewnątrz ww. zbiorników i w innych przestrzeniach zamkniętych zbadać zawartość tlenu oraz gazów i par substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne.

4. Przed pracami w kanale lub studzience należy przewietrzyć dany odcinek kanału, pozostawiając otwarte włazy oraz wyłączyć dany odcinek kanalizacyjny, a jeżeli to nie jest możliwe – maksymalnie ograniczyć spływ ścieków.

5. Podczas prac spawalniczych wewnątrz zbiorników, kotłów lub innych pomieszczeń zamkniętych spawacz powinien być asekurowany przez innego pracownika, przebywającego na zewnątrz. Osoba asekurująca powinna być w stałym kontakcie z pracownikiem znajdującym się wewnątrz zbiornika oraz mieć możliwość powiadomienia osób mogących, w razie potrzeby, niezwłocznie udzielić pomocy.

6. Pracownik wchodzący do wnętrza zbiornika, kanału, studni, studzienki kanalizacyjnej, urządzenia technicznego czy innej zamkniętej przestrzeni musi mieć odpowiednie ochrony indywidualne, w szczególności:

 odzież ochronną,

 szelki bezpieczeństwa z linką trzymaną przez osobę ubezpieczającą znajdującą się na zewnątrz zbiornika,

 hełm ochronny,

 sprzęt izolujący ochronny układu oddechowego,

 oświetlenie elektryczne o napięciu bezpiecznym.

Uwaga! Wyposażenie w środki ochrony indywidualnej osoby asekurującej powinno być takie samo, jak pracownika wchodzącego do wnętrza zbiornika.

7. Ochron układu oddechowego nie stosujemy, jeśli:

 zawartość tlenu w powietrzu zbiornika wynosi co najmniej 18%,

 w zbiorniku nie występują substancje szkodliwe dla zdrowia w stężeniu przekraczającym najwyższe dopuszczalne stężenia czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy i nie istnieje niebezpieczeństwo ich wystąpienia podczas przebywania w zbiorniku.

Uwaga! Decyzję o niestosowaniu przez pracowników ochron układu oddechowego w związku ze spełnieniem warunków, o których mowa powyżej, podejmuje Kierownik Działu BHP.

Prace prowadzone na wysokości

1. Prace spawalnicze wolno prowadzić wyłącznie z rusztowań zmontowanych zgodnie z dokumentacją techniczno-ruchową ich producenta.

Uwaga! Nie wolno wychylać się poza obrys zewnętrzny rusztowania.

2. Osoby zatrudnione przy montażu i demontażu rusztowań, w tym rusztowań ochronnych, muszą mieć wymagane uprawnienia (szkolenie i pozytywny wynik sprawdzianu przeprowadzonego przez komisję powołaną przez Instytut Bezpieczeństwa Pracy).

3. Użytkowanie rusztowania jest dopuszczalne po dokonaniu jego odbioru przez Kierownika Budowy lub uprawnioną osobę (dotyczy rusztowań o wysokości powyżej 2 m, licząc od otaczającego poziomu podłogi lub terenu zewnętrznego).

4. Podczas prac montażowych, gdzie prowadzone są roboty spawalnicze można stosować oprócz pomostów montażowych także drabiny rozstawne.

5. Wykonujący roboty w pobliżu krawędzi dachu płaskiego lub dachu o nachyleniu do 20% musi mieć odpowiednie zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości.

6. Wykonujący roboty na dachu o nachyleniu powyżej 20%, jeżeli nie stosuje się rusztowań ochronnych, musi stosować środki ochrony indywidualnej lub inne urządzenia ochronne.

7. Do zabezpieczeń stanowisk przed upadkiem z wysokości stosować ochrony zbiorowe, w szczególności balustrady, siatki ochronne i siatki bezpieczeństwa.

Uwaga! Stosowanie ochron indywidualnych, w szczególności szelek bezpieczeństwa, jest dopuszczalne, gdy nie ma możliwości stosowania środków ochrony zbiorowej.

8. Ochrony indywidualne zapobiegające upadkom z wysokości lub ich skutkom powinny:

 zawierać uprząż i podsystem łącząco-amortyzujący połączony z punktem kotwiczenia;

 być tak dobrane, aby w przewidywanych warunkach ich używania: o droga spadania użytkownika była zminimalizowana, w celu uniknięcia kolizji z przeszkodami, a o siła hamowania nie przekraczała wartości progowej, powyżej której użytkownik mógłby doznać obrażeń ciała lub nastąpiłoby zerwanie lub pęknięcie któregokolwiek z elementów, powodując upadek użytkownika.

9. Ochrony indywidualne powinny utrzymać użytkownika po wyhamowaniu upadku we właściwej pozycji, umożliwiającej oczekiwanie na udzielenie pomocy.

10. Dobierając ochrony indywidualne zapobiegające upadkom z wysokości określić, sposób ewakuacji pracownika po zadziałaniu środka ochrony.

Ręczne prace transportowe

1. Masa podnoszonych i przenoszonych przez jednego pracownika materiałów nie może przekraczać:

 30 kg – przy pracy stałej,

 50 kg – przy pracy dorywczej.

Uwaga! Niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie materiałów o masie przekraczającej 30 kg na wysokość powyżej 4 m lub na odległość przekraczającą 25 m.

2. Przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4 m i masa 30 kg, powinno odbywać się zespołowo, a masa przypadająca na jednego pracownika nie może przekraczać:

 25 kg – przy pracy stałej,

 42 kg – przy pracy dorywczej.

3. Przy zespołowym przenoszeniu przedmiotów należy:

 dobrać pracowników pod względem wzrostu i wieku,

 zadbać o nadzór Brygadzisty w zakresie stosowania odpowiednich sposobów ręcznego przemieszczania przedmiotów i organizacji pracy,

 zapewnić odstępy pomiędzy pracownikami co najmniej 0,75 m.

4. W przypadku zespołowego przenoszenia na ramionach przedmiotów długich i o dużej masie należy zapewnić, aby pracownicy:

 wkładali i opuszczali przenoszony przedmiot jednocześnie i na komendę,

 znajdowali się po jednej stronie przenoszonego przedmiotu,

 używali ochron indywidualnych chroniących ramiona.

5. Przedmioty długie i o dużej masie powinny być przenoszone przy zastosowaniu sprzętu pomocniczego, pozwalającego na ich transport z możliwie najmniejszym unoszeniem ich ponad podłoże.

Uwaga! Niedopuszczalne jest zespołowe przenoszenie przedmiotów na odległość przekraczającą 25 m lub o masie przekraczającej 500 kg.

6. Masa ładunku przemieszczanego na taczce, łącznie z masą taczki, nie może przekraczać:

 100 kg – po twardej nawierzchni oraz

 75 kg – po nawierzchni nieutwardzonej.

7. Sposób ładowania oraz rozmieszczenia ładunków na wózkach i taczkach powinien zapewniać ich równowagę i stabilność podczas przemieszczania.

Uwaga! Niedopuszczalne jest ręczne przemieszczanie ładunków na wózkach bądź taczkach po pochyleniach powierzchni większych niż 8% oraz na odległość większą niż 200 m.

Opracował: Jan Kowalski

Opiniował: Adam Nowak Zatwierdził do stosowania: Piotr Wiśniewski