Instrukcja BHP obsługi wózków podnośnikowych jezdniowych z napędem silnikowym

INSTRUKCJA BHP PRZY OBSŁUDZE PODNOŚNIKOWYCH WÓZKÓW

JEZDNIOWYCH Z NAPĘDEM SILNIKOWYM

Warunki użytkowania

1. Osoba obsługująca wózek powinna być pełnoletnia (mieć ukończone 18 lat), a ponadto:

1. mieć odpowiedni stan zdrowia udokumentowany aktualnym orzeczeniem lekarskim o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na stanowisku operatora wózka jezdniowego podnośnikowego,

2. być w stanie fizycznym i psychicznym pozwalającym na prawidłowe wykonywanie powierzonego jej zakresu obowiązków,

3. zostać przeszkolona odpowiednio do zakresu obowiązków z tematyki dotyczącej bhp,

4. znać i rozumieć karty charakterystyki substancji/preparatów chemicznych stosowanych w procesie pracy,

5. znać i rozumieć instrukcję użytkowania wózka, który obsługuje.

2. Operator powinien mieć wymagane uprawnienia lub zezwolenia.

UWAGA! Uprawnienia operatora w oparciu o rozporządzenie Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650 z 2003 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) wydaje Urząd Dozoru Technicznego.

Rodzaje i zakres kwalifikacji wymaganych przy obsłudze wózków jezdniowych podnośnikowych

Zakres uprawnienia do obsługi określony Szczegółowy zakres – Grupa Kategoria poprzez rodzaj (przeznaczenie) urządzeń możliwe ograniczenia

Wózki III WJO Wózki jezdniowe podnośnikowe jezdniowe prowadzone i zdalnie sterowane podnośnikowe

II WJO Wózki jezdniowe podnośnikowe z wyłączeniem specjalizowanych

I WJO Wózki jezdniowe podnośnikowe, w tym Rodzaj wózka specjalizowane specjalizowanego: – z operatorem podnoszonym wraz z ładunkiem, – ze zmiennym wysięgiem

3. Do obsługi wózka wystarczy imienne zezwolenie wystawione przez pracodawcę, które ważne jest wyłącznie na terenie zakładu pracy tego pracodawcy.

UWAGA! Zezwolenie może być wydane pracownikowi po ukończeniu, z wynikiem pozytywnym, szkolenia dla kierowców wózków zorganizowanego przez pracodawcę, wg programu opracowanego lub zatwierdzonego przez Państwową Inspekcję Pracy.

UWAGA! Zezwolenie spełnia na terenie zakładu rolę zaświadczenia kwalifikacyjnego do obsługi wózków jezdniowych i jest ważne na terenie zakładu pracodawcy, który je wystawił.

4. Obsługujący wózki zasilane gazem oraz pracownicy dokonujący wymiany butli z gazem w wózkach powinni być przeszkoleni w zakresie bezpiecznego użytkowania butli, w tym ich bezpiecznej wymiany. Zakres szkolenia powinien być określony w programach szkolenia dla obsługujących wózki jezdniowe z napędem silnikowym.

5. Jeżeli wózek ma zostać dopuszczony do ruchu na drogach publicznych i spełnia wymagania określone w ustawie Prawo o ruchu drogowym oraz ma dokument potwierdzający zawarcie umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, to obsługujący powinien dodatkowo mieć prawo jazdy kategorii B (na terytorium Polski prawo jazdy kategorii B uprawnia także do kierowania pojazdem wolnobieżnym).

6. Pracownik powinien przystąpić do pracy w odzieży i obuwiu roboczym, rękawicach roboczych, w hełmie ochronnym z paskiem podtrzymującym oraz okularach ochronnych.

Czynności przed rozpoczęciem pracy

1. Przed przekazaniem wózka do użytkowania pracodawca powinien zapewnić kontrolę jego stanu technicznego, w tym kontrolę elementów, układów i mechanizmów, w szczególności należy sprawdzić:

1. prawidłowość działania układów kierowniczego, hamulcowego i napędowego, w tym stan i stopień zużycia kół wózka,

2. działanie mechanizmów podnoszenia oraz osprzętu, w tym, czy widły są prawidłowo wyosiowane,

3. sprawność oświetlenia i sygnalizacji oraz wskaźników umieszczonych w kabinie (wskaźnik naładowania baterii akumulatorów, licznik godzin),

4. prawidłowość działania urządzeń pomiarowo-kontrolnych oraz elementów i urządzeń zabezpieczających kierowcę i osoby współuczestniczące w czynnościach transportowych.

2. Przeprowadzenie kontroli należy odnotować w dokumentach eksploatacyjnych wózka.

UWAGA! Wózki jezdniowe z napędem silnikowym podlegają pod dozór techniczny.

Formy dozoru technicznego i terminy badań technicznych

Forma Termin i rodzaj badania dozoru techniczneg okreso doraźne o we kontrolne

Wózki jezdniowe z wysięgnikiem UDT co 12 miesięcy

Wózki jezdniowe z osobą obsługującą podnoszoną UDT co 12 miesięcy wraz z ładunkiem

Pozostałe wózki jezdniowe podestowe lub z UDT co 12 miesięcy co 6 miesięcy podnośnikowe z mechanicznym siedziskiem dla napędu podnoszenia obsługującego

prowadzone i UDT co 12 miesięcy co 6 miesięcy zdalnie sterowane

Terminy przeglądów konserwacyjnych wózka

Urządzenie transportu bliskiego Termin przeglądu konserwacyjnego

Wózki jezdniowe z wysięgnikiem co miesiąc

Wózki jezdniowe z osobą obsługującą podnoszoną wraz z ładunkiem co miesiąc

Wózki jezdniowe podnośnikowe z podestowe lub z co miesiąc mechanicznym napędem podnoszenia siedziskiem dla obsługującego

prowadzone i zdalnie co miesiąc sterowane

3. Pracownik powinien poddać wózek kontroli pod kątem:

5. wycieków (oleju z układu napędowego i instalacji hydraulicznej lub elektrolitu),

6. pęknięć połączeń spawanych i elementów konstrukcyjnych, a także innych nieprawidłowości, takich jak wgniecenia, wygięcia oraz skręcenia elementów konstrukcyjnych wózka,

7. prawidłowego poziomu: paliwa, oleju hydraulicznego, oleju silnikowego oraz płynu chłodzącego,

8. stan naładowania baterii akumulatorów oraz stan samych akumulatorów (korozja, wycieki elektrolitu),

9. czy w kabinie znajdują się właściwe tabele udźwigu.

UWAGA! Kontroli należy dokonać zgodnie z instrukcją obsługi wózka.

4. Zauważone usterki i zagrożenia należy zgłaszać bezpośredniemu przełożonemu lub konserwatorowi.

5. W miejscu wolnym od przeszkód trzeba przeprowadzić rozruch i kontrolę działania wszystkich systemów wózka.

6. Pracodawca powinien poinformować operatora o specyfice ładunków oraz o warunkach pracy, a w szczególności o:

1. masie ładunków, ich właściwościach fizycznych i chemicznych oraz rodzajach opakowań,

2. zagrożeniach pożarowych, wybuchowych, chemicznych i innych mogących wystąpić w pomieszczeniach, w których wózek ma być eksploatowany,

3. stanie technicznym dróg na trasach przejazdu wózka,

4. organizacji pracy wózka, w tym środkach, jakie należy zastosować dla zachowania bezpieczeństwa podczas pracy.

7. Pracownik powinien wygrodzić i oznakować strefę niebezpieczną pracy wózka, w której istnieje możliwość spadnięcia ładunku.

UWAGA! Pracownik powinien mieć przy sobie aktualne pozwolenie na prowadzenie wózków widłowych.

Zasady bezpiecznej pracy

1. Dopuszczalne jest używanie wózków z silnikiem spalinowym w pomieszczeniach, jeśli substancje szkodliwe wydalane z silnika i hałas związany z pracą nie powodują przekroczenia wartości najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych.

2. W strefie pracy wózka nie mogą przebywać osoby niezwiązane z wykonywaniem prac transportowych.

UWAGA! W razie wejścia do strefy niebezpiecznej osoby postronnej należy natychmiast przerwać pracę do czasu opuszczenia strefy przez tę osobę.

3. Transportowane ładunki powinny być rozmieszczone i zamocowane tak, aby nie stwarzały zagrożeń wypadkowych.

4. Należy dostosować ciężar ładunku do dopuszczalnego udźwigu wózka.

5. Środek ciężkości ładunku powinien znajdować się pomiędzy widłami wózka.

UWAGA! Operacje z ładunkiem zawsze poprzedzać sygnałem dźwiękowym.

6. Wózek należy prowadzić z maksymalną ostrożnością, przestrzegając przepisów ruchu (w tym ograniczeń prędkości), w każdym przypadku z opuszczonym ładunkiem.

7. Zachować szczególną ostrożność na przejazdach przez tory kolejowe i przejścia dla pieszych.

8. Zmiany kierunku jazdy, ruszanie i hamowanie powinny być płynne i ostrożne oraz wykonane ze szczególną ostrożnością.

9. Wysokość podnoszenia oraz udźwig wózka wyposażonego w pomost nie mogą przekraczać wielkości określonych przez producenta.

10. Przewożąc ładunki wysokie, trzeba uważać na wysokość bram.

11. Przewożąc ładunki o dużych gabarytach, należy zwracać uwagę na wolną przestrzeń na drogach transportowych.

UWAGA! Podczas przewożenia ładunków ograniczającą widoczność operator powinien zapewnić sobie pomoc dodatkowych osób.

12. Przy zwożeniu ładunku z pochyłości należy jechać tyłem, a pod górę przodem.

13. Wewnątrz pomieszczeń poruszać się wyłącznie po wyznaczonych trasach.

14. Układać ładunki zgodnie z zasadami bezpiecznego składowania.

15. Dopuszcza się przewożenie osób na wózkach lub przyczepach wyłącznie pod warunkiem, że są one do tego przystosowane przez producenta.

16. Podnoszenie osób przy użyciu wózków podnośnikowych na pomostach dostosowanych i specjalnie zamontowanych do tego celu jest dopuszczalne, o ile dokumentacja techniczno- ruchowa dopuszcza taką możliwość.

17. Przewożenie osób na pomoście wózka specjalistycznego sterowanego z tego pomostu dopuszczalne jest przy użyciu wózka odpowiednio przystosowanego przez producenta.

18. W pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem mogą być używane jedynie wózki specjalnie dostosowane przez producenta do pracy w tych warunkach, oznaczone znakiem (Ex), a po każdej naprawie poddane badaniom w celu stwierdzenia, czy zostały zachowane wymagania specjalnego dostosowania do pracy w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem.

19. Przed rozpoczęciem prac w pomieszczeniach zagrożonych pożarem lub wybuchem oraz związanych z transportem materiałów niebezpiecznych należy dokładnie sprawdzić stan techniczny wózka i współpracujących elementów wyposażenia oraz urządzeń niezbędnych do bezpiecznego wykonania pracy i zapewnienia bezpieczeństwa otoczeniu.

Czynności zakazane

1. Niedopuszczalne jest używanie w pomieszczeniach pracy wózków z silnikami spalinowymi zasilanymi benzyną ołowiową lub zawierającą inne substancje toksyczne.

2. Nie wolno używać wózków w miejscach:

1. o nawierzchni i jej nachyleniu nieodpowiadającym warunkom określonym w ich dokumentacji techniczno-ruchowej,

2. o niesprawdzonej wytrzymałości podłoża lub o wytrzymałości mniejszej niż wymagana dla obciążonego wózka,

3. niedostatecznie oświetlonych, chyba że wózek wyposażony jest w światła odpowiednie do rodzaju i miejsca wykonywanej pracy.

3. Zakazane jest:

1. przewożenie ładunków niedostosowanych do wymiarów platformy ładunkowej,

2. obciążanie wózka ponad jego dopuszczalną ładowność,

3. używanie wózków do pchania innych pojazdów lub do ciągnięcia wózków doczepnych, jeżeli ich liczba lub masa ładunku przekraczają dopuszczalne wartości określone przez producenta.

UWAGA! Kategorycznie zakazane jest prowadzenie wózka w stanie nietrzeźwości.

4. Nie wolno:

1. używać wózków w warunkach niestabilnego lub śliskiego podłoża uniemożliwiającego bezpieczne manewrowanie transportowanym ładunkiem,

2. przechodzić pod uniesionymi widłami wózka,

3. obsługiwać wózków bez urządzeń zabezpieczających lub sygnalizacyjnych,

4. dokonywać samowolnych zmian konstrukcyjnych w wózkach,

5. usuwać tabliczek i naklejek informacyjnych i ostrzegawczych,

6. naprawiać i konserwować wózków będących w ruchu (przy włączonym silniku),

7. odtłuszczać i czyścić powierzchni wózków benzyną etylowaną lub innymi rozpuszczalnikami, których pary mogą tworzyć z powietrzem mieszaniny gazów palnych lub wybuchowych.

5. Niedopuszczalne jest pozostawianie wózka w miejscach niedozwolonych, tarasujących przejścia i drogi ewakuacyjne.

6. Nie wolno przekazywać obsługi wózka osobom nieupoważnionym.

7. Podczas manewrowania zakazane jest palenie papierosów lub wykonywanie innych czynności utrudniających operowanie wózkiem.

UWAGA! Pracodawca jest obowiązany zapewnić odpowiedni nadzór nad pracami przy użyciu wózków, w szczególności prowadzonymi przy przemieszczaniu ładunków mogących stwarzać potencjalne zagrożenie wypadkowe.

Czynności po zakończeniu pracy

1. Pod koniec każdej zmiany roboczej pracownik powinien zgodnie z zaleceniami producenta:

1. uzupełnić olej napędowy w zbiorniku w celu zminimalizowania kondensacji,

2. zaparkować wózek w wyznaczonym do tego miejscu,

3. sprawdzić poziom oleju silnikowego i poziom oleju hydraulicznego,

4. skontrolować stan opon i ciśnienie powietrza w oponach,

5. sprawdzić poziom płynu chłodzącego silnika,

6. zabezpieczyć wózek przed jego przypadkowym uruchomieniem przez osoby nieupoważnione,

7. przygotować wózek do ładowania akumulatorów (w przypadku wózków elektrycznych).

2. W czasie przerw w pracy oraz po jej zakończeniu wózek należy zabezpieczyć przed przypadkowym uruchomieniem przez osoby nieupoważnione.

3. Wpisać uwagi w książce eksploatacji wózka.

Postępowanie w sytuacjach awaryjnych

1. W przypadku stwierdzenia podczas pracy uszkodzenia wózka należy go niezwłocznie unieruchomić poprzez odłączenie wtyczki akumulatora lub włączenie przełącznika zatrzymania awaryjnego.

UWAGA! Niedozwolone jest prowadzenie jakichkolwiek prac naprawczych bez skontaktowania się z bezpośrednim przełożonym.

2. Wózki niesprawne, uszkodzone lub pozostające w naprawie powinny być wycofane z użytkowania oraz wyraźnie oznakowane tablicami informacyjnymi i zabezpieczone w sposób uniemożliwiający ich uruchomienie.

3. Po wystąpieniu awarii należy odnaleźć przyczynę w tabeli zakłóceń zamieszczonej w instrukcji obsługi, a jeżeli awaria nie jest tam opisana trzeba skontaktować się z serwisem producenta.

4. O każdej awarii należy bezzwłocznie powiadomić przełożonego.

5. W przypadku przewrócenia się wózka należy:

1. mocno trzymać się kierownicy obiema rękoma i zaprzeć się nogami o podłogę,

2. utrzymywać ciało, a w szczególności ręce i nogi, w obrębie kabiny wózka,

3. odchylić ciało w kierunku przeciwnym do kierunku spodziewanego upadku.

6. O awarii ostrzec osoby przebywające w sąsiedztwie.

UWAGA! Do pracy można ponownie przystąpić dopiero po usunięciu uszkodzenia i wtórnym sprawdzeniu pracy urządzenia.

7. W razie wypadku udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy, powiadomić przełożonego, a stanowisko pracy pozostawić bez zmian.

8. W razie zauważenia pożaru podjąć próbę jego ugaszenia, zaalarmować otoczenie, 112 i przełożonych.

UWAGA! W przypadku wątpliwości co do stanu bezpieczeństwa pracy, pracownik ma prawo przerwać pracę i zwrócić się do przełożonego o wyjaśnienie zaistniałej sytuacji.

Opracował: Jan Kowalski

Opiniował: Adam Nowak Zatwierdził do stosowania: Anna Wiśniewska