Instrukcja BHP Wykonywania Ręcznych Prac Transportowych

INSTRUKCJA BHP WYKONYWANIA RĘCZNYCH PRAC TRANSPORTOWYCH

Uwagi ogólne

Zgodnie z § 2 pkt 1) rozporządzenia w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym do ręcznych prac transportowych zalicza się każdy rodzaj transportowania lub podtrzymywania przedmiotów, ładunków lub materiałów przez jednego lub więcej pracowników, w tym przemieszczanie ich przez:

 unoszenie,  podnoszenie,  układanie,  pchanie,  ciągnięcie,  przenoszenie,  przesuwanie,  przetaczanie lub  przewożenie.

Wykonywanie ręcznych prac transportowych, takich jak podnoszenie, przenoszenie, pchanie czy ciągnięcie, może skutkować (i często skutkuje):

 wielokrotnym pojawianiem się mikrourazów nakładających się na siebie (kumulujących się w skutkach),  nagłymi urazami ciała powstałymi wskutek jednorazowego obciążenia (czasem bardzo dużymi).

Najbardziej narażonymi na urazy częściami ludzkiego ciała podczas wykonywania ręcznych prac transportowych są: kręgosłup, ramiona, nadgarstki, stopy i dłonie.

Podczas organizacji transportu ręcznego kierujący robotami transportowymi musi brać pod uwagę konieczność zrezygnowania z ręcznego wykonywania podnoszenia i przenoszenia przedmiotów/ładunków w każdym przypadku, gdy:

 ładunek jest: o zbyt ciężki, o za duży, o nieporęczny lub o trudny do utrzymania;

 przedmiot jest niestabilny lub jego zawartość może się przemieszczać;  ładunek przeznaczony do transportu: o jest usytuowany w sposób wymagający trzymania lub operowania w oddaleniu od tułowia pracownika, albo o ma tendencję do wyginania się lub owijania się wokół ciała pracownika; o kształt lub struktura ładunku mogą powodować urazy u pracowników, zwłaszcza w przypadku zderzenia z tym podnoszonym/przenoszonym przedmiotem;  wydatek energetyczny pracownika niezbędny do podniesienia i przemieszczenia ładunku przekracza 3000 kcal (12552 kJ) na zmianę roboczą;  podniesienie i przemieszczenie przedmiotu może zostać wykonane wyłącznie w wyniku skrętów tułowia pracownika;  pozycja pracownika wymaga pochylenia tułowia o kąt większy niż 30°;  ciało pracownika w czasie poszczególnych faz transportu znajduje się w pozycji niestabilnej;  stanowisko pracy lub jego otoczenie uniemożliwiają przemieszczenie przedmiotu na bezpiecznej wysokości lub przy prawidłowej pozycji ciała pracownika;  podłoga lub powierzchnia, na których jest wykonywana praca transportowa, są nierówne, śliskie, albo niestabilne lub mają różne poziomy, co wymusza przemieszczanie przedmiotu na różnych wysokościach;  przemieszczany ręcznie przedmiot ogranicza pole widzenia pracownika;  temperatura, wilgotność i wentylacja w miejscu wykonywania transportu są niezgodne z obowiązującymi przepisami.

Niezbędne procedury i czynności przed przystąpieniem do pracy

1. Przed dopuszczeniem do wykonywania prac należy: a) przeszkolić pracownika w szczególności w zakresie prawidłowych sposobów wykonywania ręcznych prac transportowych, w trybie określonym w rozporządzeniu Zakładu Produkcyjnego "Alfa" z 15.03.2022 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bhp (ZP/BHP/01/2022), b) zapewnić pracownikowi wszystkie niezbędne informacje na temat przemieszczanego przedmiotu, w szczególności jego masy i położenia środka ciężkości, zwłaszcza w przypadku, jeśli masa jest nierównomiernie rozłożona, c) poinformować pracownika o wynikach oceny ryzyka zawodowego oraz o środkach bezpieczeństwa, jakie przedsięwzięto w celu zapobiegania potencjalnym urazom, a zwłaszcza uszkodzeniom kręgosłupa.

2. W każdym przypadku, jeżeli: a) prace związane z przemieszczaniem materiałów są zmechanizowane; b) do podnoszenia, przenoszenia i odkładania używany jest sprzęt wspomagający (pomocniczy); c) przemieszczanie ręczne przedmiotów o masie nie większej niż 5 kg odbywa się sporadycznie w czasie zmiany roboczej:  wyłącznie w płaszczyźnie na wysokości bioder,  tylko na odległość paru kroków; d) większe i nieporęczne materiały są przenoszone zespołowo; e) zadania podczas pracy są urozmaicone i wykonywane w ruchu; f) tempo wykonywania czynności nie jest narzucone (pracownik wykonuje poszczególne etapy prac w swoim tempie); g) te same czynności powtarzane są tylko sporadycznie w czasie godziny; h) przerwy na odpoczynek są możliwe w miarę potrzeb pracownika; i) regularnie lub w zależności od pojawiających się potrzeb prowadzone są szkolenia na temat bezpiecznego wykonywania ręcznych prac transportowych – to w takich przypadkach można uznać, że:

obciążenie ręcznymi pracami transportowymi nie powinno powodować u pracowników:  narażenia na dolegliwości mięśniowo-szkieletowe oraz  nadmiernego zmęczenia;  warunki pracy są właściwe – ryzyko wystąpienia dolegliwości mięśniowych oraz urazów kręgosłupa jest małe.

3. Zapobieganie powstawaniu i kumulowaniu zmęczenia u pracowników polega w dużej mierze na wprowadzaniu odpowiednich przerw w pracy (najważniejsze są tu ich czas i częstotliwość). Wprowadzając przerwy w pracy, kierujący zespołem pracowników powinien przestrzegać dwóch podstawowych zasad: a) dodatkowe przerwy w pracy są wskazane wówczas, gdy występuje jakikolwiek czynnik obciążający z natężeniem większym niż średnie, b) im cięższa fizycznie i bardziej uciążliwa jest praca – tym wcześniej po jej rozpoczęciu powinna wystąpić pierwsza przerwa.

4. W sytuacji gdy: a) ręczne przemieszczanie ładunków zdarza się często w czasie zmiany roboczej, b) masa ręcznie przemieszczanych (podnoszonych lub przenoszonych) materiałów, narzędzi, sprzętu przekracza 10 kg, c) przemieszczanie przedmiotów odbywa się na różnych wysokościach (np. ze względu na gabaryty przenoszonych ładunków i parametry dróg należy zmieniać wysokość, na której ładunek jest transportowany), d) przenoszone materiały nie zawsze są poręczne do trzymania i przenoszenia, e) te same czynności powtarzane są kilkakrotnie w czasie każdej godziny pracy, f) tempo wykonywania poszczególnych czynności jest narzucone, g) nie zawsze pracownik ma czas na wykorzystanie przerwy na odpoczynek, h) szkolenia na temat bezpiecznego wykonywania ręcznych prac transportowych są prowadzone rzadko, tylko w okresach wymaganych przepisami, i) czasem nie ma możliwości nawet zjedzenia posiłku w czasie zmiany ze względu na wymagane terminy, j) tempo wykonywania pracy jest zbyt duże (w wielu sytuacjach) – to obciążenie ręcznymi pracami transportowymi może powodować u części pracowników nadmierne zmęczenie i dolegliwości mięśniowo-szkieletowe. Warunki pracy w tej sytuacji wymagają ponownej, dokładniejszej analizy i oceny – występuje średnie ryzyko wystąpienia dolegliwości i urazów mięśniowych oraz kręgosłupa. Z najmniejszym ryzykiem doznania urazu związane jest podnoszenie ciężarów na wysokość bioder oraz przenoszenie ich blisko ciała.

5. Jeżeli dochodzi do takich sytuacji, że: a) ciężkie materiały i narzędzia, o masie ponad 20 kg, przenoszone są: b) przez ponad połowę zmiany roboczej, c) na odległości większe niż 5 m; d) ciężka praca fizyczna jest wykonywana przez ponad połowę zmiany roboczej; e) sprzęt wspomagający przemieszczanie ciężkich i nieporęcznych ładunków nie jest dostępny pracownikom; f) nie ma możliwości zespołowego przemieszczania dużych i nieporęcznych ładunków; g) przemieszczanie ładunków odbywa się w pozycji pochylonej, z podłogi lub z niskich wysokości, do poziomu ponad głowę; h) przemieszczane ładunki nie mają poręcznych uchwytów; i) te same czynności powtarzane są kilka razy na minutę przez ponad połowę zmiany roboczej; j) tempo wykonywanych czynności jest szybkie i narzucone terminami; k) nie ma czasu na przerwy i spokojne zjedzenie posiłku; l) nie ma szkoleń na temat bezpiecznego wykonywania ręcznych prac transportowych – to obciążenie tak wykonywanymi pracami transportowymi pociąga za sobą duże ryzyko dolegliwości mięśniowo-szkieletowych oraz nadmiernego zmęczenia.

6. Dwa rodzaje obciążeń układu mięśniowo-szkieletowego to obciążenie statyczne oraz obciążenie dynamiczne.

7. W praktyce mamy dwie drogi powstawania urazów. W ten sposób pracownicy mogą doznać: a) urazów kumulacyjnych – powstają w wyniku wielokrotnego i/lub długotrwałego dźwigania nawet niewielkich ciężarów w ciągu kolejnych zmian roboczych, b) urazów ostrych – powstają z reguły w wyniku przekroczenia normatywów dźwigania lub w sytuacji dojścia do wypadku przy pracy (nie są tu wykluczone także przekroczenia normatywów dźwigania).

8. Do pracy należy przystąpić w przydzielonej odzieży roboczej (rękawice odporne na urazy mechaniczne z powierzchnią chwytną, a obuwie z podeszwą antypoślizgową i podnoskiem).

9. Pracownik powinien mieć środki ochrony indywidualnej, w tym – ewentualnie hełm ochronny, maskę przeciwpyłową w miejscach dużego zapylenia, a w przypadku prowadzenia prac w miejscach ruchu pojazdów – także odblaskową kamizelkę ostrzegawczą.

10. Należy sprawdzić powierzchnię, na której ma odbywać się transport ręczny, i przekazać pracownikom informację o ewentualnych zagrożeniach.

11. Skontrolować stan techniczny urządzeń pomocniczych.

12. Pracę należy rozpocząć w miejscach dostatecznie oświetlonych w odpowiedni sposób.

Zasady bezpiecznej pracy

UWAGA! Podczas pracy należy zachować uwagę i koncentrować się wyłącznie na wykonywanych czynnościach.

1. Przemieszczając przedmioty, należy trzymać je jak najbliżej ciała i podnosić przy wyprostowanym kręgosłupie, dbając o to, aby nie wykonywać przy tym skrętów tułowia.

UWAGA! Korzystniej jest podnosić ładunek z pozycji kucznej ze względu na wykorzystywanie mięśni czworogłowych ud, ale trzeba pamiętać, by nie zginać nóg w stawie kolanowym więcej niż do 90°.

2. W trakcie transportu ręcznego – ładunek przemieszczany ręcznie nie może ograniczać pola widzenia pracownika.

Ograniczenie pola widzenia ładunkiem

Źródło: https://www.bhp-gabi.pl

3. Przy pracach związanych z ręcznym przemieszczaniem ładunków musi być zapewniona wystarczająca przestrzeń, zwłaszcza w płaszczyźnie poziomej, umożliwiająca zachowanie prawidłowej pozycji ciała pracownika podczas pracy – niedopuszczalne jest ręczne przemieszczanie przedmiotów przez pomieszczenia, schody, korytarze, albo drzwi zbyt wąskie w stosunku do rozmiarów przenoszonych przedmiotów, jeżeli stwarza to zagrożenia wypadkowe.

4. Powierzchnia, po której są przemieszczane ręcznie ładunki, powinna być równa, stabilna i nieśliska.

5. Każdy przedmiot nieporęczny lub trudny do utrzymania musi być przemieszczany przy użyciu sprzętu pomocniczego.

6. Ostre, wystające elementy transportowanych ładunków powinny być zabezpieczone w sposób zapobiegający powstawaniu urazów.

7. Ładunki, których środek ciężkości po ustawieniu w pozycji do podnoszenia i po podniesieniu znajdowałby się powyżej połowy wysokości przedmiotu, nie mogą być przenoszone ręcznie, chyba że do przeniesienia przedmiotu zastosowane zostaną uchwyty znajdujące się powyżej środka ciężkości.

8. Zwoje taśmy, drutu, kabla itp. materiałów podczas ich przenoszenia powinny być zabezpieczone przed rozwinięciem się i wyginaniem.

UWAGA! Jeżeli kształt lub rozmiar opakowania przeznaczonego do ręcznego przemieszczania przedmiotów utrudniają lub uniemożliwiają bezpieczne ich przemieszczanie, opakowanie takie powinno być wyposażone w odpowiednie uchwyty. ­Dodatkowo sposób rozmieszczenia przedmiotów znajdujących się w opako­waniach powinien zapewnić ich stabilność całego ładunku podczas przemieszczania.

9. W razie konieczności przenoszenia przedmiotu trzymanego w odległości większej niż 50 cm od tułowia należy zmniejszyć o połowę dopuszczalną jego masę lub ­zapewnić wykonanie tego transportu przez co najmniej dwóch pracowników.

Skutki zdrowotne

Ręczne prace transportowe wymagają dużego wysiłku fizycznego i stwarzają poważne zagrożenie wypadkowe. W trakcie wykonywania takich prac stosunkowo często dochodzi do:

 skręcenia stawów,  zerwania ścięgien czy więzadeł,  złamania kości (z reguły kości kończyn),  uszkodzenia nerwów,  stłuczenia i skaleczenia, a także  zapalenia mięśni.

Najbardziej narażone na urazy są części ciała takie jak:  odcinek lędźwiowy kręgosłupa,  kręgosłup szyjny,  ramiona i nogi,  nadgarstki,  stopy i dłonie.

W przebiegu dolegliwości mięśniowoszkieletowych dominuje ból i dyskomfort (cierpienie), czasem nawet bez innych objawów potwierdzających wystąpienie schorzenia.

UWAGA! Ryzyko wystąpienia dolegliwości wzrasta, im dalej od ciała i wyżej/niżej od wysokości, na której znajdują się biodra pracownika i środka ciężkości jego ciała znajduje się przemieszczany ładunek.

Masa ciężarów przemieszczanych na różne wysokości nie powinna przekraczać wartości podanych na rysunku.

Masa ładunku w zależności od wysokości przenoszenia i odległości od ciała

Uwagi instruktażowe

UWAGA! Prosta sylwetka – nie pochylaj pleców podczas podnoszenia ładunku, staraj się trzymać prosty kręgosłup poprzez zgięcie kolan (pozycja startowa przy podnoszeniu ładunku powinna przypominać przysiad, ale wykonany nie do samego dołu). Podczas takiego podnoszenia pracują nam jedynie nogi, dlatego kręgosłup nie jest nadwyrężony (narażony na obciążenia).

Bezpieczny sposób podnoszenia ładunków pokazano na poniższych zdjęciach.

Podnoszenie z prostym kręgosłupem

Źródło: https://www.ciop.pl

UWAGA! Obciążenie powinno być umieszczone możliwie najbliżej tali pracownika – należy trzymać ładunek bardzo blisko swojej tali, tak blisko, jak to tylko jest możliwe. Co więcej, taki sposób przenoszenia należy utrzymywać najdłużej, jak tylko pozwalają na to warunki (np. parametry dróg transportowych). Dół ciężaru powinien znajdować się na wysokości paska od spodni – jeśli ciężar jest przenoszony niżej, wtedy nadwyrężamy kręgosłup i mięśnie pleców. Ważne jest również trzymanie ładunku z właściwej strony – chodzi o to, że powinno się wybierać najcięższą stronę ładunku do siebie.

UWAGA! Nie należy wykonywać wszystkich czynności na raz – jeśli już dźwigasz ładunek i próbujesz go odłożyć, to pod żadnym pozorem nie skręcaj pleców, trzymaj swoją sylwetkę wyprostowaną tak samo jak podczas podnoszenia. Nawet jeśli odłożony przez ciebie ładunek nie jest w idealnym miejscu, wtedy zawsze możesz go poprawić później, już po odłożeniu (poprzez przesuwanie).

UWAGA! Trzeba znać swoje limity – nie wolno dźwigać zbyt ciężkich dla siebie przedmiotów. Nawet jeśli będziesz przestrzegał poprawnego podnoszenia oraz odkładania ładunku, ale jego masa będzie o wiele za duża dla ciebie, to i tak nie unikniesz problemów z kręgosłupem.

UWAGA! Nigdy nie należy dźwigać ładunków w pośpiechu czy w biegu. Pamiętaj, że twoje nogi są bardziej narażone na urazy, bowiem przenoszony ładunek dodaje ci kilka kilogramów ekstra.

10. Podczas układania ładunków na półkach regałów lub piętrzonych w stosach należy wykorzystywać wózki z regulowaną wysokością.

UWAGA! Masa ładunków przenoszonych przez jednego pracownika nie może przekraczać wartości wskazanych w tabeli.

Młodociani Mężczyźn Kobiety Dziewczęta i Chłopcy a

Przenoszenie Praca stała 30 kg 12 kg 10 kg 8 kg Praca 50 kg 20 kg 15 kg 12 kg dorywcza1 Pchanie/ Wózek2 250 kg 150 kg 100 kg zakaz4 ciągnięcie Taczka3 50 kg 30 kg 20 kg zakaz

1 Praca dorywcza – wykonywana do 4 razy na godzinę (jednak łączny czas jej trwania nie może przekraczać 2 godzin na dobę).

2 Wartość w tabeli określa dopuszczalną masę ładunku łącznie z masą wózka.

3 Wartość w tabeli określa dopuszczalną masę ładunku łącznie z masą taczki.

4 Zakaz dotyczy przewożenia ładunków na wózkach 4kołowych poruszanych ręcznie.

11. Niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg, na wysokość powyżej 1,5 m lub na odległość przekraczającą 20 m.

12. Masa ładunków wtaczanych na pochylnie przez tylko jednego pracownika nie może przekraczać 20 kg.

13. Niedopuszczalne jest przenoszenie i przetaczanie ładunków po pochylniach niezwiązanych w sposób stały z konstrukcją budynku, o kącie nachylenia ponad 15°, oraz przenoszenie ich po schodach o kącie nachylenia ponad 20°.

14. Przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 3 m, a masa – 25 kg, musi odbywać się zespołowo, pod warunkiem jednak, że w takiej sytuacji na jednego pracownika przypadnie masa nieprzekraczająca:  30 kg – przy pracy stałej,  50 kg – przy pracy dorywczej.

15. Nie można dopuścić do przypadków, w których dochodziłoby do przekroczeń normatywów (m.in. normatywów dźwiganych mas, ograniczeń długości i nachyleń drogi, dopuszczalnego wydatku energetycznego) określonych w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1.04.2002 r. w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym (Dz.U. 2002 nr 48 poz. 433).

16. Przy zespołowym przenoszeniu przedmiotów musi być zapewniony odpowiedni dobór pracowników pod względem wzrostu i wieku oraz odstępy pomiędzy pracownikami wynoszące co najmniej 0,75 m.

17. Przenoszenie przedmiotów długich i o dużej masie powinno odbywać się przy zastosowaniu sprzętu pomocniczego, pozwalającego na transport takich przedmiotów z możliwie najmniejszym unoszeniem ich ponad poziom podłoża.

18. W przypadku zespołowego przenoszenia przedmiotów na ramionach pracownicy muszą:  wkładać i opuszczać przenoszony przedmiot jednocześnie i na komendę,  znajdować się po jednej stronie przenoszonego przedmiotu,  używać środków ochrony indywidualnej chroniących ramiona.

19. Praca zespołu powinna być nadzorowana i koordynowana przez doświadczonego pracownika.

20. Niedopuszczalne jest zespołowe przemieszczanie ładunków masie przekraczającej 80 kg.

21. Ostre i wystające elementy ładunku powinny być zabezpieczone w sposób skutecznie zapobiegający powstawaniu urazów.

22. Niedopuszczalne jest przenoszenie przez jednego pracownika materiałów ciekłych – gorących, żrących albo o właściwościach szkodliwych dla zdrowia, których masa wraz z naczyniem i uchwytami przekracza 15 kg.

23. Podczas układania ładunków na regałach należy przestrzegać podstawowej reguły, aby przedmioty najcięższe znajdowały się na najniższych półkach.

Kilka uwag instruktażowych związanych z obsługą tzw. paleciaka – pchanie i ciągnięcie

W zakresie definicji ręcznych prac transportowych mieszczą się czynności wykonywane przy użyciu ręcznego wózka paletowego.

UWAGA! Wózki paletowe ręczne (w rozumieniu przepisów rozporządzenia w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym) traktowane są zgodnie z przepisami jako wózki 2kołowe, pomimo tego, że wiele z nich ma dwa koła sterujące (poliuretanowe lub nylonowe) oraz dwie lub cztery rolki jako rolki najazdowe (także poliuretanowe lub nylonowe).

Wózki paletowe, zwane potocznie paleciakami, to w większości wózki ręczne. Są to urządzenia dźwignicowe wykorzystywane najczęściej do przewożenia palet z ładunkami czy bezpośrednio innych przedmiotów.

Oprócz wózków paletowych ręcznych zastosowanie znajdują także wózki paletowe elektryczne zasilane z baterii trakcyjnej.

UWAGA! Przepisy rozporządzenia w sprawie bhp przy ręcznych pracach transportowych oraz innych pracach związanych z wysiłkiem fizycznym dotyczą prac transportowych wykonywanych jedynie przy użyciu wózków ręcznych. Po ostatnich zmianach w tych przepisach – w praktyce jedna osoba może przewozić wózkiem paletowym bez napędu maksymalny ciężar 500 kg.

Ładunek o masie przekraczającej 500 kg nie może być ciągnięty, nawet przez dwóch lub większą liczbę pracowników. Wynika z tego, że transport ręczny ładunków o masie przewyższającej 500 kg zwykłym wózkiem paletowym jest niezgodny z przepisami bhp. W takiej sytuacji niezbędne będzie zapewnienie pracownikowi do przewozu ciężarów o masie przewyższającej 500 kg wózka elektrycznego.

Wykorzystując do transportu ręcznego paleciaki, należy pamiętać, że:  podłoże dróg transportowych powinno być twarde, równe i czyste;  wózki powinny być regularnie konserwowane;  kółka i rolki powinny mieć odpowiednie rozmiary i zawsze łatwo się obracać;  podczas transportu należy unikać dużych skrętów i nadmiernego pochylnia tułowia;  przy transporcie tego typu trzeba wykorzystywać masę własnego ciała przez odpowiednie jego pochylenie: o podczas pchania – umiejętnie wykorzystujemy siłę nóg, rąk i grzbietu, a o w czasie ciągnięcia, jeśli stoimy i szarpiemy za ciężar, to nie pracują nogi i bardzo obciążamy kręgosłup, który dodatkowo przyjmuje nienaturalną pozycję.

Dlatego przestrzegajmy następujących zasad: 1. Należy unikać skręcania tułowia 2. Należy unikać zaokrąglania pleców przy ciągnięciu wózka. 3. Proste plecy – ramiona proste w łokciach

Przy przemieszczaniu ładunku na wózku po pochyleniach większych niż 5% masa ładunku, łącznie z masą wózka, nie może przekraczać 250 kg.

Sposób ładowania, a także rozmieszczenia ładunków na paletach powinien zapewniać ich równowagę i stabilność oraz to, że towar znajdujący się na nich musi utworzyć jedną zwartą jednostkę ładunkową, a więc pomiędzy poszczególnymi elementami ładunku nie mogą pozostawać puste, niezabezpieczone przestrzenie. Aby tego uniknąć, warto zastosować różnorodne wypełniacze, np. przekładki.

Bardzo istotne jest, aby formując jednostki paletowe, pamiętać także o tym, że ładunek ułożony na palecie nie może przekroczyć dopuszczalnej nośności palety, a jego ciężar powinien być w obrębie palety rozłożony równomiernie.

Jako dodatkowe zabezpieczenie ładunku warto zastosować paski i narożniki z tworzywa, które dodatkowo ustabilizują ładunek, oraz zastosować folię stretch do owinięcia ładunku, która doskonale dopasowuje się do pakowanego towaru lub folii termokurczliwej.

Czynniki ryzyka (zagrożenia) przy obsłudze ręcznych wózków paletowych obejmują m.in.: 1. utratę stabilności w związku z:  przewożeniem niestabilnego ładunku lub jego zsunięciem się z wózka,  nieprawidłowym użytkowaniem lub niewłaściwą obsługą (z reguły jest to zbyt szybkie przemieszczanie, gwałtowne przyspieszanie i zatrzymywanie, za szybka jazda w zakrętach); 2. ryzyko zmiażdżenia stóp ładunkiem lub opuszczanymi samymi widłami; 3. zagrożenie ściśnięciem lub przycięciem pomiędzy ładunkiem, wózkiem paletowym i otoczeniem; 4. ryzyko wypadków podczas transportu ładunków – najczęściej z powodu poślizgnięcia się, kolizji lub upadku.

Czynności po zakończeniu pracy

1. Sprawdzić, czy przeniesione przedmioty i materiały zostały ustawione (ułożone) we właściwym miejscu, prawidłowo i stabilnie. 2. Narzędzia i sprzęt pomocniczy oczyścić, ukompletować i sprawdzić ich sprawność. 3. Odłożyć narzędzia oraz sprzęt pomocniczy w wyznaczonych miejscach. 4. Sprawdzić, czy pozostawione po pracy stanowisko nie stwarza, jakichkolwiek zagrożeń (np. zostały porozrzucane ładunki, opakowania/taśmy czy rozlane płyny).

Postępowanie w sytuacjach awaryjnych i wypadkowych

UWAGA! W przypadku stwierdzenia, że sposób wykonywania ręcznych prac transportowych nie jest prawidłowy i stwarza zagrożenia (np. sprzęt pomocniczy jest niesprawny lub jego brak, dochodzi do przekroczenia normatywów dźwigania), należy wstrzymać prace, informując o tym fakcie przełożonego.

1. Nie wolno lekceważyć nawet drobnych skaleczeń – bez zbędnej zwłoki należy opatrywać nawet najmniejsze zranienia. 2. Po zaistnieniu wypadku pracownik powinien:  udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy (ewentualnie poprosić o taką pomoc dla siebie),  natychmiast powiadomić o zdarzeniu przełożonego (jeśli sytuacja na to pozwala),  ewentualnie powiadomić 112.

UWAGA! Nie wolno przemieszczać jakichkolwiek przedmiotów, które mogą pomóc w odtworzeniu przebiegu całego zdarzenia.

3. W razie pożaru pracownik powinien:  natychmiast zawiadomić o pożarze współpracowników,  podjąć próbę ugaszenia pożaru u jego źródła, a jeśli okazało się to niemożliwe – zawiadomić 998 (podając, co i gdzie się pali),  zapewnić wolną drogę ewakuacyjną,  usunąć z obszaru zagrożenia wszystkie osoby niebiorące udziału w likwidowaniu pożaru,  zbiorniki z substancjami/preparatami chemicznymi bądź butle z gazem narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury wynieść z rejonu zagrożenia i chłodzić wodą z bezpiecznej odległości,  nie dopuścić do przedostania się ścieków powstających w czasie gaszenia pożaru do kanalizacji i wód oraz zabezpieczyć zanieczyszczone, użyte do gaszenia pożaru środki.

OPRACOWAŁ: Jan Kowalski

OPINIOWAŁ: ZATWIERDZIŁ DO STOSOWANIA: Anna Nowak Piotr Wiśniewski