Ocena ryzyka zawodowego czynniki biologiczne
- Prawo
praca
- Kategoria
ocena
- Klucze
choroby układu oddechowego, czynniki biologiczne, działania toksyczne, grzyby pleśniowe, higiena osobista, klasyfikacja, mikroorganizmy, objawy alergiczne, ocena ryzyka zawodowego, odzież ochronna, pyły drewna, ryzyko zawodowe, szkolenie pracowników, wentylacja, zapobieganie ryzyku zawodowemu, środki kontroli
Dokument dotyczy oceny ryzyka zawodowego związanego z występowaniem czynników biologicznych w miejscu pracy. Omawia sposoby identyfikacji, oceny oraz zarządzania ryzykiem związanym z narażeniem na czynniki biologiczne. Przedstawia także zasady postępowania oraz środki ochrony pracowników. Zgodnie z przepisami prawa, pracodawca ma obowiązek zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w tym odpowiednią ochronę przed czynnikami biologicznymi.
1. Zakres obowiązków pracownika
Do zadań pracownika na stanowisku stolarza meblowego należy:
- obsługa maszyn stolarskich (piła formatowa, strugarka, frezarka);
- montaż mebli;
- szlifowanie i lakierowanie elementów meblowych;
- pakowanie i przygotowywanie mebli do wysyłki.
2. Czynniki szkodliwe występujące na stanowisku pracy
a) Zapylenie powietrza
Zapylenie powietrza jest związane z obróbką drewna i płyt drewnopochodnych. Pył drzewny może mieć różną wielkość, co wpływa na jego szkodliwość. Pyły najdrobniejsze są najbardziej niebezpieczne, gdyż mogą dotrzeć do głębokich partii układu oddechowego.
b) Działania uczulające
Pyły drewna, zwłaszcza pyły niektórych gatunków egzotycznych, mogą uczulać. Reakcje alergiczne mogą dotyczyć układu oddechowego (nieżyt nosa, astma) oraz skóry (podrażnienia, wypryski).
c) Działania drażniące
Pyły drewna działają drażniąco na błony śluzowe nosa, gardła i oczu. Mogą powodować kaszel, katar, pieczenie i łzawienie oczu.
d) Mikroorganizmy
W drewnie, zwłaszcza wilgotnym, mogą rozwijać się grzyby i pleśnie. Narażenie na nie może prowadzić do alergii, a nawet grzybicy płuc.
e) Działanie rakotwórcze
Pyły niektórych gatunków drewna, np. buka i dębu, są uznane za substancje rakotwórcze.
Lp. Szkodliwe czynniki Narażenie na działanie szkodliwego Informacja na temat szkodliwego
biologiczne występujące czynnika biologicznego czynnika biologicznego
w środowisku pracy
Klasyfikacja Wykaz Rodzaj Stopień Czas A T
zgodna z trwa potencjalne potencjalne
grupami nia działania działania
zagrożeń alergizujące toksyczne
1. 2 Pył z Powietrzno- Umiarkowane 8 godzin/dzień Alergiczny nie występuje
drewna pyłowe zagrożenie nieżyt nosa,
dębu astma
oskrzelowa,
alergiczne
zapalenie
spojówek i
skóry
Informacje na temat choroby:
- która może wystąpić w następstwie Alergiczny nieżyt nosa- występuje wodnisty wyciek z nosa, kichanie i świąd nosa; dominująca jest blokada nosa, często występują objawy ze strony dolnych dróg oddechowych m.in. przewlekły kaszel;
wykonywanej pracy;
- stwierdzonej, która ma bezpośredni Astma oskrzelowa- cechuje się zapaleniem dróg oddechowych oraz ich zmienną i odwracalną obturacją (niedrożnością, skurczem) a także nadreaktywnością oskrzeli., występują reakcje skurczowe oskrzeli z wydzielaniem śluzu (napad astmatyczny)
związek z wykonywaną pracą.
Alergiczne zapalenie spojówek - Alergiczne zapalenie spojówek charakteryzuje się obrzękiem, zaczerwienieniem, swędzeniem spojówek i nadmiernym łzawieniem w kontakcie ze swoistym alergenem.
Zapalenie alergiczne skóry - charakteryzuje się objawami świądu, suchości skóry, zmianami rumieniowo-grudkowymi.
Wskazówki PIS, PIP, Medycyny Pracy Ochrony osobiste, redukcja zapylenia i stosowanie urządzeń wentylacyjnych
Ryzyko zawodowe Prawdopodobieństwo – prawdopodobne, ciężkość - średnia
Ryzyko - średnie
Lp. Szkodliwe czynniki Narażenie na działanie szkodliwego Informacja na temat szkodliwego
biologiczne występujące czynnika biologicznego czynnika biologicznego
w środowisku pracy
Klasyfikac Wykaz Rodzaj Stopień Czas A T
ja zgodnie trwa potencjalne potencjalne
z grupami nia działania działania
zagrożeń alergizujące toksyczne
2. 2 Pył z drzew Powietrzno – Umiarkowane 8 godzin/dzień Alergiczny nie występuje
liściastych pyłowe zagrożenie nieżyt nosa,
astma
oskrzelowa,
zapalenie
spojówek i
skóry
Informacje na temat choroby:
- która może wystąpić w następstwie kichanie i świąd nosa; dominująca jest blokada nosa, często występują objawy ze strony dolnych dróg oddechowych m.in. przewlekły kaszel;
wykonywanej pracy;
- stwierdzonej, która ma bezpośredni przewlekły kaszel;
związek z wykonywaną pracą. Astma oskrzelowa- cechuje się zapaleniem dróg oddechowych oraz ich zmienną i odwracalną obturacją (niedrożnością, skurczem) a także nadreaktywnością oskrzeli., występują reakcje skurczowe oskrzeli z wydzielaniem śluzu (napad astmatyczny)
Alergiczne zapalenie spojówek
Alergiczne zapalenie spojówek charakteryzuje się obrzękiem, zaczerwienieniem, swędzeniem spojówek i nadmiernym łzawieniem w kontakcie ze swoistym alergenem.
Zapalenie alergiczne skóry - charakteryzuje się objawami świądu, suchości skóry, zmianami rumieniowo-grudkowymi.
Wskazówki PIS, PIP, Medycyny Pracy Ochrony osobiste, redukcja zapylenia i poprawa wentylacji w zakładzie.
Ryzyko zawodowe Prawdopodobieństwo – prawdopodobne, ciężkość - średnia
Ryzyko – średnie
Lp. Szkodliwe czynniki Narażenie na działanie szkodliwego Informacja na temat szkodliwego
biologiczne występujące czynnika biologicznego czynnika biologicznego
w środowisku pracy
Klasyfikac Wykaz Rodzaj Stopień Czas A T
ja zgodnie trwa potencjalne potencjalne
z grupami nia działania działania
zagrożeń alergizujące toksyczne
3. 2 Penicillium Powietrzno- Umiarkowane 2 godziny/tydzień Alergiczne, ODTS -syndrom
spp. pyłowe zagrożenie zapalenie toksyczny, pleśnie
(grzyby pęcherzyków wytwarzają
niedoskona płucnych, szkodliwe
łe) astma mikotoksyny:
oskrzelowa, cytryninę,
alergiczny cytreowirdynę,
nieżyt nosa, kwas,
różne cyklopiazonowy,
odpowiedzi kwas sekalonowy
immunologiczn D, patulinę,
e. rubratoksyny A i B,
wirydiatynę
Informacje na temat choroby:
- która może wystąpić w następstwie w pęcherzykach płucnych - zmiany ziarniakowate i zwłóknienia, do objawów w stadium ostrym należą: duszność, płytki oddech, gorączka; w stadium przewlekłym występuje narastająca duszność, złe samopoczucie.
wykonywanej pracy;
- stwierdzonej, która ma bezpośredni
związek z wykonywaną pracą. Astma oskrzelowa - informacje w pkt 1
Alergiczny nieżyt nosa – informacje w pkt 1
ODTS (syndrom toksyczny) - przypomina pod względem objawów alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, cechą różniącą jest brak zmian radiologicznych, wywołana jest dużym stężeniem endotoksyn lub grzybów pleśniowych
Wskazówki PIS, PIP, Medycyny Pracy Ochrona drewna przed spleśnieniem, ochrony osobiste, redukcja zapylenia, doskonalenie wentylacji.
Ryzyko zawodowe Prawdopodobieństwo – małoprawdopodobne, ciężkość - średnia
Ryzyko – małe
Lp. Szkodliwe czynniki Narażenie na działanie szkodliwego Informacja na temat szkodliwego
biologiczne występujące czynnika biologicznego czynnika biologicznego
w środowisku pracy
Klasyfikac Wykaz Rodzaj Stopień Czas A T
ja zgodnie trwa potencjalne potencjalne
z grupami nia działania działania
zagrożeń alergizujące toksyczne
4. 2 Enterobacter Pokarmowe, Umiarkowane 1 godzina/miesiąc Brak Reakcje
cloacae bezpośrednie, zagrożenie immunotoksyczne,
(warunkow powietrzno – wywołane
o kropelkowe, endotoksyną
beztlenowe powietrzno -
pałeczki pyłowe
Gram -
ujemne
Informacje na temat choroby:
- która może wystąpić w następstwie Oportunistyczne zapalenia dróg moczowych, żołądka i jelit, płuc, innych narządów.
wykonywanej pracy;
- stwierdzonej, która ma bezpośredni
związek z wykonywaną pracą.
Wskazówki PIS, PIP, Medycyny Pracy Przestrzeganie zasad higieny, ochrony osobiste
Ryzyko zawodowe Prawdopodobieństwo – małoprawdopodobne, ciężkość - średnia
Ryzyko – małe
Lp. Szkodliwe czynniki Narażenie na działanie szkodliwego Informacja na temat szkodliwego czynnika biologicznego
biologiczne występujące czynnika biologicznego czynnika biologicznego w środowisku pracy Klasyfikac Wykaz Rodzaj Stopień Czas A T ja zgodnie trwa potencjalne potencjalne z grupami nia działania działania zagrożeń alergizujące toksyczne 5. 2 Alternaria Bezpośrednie Umiarkowane 1 godzina/miesiąc Alergiczny Wytwarza alternata (przez skórę), zagrożenie nieżyt nosa, szkodliwe (grzyby powietrzno- astma mikotoksyny niedoskona pyłowe oskrzelowa (alternariol, łe) altenuen, kwas tenuazonowy) Informacje na temat choroby: Grzybice zwane fedytomykozy (podskórne zakażenia, które mogą - która może wystąpić w następstwie rozwijać się w mięśniach, kościach, przewodach chłonnych wykonywanej pracy; Alergiczny nieżyt nosa- występuje wodnisty wyciek z nosa, - stwierdzonej, która ma bezpośredni kichanie i świąd nosa; dominująca jest blokada nosa, często związek z wykonywaną pracą. występują objawy ze strony dolnych dróg oddechowych m.in. przewlekły kaszel; Astma oskrzelowa- cechuje się zapaleniem dróg oddechowych oraz ich zmienną i odwracalną obturacją (niedrożnością, skurczem) a także nadreaktywnością oskrzeli., występują reakcje skurczowe oskrzeli z wydzielaniem śluzu (napad astmatyczny) Wskazówki PIS, PIP, Medycyny Pracy Ochrona drewna przed tworzeniem pleśni, ochrony osobiste Ryzyko zawodowe Prawdopodobieństwo – małoprawdopodobne, ciężkość - średnia Ryzyko – małe Lp. Szkodliwe czynniki Narażenie na działanie szkodliwego Informacja na temat szkodliwego biologiczne występujące czynnika biologicznego czynnika biologicznego w środowisku pracy 6. Klasyfikac Wykaz Rodzaj Stopień Czas A T ja zgodnie trwa potencjalne potencjalne z grupami nia działania działania zagrożeń alergizujące toksyczne 2 Cryptostro Powietrzno - Umiarkowane 30 minut/tydzień Alergiczny nie występuje ma pyłowe zagrożenie nieżyt nosa, corticale astma oskrzelowa Informacje na temat choroby: Alergiczny nieżyt nosa- występuje wodnisty wyciek z nosa, - która może wystąpić w następstwie kichanie i świąd nosa; dominująca jest blokada nosa, często wykonywanej pracy; występują objawy ze strony dolnych dróg oddechowych m.in. - stwierdzonej, która ma bezpośredni przewlekły kaszel; związek z wykonywaną pracą. Astma oskrzelowa- cechuje się zapaleniem dróg oddechowych oraz ich zmienną i odwracalną obturacją (niedrożnością, skurczem) a także nadreaktywnością oskrzeli., występują reakcje skurczowe oskrzeli z wydzielaniem śluzu (napad astmatyczny) Wskazówki PIS, PIP, Medycyny Pracy Ochrony osobiste, oświata zdrowotna, redukcja zapylenia Ryzyko zawodowe Prawdopodobieństwo – małoprawdopodobne, ciężkość - średnia Ryzyko – małe Lp. Szkodliwe czynniki Narażenie na działanie szkodliwego Informacja na temat szkodliwego biologiczne występujące czynnika biologicznego czynnika biologicznego w środowisku pracy Klasyfikac Wykaz Rodzaj Stopień Czas A T ja zgodnie trwa potencjalne potencjalne z grupami nia działania działania zagrożeń toksyczne 7. 2 Rhizopus Powietrzno - Umiarkowane 1 godzina/miesiąc Alergia układu ODTS microsporu pyłowe zagrożenie oddechowego s Informacje na temat choroby: ODTS (syndrom toksyczny) - przypomina pod względem - która może wystąpić w następstwie objawów alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, cechą wykonywanej pracy; różniącą jest brak zmian radiologicznych, wywołana jest dużym - stwierdzonej, która ma bezpośredni stężeniem endotoksyn lub grzybów pleśniowych związek z wykonywaną pracą. Wskazówki PIS, PIP, Medycyny Pracy Ochrona drewna przed tworzeniem pleśni, ochrony osobiste, oświata zdrowotna, redukcja zapylenia Ryzyko zawodowe Prawdopodobieństwo – małoprawdopodobne, ciężkość - średnia Ryzyko – małe Lp. Szkodliwe czynniki Narażenie na działanie szkodliwego Informacja na temat szkodliwego biologiczne występujące czynnika biologicznego czynnika biologicznego w środowisku pracy Klasyfikac Wykaz Rodzaj Stopień Czas A T ja zgodnie trwa potencjalne potencjalne z grupami nia działania działania zagrożeń alergizujące toksyczne 8. 2 Trichoder Powietrzno- Umiarkowane 1 godzina/tydzień Choroby nie występuje ma viride pyłowe zagrożenie układu oddechowego Informacje na temat choroby: Alergiczny nieżyt nosa- występuje wodnisty wyciek z nosa, - która może wystąpić w następstwie kichanie i świąd nosa; dominująca jest blokada nosa, często wykonywanej pracy; występują objawy ze strony dolnych dróg oddechowych m.in. - stwierdzonej, która ma bezpośredni przewlekły kaszel; związek z wykonywaną pracą. Astma oskrzelowa- cechuje się zapaleniem dróg oddechowych oraz ich zmienną i odwracalną obturacją (niedrożnością, skurczem) a także nadreaktywnością oskrzeli., występują reakcje skurczowe oskrzeli z wydzielaniem śluzu (napad astmatyczny) Wskazówki PIS, PIP, Medycyny Pracy Ochrona drewna przed tworzeniem pleśni, ochrony osobiste, oświata zdrowotna, redukcja zapylenia Ryzyko zawodowe Prawdopodobieństwo – małoprawdopodobne, ciężkość - średnia Ryzyko – małe Lp. Szkodliwe czynniki Narażenie na działanie szkodliwego Informacja na temat szkodliwego biologiczne występujące czynnika biologicznego czynnika biologicznego w środowisku pracy 9. Klasyfikac Wykaz Rodzaj Stopień Czas A T ja Zgodnie trwa potencjalne potencjalne z grupami nia działania działania zagrożeń alergizujące toksyczne 2 Aspergillus Powietrzno- Umiarkowane 2 godziny/tydzień Reakcje Wytwarza fumigatus pyłowe, zagrożenie alergiczne, mikotoksyny powietrzno- astma (fumigilina, kropelkowe oskrzelowa, gliotoksyna, kwas alergiczny helwelowy nieżyt nosa Informacje na temat choroby: Aspergiloza płuc- najczęstsze dolegliwości faza ostra: duszność, - która może wystąpić w następstwie "świszczący" oddech, kaszel z wykrztuszaniem ropnej plwociny, a wykonywanej pracy; niekiedy brązowych czopów, przypominających odlewy oskrzeli, - stwierdzonej, która ma bezpośredni gorączka, krwioplucie, bóle w klatce piersiowej, ogólne złe związek z wykonywaną pracą. samopoczucie;faza włóknienia płuc: dominują duszność i kaszel. Astma oskrzelowa- informacje w pkt 1 Alergiczny nieżyt nosa- informacje w pkt 1 Wskazówki PIS, PIP, Medycyny Pracy Ochrona drewna przed tworzeniem pleśni, ochrony osobiste, oświata zdrowotna Ryzyko zawodowe Prawdopodobieństwo – prawdopodobne, ciężkość - średnia Ryzyko – średnie Lp. Szkodliwe czynniki Narażenie na działanie szkodliwego Informacja na temat szkodliwego biologiczne występujące czynnika biologicznego czynnika biologicznego w środowisku pracy Klasyfikac Wykaz Rodzaj Stopień Czas A T ja zgodnie trwa potencjalne potencjalne z grupami nia działania działania zagrożeń alergizujące toksyczne 10. 2 Borrelia ukłucie Umiarkowane 4 godziny/miesiąc nie występuje nie występuje spp. kleszczy zagrożenie Informacje na temat choroby: Kleszczowe zapalenie mózgu-pierwsze objawy, podobne do - która może wystąpić w następstwie przeziębienia, pojawiają się dopiero po 7-14 dniach od wykonywanej pracy; ukąszenia. Dolegliwości te ustępują po kilku dniach i u niektórych - stwierdzonej, która ma bezpośredni osób choroba kończy się na tym jednym etapie. U innych, po kilku związek z wykonywaną pracą. dniach pozornego zdrowia pojawia się bardzo wysoka gorączka (do 40° C), silne zawroty i bóle głowy, wymioty, zaburzenia równowagi, sztywność karku. Borelioza jest nazywana krętkowicą kleszczową Jest to przewlekła choroba bakteryjna, która przebiega z różnymi objawami narządowymi w kolejnych okresach choroby. I etap – trwa 3-30 dni. U większości zakażonych osób, po kilku dniach od ukąszenia przez kleszcza, pojawia się nie bolesny i nieswędzący rumień wędrujący. Na początku tworzy grudkę, która w miarę upływu czasu, rozszerza się pierścieniowo, w końcu blednie po środku i znika.. Temu etapowi choroby mogą towarzyszyć łagodne objawy grypopodobne. II etap – trwa kilka tygodni -kilka miesięcy. Charakteryzują go pojawiające się i znikające w różnych miejscach zaczerwienienia oraz ostre zmiany zapalne narządów m.in. stawów, serca, ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. III etap – trwa miesiące-lata. W tej fazie choroby pojawia się uogólnione zapalenie stawów, zanikowe zmiany skórne, późne zmiany neurologiczne (zaburzenia czucia, mowy, pamięci, stany depresyjne). Nierozpoznana, nieleczona borelioza zagraża licznymi niebezpiecznymi powikłaniami. Wskazówki PIS, PIP, Medycyny Pracy Szczepienia ochronne, ochrony osobiste, oświata zdrowotna Ryzyko zawodowe Prawdopodobieństwo – prawdopodobne, ciężkość - średnia Ryzyko – średnie
Końcowa ocena ryzyka zawodowego wynikająca z narażenia na czynniki biologiczne w środowisku pracy– ryzyko dopuszczalne (na podstawie przeprowadzonych badań środowiskowych i oględzin stanowiska pracy).
Zapobiegania ryzyku zawodowemu i środki kontroli:
Środki ochronne, jakie należy stosować:
1. Zapewnienie sprawnej wentylacji miejscowej wyciągowej.
2. Stosowanie półmasek filtrujących podczas prac szczególnie pylących.
3. Zapewnienie odzieży roboczej ochronnej.
4. Regularna konserwacja i czyszczenie urządzeń odpylających.
5. Szkolenia dla pracowników z zakresu BHP i stosowania ŚOI.
6. Zapewnienie dostępu do środków do mycia i dezynfekcji rąk.
7. Stosowanie kremów ochronnych do rąk.
8. Okresowe badania lekarskie.
Podsumowując, dokument dotyczący oceny ryzyka zawodowego związanego z czynnikami biologicznymi stanowi istotne narzędzie w zapewnieniu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników. Poprawna identyfikacja oraz ocena ryzyka pozwala odpowiednio reagować na zagrożenia związane z narażeniem na czynniki biologiczne, minimalizując ryzyko wystąpienia chorób zawodowych oraz wypadków w miejscu pracy.